استیتمنت هنری خوب، اثری سامان یافته از کلمات به جای عناصر بصری!!!
هر هنرمندی در رزومه یا پرتفولیو کاری خود نیاز به یک استیتمنت هنری (Artist Statement) خوب دارد. بسیاری از هنرمندان معتقدند که اگر می‌توانستند احساسات و درونیات خود را در قالب کلمات ارائه دهند، دیگر نیازی به خلق اثر هنری نداشتند. نوشتن این بیانیه هنری برای برخی از هنرمندان به خصوص هنرمندان حوزه هنرهای تجسمی ممکن است سخت باشد. البته این دسته از هنرمندان نیز می‌توانند این مهارت نوشتن استیتمنت را که اکنون در دوران هنر معاصر خود به اندازه خلق اثر هنری اهمیت پیدا کرده است، بیاموزند.
نوشتن بیانیه هنری به یک هنرمند این امکان را می‌دهد تا ادراکات و روند هنرآفرینی خود را در قالب کلمات بیان کند. مطلب زیر از وب سایت پروانه به بررسی ویژگی های یک استیتمنت هنری حرفه‌ای و لزوم نوشتن آن می‌پردازد.
استیتمنت هنری چیست؟
هنرمند در قالب استیتمنت یا بیانیه هنری فعالیت خود را با جملاتی کوتاه توضیح می‌دهد. این نوشتار اغلب به منظور معرفی خالق اثر، پیشینه فعالیت‌های هنری او و همچنین توضیحی درباره مجموعه به نمایش درآمده و دلایل پیدایش آن نوشته می‌شود.
به عبارت دیگر، استیتمنت هنری، ایده‌ها و مفاهیم ذهنی و زوایای پنهان کاری هنرمند را آشکار می‌کند تا بتواند ضمن انتقال آسان‌تر معانی، ارتباط موثری میان اثر هنری و مخاطب برقرار کند.
چرا استیتمنت هنری مهم است؟
استیتمنت نویسی امروزه به میزان زیادی در فهم هنر کمک می‌کند تا جایی که گاه آن را بخشی از فعالیت هنری و یا تکمیل‌کننده آن می‌دانند. یک بیانیه هنری اصولی و حرفه‌ای به خوبی نشان می‌دهد که هنرمند به انگیزه‌های هنری خود واقف بوده و به روند آفرینشگری تسلط کامل دارد.
البته نباید فراموش کرد که نوشتن درباره هنر کاری بسیار سخت است. بسیاری از هنرمندان بیان می‌کنند که اگر می‌توانستند درباره کارشان سخن سرایی کنند یا بنویسند، حتما سخنران یا نویسنده می‌شدند. ولی نوشتن در مورد هنر خود یا همان نوشتن استیتمنت آن قدر مزیت دارد که بهتر است تا زحمت یادگیری این مهارت را پذیرفت.
تاریخچه نوشتن بیانیه هنری
در گذشته‌ای نه چندان دور، در قرن ۲۰ میلادی، در میان هنرمندان صحبت کردن در مورد داستان اثر هنری‌شان یا نوشتن درباره آن که بتواند توضیح بیشتری در رابطه با آن ارائه کند، امری بی‌فایده و در مواردی حتی غیرحرفه‌ای تلقی می‌شد. چرا که هنر مدرن معنا را در درون خود اثر می‌جست و توصیف و تفسیر آن را بی‌اهمیت می‌دانست. این تفکر در میان متفکران هنری ریشه داشت به طوری که «جکسون پولاک» معتقد بود که هنرمند باید ساکت باشد و «ماتیس» می‌گفت اثر هنری به تنهایی گویاست و نیازی به توضیح ندارد. به همین دلیل در این دوران، حتی در بیانیه‌هایی که توسط هنرمندان یک سبک خاص ارائه می‌شد، تنها اهداف جمعی اعضای آن گروه هنری معرفی شده و روش هنری آن هنرمندان تشریح می‌شد و هیچ سخنی از دیدگاه شخصی هر یک از آنها در آن بیانیه‌ها نبود.
اما با پیدایش پست مدرنیسم و تغییر در روند آفرینشگری هنری، داشتن یک استیتمنت حرفه‌ای در کنار اثر هنری به امری ضروری تبدیل شد. تقریباً در اواخر قرن ۲۰ و اوایل ۲۱ دیدگاه سنتی نسبت به زندگی و هنر به چالش کشیده شد. در این زمان، هنرمندان متوجه وجود شکافی عمیق بین مخاطب و اثر هنری شدند و تلاش کردند تا مخاطب را در تجربه‌های هنری خویش شریک کنند.
همین تفکر باعث شد تا به تدریج نوشته‌هایی در ورودی گالری‌ها و یا در کنار آثار هنری ظاهر شوند تا ایده‌ها و مفاهیم ذهنی هنرمند را با مخاطب به اشتراک گذاشته و از تفسیرهای نادرست در این زمینه جلوگیری کنند. در واقع استیتمنت هنری مانند مقدمه مقاله یا کتابی بود که ذهن مخاطب را برای آگاهی بیشتر و خواندن در مورد اثر هنری آماده می‌کرد.
