حتماً تا به حال نام بلندترین خیابان تهران، ایران و خاورمیانه را شنیده‌اید. خیابانی مشجر به درازای ۱۸ کیلومتر که جنوب پایتخت را به شمال باصفای آن پیوند می‌زند. اگر چند ساعتی را به قدم زدن در لابه‌لای چنارهای سر به آسمان ساییده‌اش بگذرانید، متوجه حس و حضوری اصیل و وصف‌ناپذیر خواهید شد. حسی که شور و حال زندگی را به پهنه‌ای از سنگ‌فرش‌های تاریخ گره زده است. خیابان ولیعصر ، دوست‌داشتنی و دل‌انگیز، همچون قطاری از میدان راه‌آهن تهران، راهش را آغاز می‌کند تا با طی کردن طول پایتخت، به ییلاق‌های شمیرانات و تجریش برسد. امروز در مجله گردشگری سفرزون می‌خواهیم گذرمان را به این خیابان مشهور بیندازیم تا ببینیم چه ناگفتنی‌هایی برایمان دارد.
هنگامی که پیترو دلاواله، گردشگر ایتالیایی در کتابش نوشت: “تهران شهر چنارهاست” احیاناً از خیابان ولیعصر کنونی بازدید کرده بود! خیابانی که این روزها دیگر شبیه گذشته‌های دورش نیست، اما هنوز نبض کلانشهر بزرگ را در دست دارد. دو صف طولانی از چنارهای تنومند، در دو طرف خیابان قد علم کرده و علاوه بر زیبایی و آراستن خیابان وظیفه سالمسازی آن را نیز به عهده دارند. دو نهر آب نیز در پای این درختان استوار، جاری گردیده تا در کنار سیراب کردنشان، طراوت و شادابی خیابان را نیز تکمیل کنند. شاید این روزها، در میان هیاهوی شهر با وجود انبوه فروشگاه‌ها، کافه‌ها و رستوران‌ها، کمتر به حواسمان به اصل خیابان باشد. اما خیابان ولیعصر همیشه به این شکل نبوده است.
خیابان ولیعصر دارای تاریخچه‌ای نه چندان دور!
قدیم‌ترها، خیابان ولیعصر کنونی، ترکیبی از خیابان‌های کوچک‌تر در فراز و نشیب رشته کوه البرز بود که کم و بیش درختان چنار هم در امتدادشان قرار داشت. اما به گفته عبدالله مستوفی، در کتاب خاطراتش روزی رضا شاه پهلوی تصمیم می‌گیرد خیابانی بسازد که قصر تابستانه‌اش در شمال تهران را به کاخ زمستانی مرمر در جنوب پایتخت متصل کند. و این‌گونه می‌شود که «جاده مخصوص پهلوی» به عنوان طولانی‌ترین مسیر ارتباطی درون‌شهری متولد می‌شود. در زمان محمدرضا شاه نام این جاده که بعدها آسفالت شد، به خیابان پهلوی تغییر نام می‌دهد.
چون در آن دوره منطقه شمیرانات بیش‌تر چهره‌ای ییلاقی داشت، این گذرگاه نیز به گونه‌ای جاده‌ای بود که از میان تپه‌ها می‌گذشت. جاده مخصوص پهلوی تا سال ۱۳۲۰ اختصاصی بود و مردم از جاده قدیم شمیران به تجریش می‌رفتند. خاصان، درباریان، وزیران، سفرا و نظامیان که دستور شرفیابی به آنان ابلاغ می‌شد از جاده مخصوص تردد می‌کردند. پس از شهریور ۱۳۲۰، این سد شکست و این جاده عمومی شد. خودرو‌های متفقین و سپس مردم از این جاده عبور کردند، اما سال‌ها گذشت تا جاده پهلوی به صورت خیابان پهلوی درآمد.
خیابان ولیعصر؛ در محاصره چنارهای استوار
این جاده با ردیف چنارهای منظم در دو سوی آن شناخته می‌شد. از آنجایی که چنار با آب و هوای تهران بسیار سازگار است، در ابتدا دو طرف خیابان ولیعصر را چنار کاشتند. همان زمان برای آبیاری آن‌ها در سه راه زعفرانیه دو حلقه چاه حفر کردند. در زمان رضاشاه در خیابان پهلوی به فاصله هر دو متر، یک چنار و بین هر دو چنار یک بوته گل سرخ کاشتند؛ بنابراین در دو سوی مسیر ۱۸ کیلومتری خیابان مجموعاً ۱۸ هزار چنار کاشته شد. وجود این چنارها یک مشخصه هویتی به خیابان ولیعصر داده و آن را به شکل یکی از زیباترین خیابان‌های دنیا درآورده است.
خیابان ولیعصر از گذشته تا به امروز
خیابان پهلوی سابق در طول سال‌های ۱۳۳۲ تا ۱۳۵۵ شکل امروز را یافت و از حالت بیابانی خارج شد و به طولانی‌ترین خیابان پایتخت بدل شد. در سمت چپ خیابان تأسیسات تلویزیون دولتی ایران سر به آسمان کشید. چندین هزار فروشگاه و ده‌ها رستوران و کافه رستوران پدید آمد. مردم در کوچه‌ها و خیابان‌های اطراف برای خود ویلا ادامه مطلب...