بهتر است نه تنها تشخیص بیماری بلکه حتی اطلاعات مورد نیاز در مورد بیماری تان را نیز، پزشک به شما بگوید. گرچه آگاهی بیشتر بیمار میتواند درمان را تسهیل کند ولی جستجوی علائم بیماری در گوگل آنهم برای درمان خود سرانه، ممکن است خطرات زیاد و غیرقابل جبرانی داشته باشد.
در پست قبلی در مورد مفهوم سمپتوم در پزشکی صحبت کردیم و اشاره ی مختصری به نادرستی جستجوی بیش از حد در مورد علائم بیماری، کردیم. در این مقاله می خواهیم این موضوع را بیشتر بشکافیم .
آیا اصلا نباید در مورد علائم بیماری در اینترنت جستجو کرد؟
اصلا اصلا که نه! ولی چند نکته اینجا وجود دارد :
- ممکن است در تشخیص اینکه مطالب آن سایت از لحاظ علمی درست است یا نه اشتباه کنید.
- کنکاش بیش از حد در مورد بیماری به گونه ای وسواس فکری ایجاد می کند.
- ممکن است موضوع مهمی را به قول پزشکان missed بکنید یا از قلم بیندازید.
- پزشک ممکن است جنبه های دیگری از موضوع را بداند یا بیماری هایی ریشه ای تر را تشخیص دهد.
- این موضوع صرفا محدود به اینترنت و گوگل نیست کلا تشخیص بیماری توسط پزشک و لاغیر! نه دکتر گوگل و نه عمه تراپی!
- حتی اگر پزشک هم باشید شاید در مورد خودتان به سادگی نتوانید تشخیص دهید چه برسد به خود تشخیصی که از اساس اشتباه است.
- چون مشاهدات و اطلاعات ما کم است در فهم اندازه ها و مقدارها ممکن است بسیار دچار خطا بشویم. مثلا این میزان از علامت آیا نرمال است یا مشکل دارد
- و البته دهها دلیل دیگر
در یکی از پست های زی دکتر در توییتر در نمونه آماری کوچکی بیش از 50% مخاطبان گفته اند که اول به اینترنت مراجعه می کنیم بعد به پزشک.
شاید سوال اینجاست که چه علائمی را باید جدی بگیریم و به پزشک مراجعه کنیم، در این حد جستجو در گوگل ممکن است مفید باشد. یا اگر پزشک تشخیص صریح بیماری ای را داد می توانیم در مورد آن در اینترنت آن هم از سایت های معتبر اطلاعات کسب کنیم. گرچه تشخیص اعتبار وب سایت و مطلب منتشر شده خود موضوعی تخصصی است.
در مجموع بهتر است از جستجو با هدف پیدا کردن بیماری خود داری کنیم یا دست برداریم. ای بسا مضراتش از فوایدش بیشتر باشد.
سمپتوم، گوگل، دارو!
این چرخه خیلی اشتباه رایجی است که تا یک عارضه ای پیدا کردیم سریع سراغ گوگل برویم و بعد ببینیم چه دارویی برای درمان آن وجود دارد و خود سرانه آن را مصرف کنیم!
دوستی نزد پزشک متخصصی رفته بود و گفته بود به فرزندم سرخود این دارو را دادم می گفت پزشک خیلی به حالت تخصصی از من پرسید با "چه تشخیصی؟ " می گفت من تازه آنجا فهمیدم که پزشک اول بیماری را تشخیص می دهد و بعد درمان را و من چه کار احمقانه ای کرده ام.
موضوع پزشکی اساسا پیچیده است پزشک هم مبانی علمی موضوع را می داند که عموما اینقدر مفصل است که اگر ساعتها هم وقت بگذاریم شاید به فهم درستی از موضوع نرسیم و هم تجربه داشته و موارد متعدد مشابه در دانشگاه و بیمارستان و... دیده است . معمولا هم تجربیات ما بسیار محدود است دو سه نفر را دیده ایم که با خوردن فلان دارو در یک مقطع خاصی از درد یا عارضه ای خلاص شده اند و بالافاصله تعمیم می دهیم که خوب اگر اینجای معده ت درد می کرد، این دارو رو بخور! چون دو تا نصفه ای مشاهده من، این طور نشان داده .
در واقع یکی از ریسک های این کار تشخیص اشتباه و ریسک دیگر درمان اشتباه است!
اگر من نباید بدانم چرا پزشک برای من توضیح می دهد؟
پزشک می داند که چه میزان اطلاعات برای شما در زمینه این بیماری لازم است. درست است که هرچه آگاهی بیمار از بیماری و عواقب و حتی درمان آن بیشتر باشد می تواند بهتر خود و پزشک را در اجرای طرح درمان یاری دهد ولی این میزان دانش را پزشک تشخیص می دهد . مثلا در این شرایط این بیمار باید از این موارد مطلع باشد ممکن است حتی داکیومنت یا پمفلیتی را در اختیار شما برای مطالعه هدایت شده بیشتر قرار دهد.
پس سایتها چرا در مورد علائم بیماری ها می نویسند؟
در همه جای دنیا و به هر زبانی سایت های علمی و دقیق تا سایت های خبری و زرد در مورد بیماری ها می نویسند همین باعث شده سیاست های کلی اینترنت به سمت هدایت این موضوع برود . مثلا برخی جاها ممکن است گوگل به شما بگوید این موضوع پزشکی تخصصی است و من اعتبار این سایت را نمی توانم تایید کنم. در واقع گوگل می کوشد به تدریج مطالبی را نمایش دهد که از صحت علمی برخوردار هستند ولی این موضوع زمان می برد و بسته به این میزان عرضه و تقاضای محتوا در این حوزه دارد یعنی هر چه بیشتر مطلب تولید شود و کاربران بیشتری در مورد آن جستجو کنند احتمال اینکه گوگل نتایج درست تری را نشان بدهد بیشتر می شود. حالا این وسط ما قربانی چندم هستیم معلوم نیست.
آیا هوش مصنوعی می تواند به جای پزشک بیماری را تشخیص دهد؟
فعلا که خیر! ولی در مورد آینده نیز متخصصان و آینده پژوهان بحث گسترده و نظرات متفاوتی دارند صرفا در حد تشخیص بیماری که یکی از وظایف پزشک است نیز در آینده نزدیک بعید است چنین اتفاقی بیفتد شاید هوش مصنوعی در آینده ابزار مهمی برای پزشکان در تشخیص و مداوای بیماری بشود.
زی دکتر و سایتهای داخلی و خارجی دیگری سعی کرده اند در موضوع تشخیص بیماری گامهایی بردارند توضیحات بیشتر در مورد سمپتوم چکر زی دکتر ( یا در وبلاگ زی دکتر در مداد ) ولی بیشتر به نظر میرسد این ابزارها به کمک پزشک بیایند تا بیمار مثلا اینکه کاربران چه علائمی را بیشتر جستجو می کنند.
با توجه به محدودیتها اگر در توییتر زی دکتر موفق به دسترسی نشدید ونیاز به تماس بود در LinkedIn زی دکتر هم در خدمتتون هستیم.
پانوشت
در این مقاله سعی شده به روشی مشابه خودشان به کسانی که در گوگل دنبال بیماری می گردند پاسخ داده شود. از همان نقطه ضعف وسواس های فکری استفاده شده و دغدغه های جدیدی برای "خود تشخیص گر" ایجاد می کند!