چگونه یک استیتمنت هنری خوب بنویسیم
هنرمند در قالب استیتمنت یا بیانیه هنری فعالیت خود را با جملاتی کوتاه توضیح می‌دهد. این نوشتار اغلب به منظور معرفی خالق اثر، پیشینه فعالیت‌های هنری او و همچنین توضیحی درباره مجموعه به نمایش درآمده و دلایل پیدایش آن نوشته می‌شود.
به عبارت دیگر، استیتمنت هنری، ایده ها و مفاهیم ذهنی و زوایای پنهان کاری هنرمند را آشکار می کند تا بتواند ضمن انتقال آسان تر معانی، ارتباط موثری میان اثر هنری و مخاطب برقرار کند.
در نوشتن استیتمنت هنری حرفه ای چه اصولی را باید رعایت کنیم
متن استیتمنت هنری نباید طولانی و خسته کننده باشد. توجه داشته باشید که مخاطب در بدو ورود به نمایشگاه و یا هنگام خواندن رزومه و استیتمنت، تنها ویژگی خاصی در اثر شما را دنبال می‌کند و اضافه‌گویی در این امر می‌تواند او را گمراه کرده و تاثیر منفی در او ایجاد کند. بنابراین استیتمنت هنری خود را نهایتا در سه پاراگراف به صورت مختصر بنویسید.
پاراگراف اول بیانیه هنری در برگیرنده اطلاعاتی در خصوص هنرمند و سوابق و گذشته کاری او است. در نوشتن این بخش، از داستان‌پردازی درباره رویدادهای زندگی و کودکی خود پرهیز کنید مگر اینکه آن رویداد ارتباطی مستقیم با اثرتان داشته باشد. در ادامه این پاراگراف باید درباره نگرش و جهان‌بینی خود و نحوه شکل‌گیری ایده‌های اولیه برای خلق آثارتان توضیح دهید. ارائه چشم‌اندازی کلی درباره تاریخچه خلق اثر در این بخش کفایت می‌کند.
در پاراگراف دوم، توضیحات تکمیلی پیرامون مفاهیم ذهنی خود ارائه دهید. در این بخش شرح دهید که از چه رویداد یا منبعی برای خلق آثارتان الهام گرفته‌اید و فلسفه شما درباره خلق آن ها چیست. در ادامه باید درباره روش‌های اجرا و تکنیک‌های خاصی که در فرآیند آفرینشگری استفاده کرده‌اید، صحبت کنید. این اطلاعات باید بسیار دقیق و حقیقی باشند و از به کار بردن عبارات شاعرانه و احساسی پرهیز کنید.
پاراگراف آخر در استیتمنت هنری خود را به جملاتی کوتاه برای جمع‌بندی و نتیجه‌گیری اختصاص دهید.
چگونه استیتمنت خوب بنویسم ؟
رعایت نکات زیر در نوشتن بیانیه هنری به شما کمک می‌کند تا استیتمنتی حرفه ای داشته باشید:
از توضیحات طولانی و به کار بردن جملات بی محتوا و کلیشه‌ای درباره اثر خودداری کنید. اغراق و به کار بردن کلمات پرطمطراق ارزش کار شما را زیر سوال می‌برد. به خاطر داشته باشید که این روش در بین افرادی که حقیقتا چیزی برای گفتن ندارند کاربرد زیادی دارد.
برای بیان دیدگاه شخصی خود هرگز از کلمات پیچیده، عجیب و غریب تخصصی و فنی استفاده نکنید.
از بیان سخنان اغراق‌آمیز خودداری کنید. زیرا نه تنها کمکی به بالا بردن وجه هنری شما نمی‌کند، بلکه از همان ابتدا دیدی منفی نیز در مخاطب ایجاد خواهد کرد.
برای ادعای خود جایی برای دفاع داشته باشید. به خاطر داشته باشید که بسیاری از مخاطبان گالری‌های هنری، کارشناسان و خریداران چیره‌دست و باتجربه در دنیای هنر هستند و اطلاعات تقریباً کاملی در زمینه هنر معاصر دارند.
فقط بر روی یک ویژگی تمرکز کرده و از توصیف کل اثر خود بپرهیزید.
نیاز نیست تا به تمامی نکات مثبت و جذاب اثرتان اشاره کنید. با این کار فرصت سورپرایز کردن مخاطبان را از دست می‌دهید. اجازه دهید آنها با قوه تخیل خود نقاط برجسته اثر را تشخیص داده و از این کشف و شهود شگفت زده شوند. اما این امر به این معنی گذشتن از تمام خصوصیات ارزشمند کار نیست.
به طور خلاصه، استیتمنت هنری خوب، نوشتن درباره تولد یک ایده و پرورش آن طی فرآیند آفرینشگری است. داشتن یک استیتمنت خوب نقش مهمی در حرفه‌ای نشان دادن شما به عنوان هنرمند ایفا می‌کند. اگر از بیانیه هنری که نوشته‌اید چندان راضی نیستید می‌توانید از یک نویسنده کمک بگیرید. به این ترتیب، استیتمنت هنری شما به نوشته‌ای خواندنی، لذت‌بخش و به یادماندنی برای مخاطبان‌تان تبدیل خواهد شد.
اگر علاقه‌مند به دریافت مقالات بیشتر در زمینه هنر و آثار هنری هستید، می‌توانید با وارد کردن ایمیل خود در خبرنامه پروانه از جدیدترین اخبار هنری روز دنیا مطلع گردید.