اختلال تبدیلی چیست؟ چه علائم و نشانه هایی دارد و نحوه درمان آن

شاید بسیاری از افراد را دیده باشید که در جسم آنها مشکلی مانند لرزش وجود دارد ؛ اما این مشکل جسمانی هیچ دلیل پزشکی ندارد. این افراد به نوعی اختلال یا بیماری روانشناختی مبتلا هستند که به آن اختلال تبدیلی یا conversion disorder گفته می شود و همین مساله باعث شده است که علائم و مشکلاتی را در جسم خود مشاهده کنند.

در میان اختلالات و بیماری های روانی، این اختلال بسیار نادر است و افراد کمی ممکن است به آن مبتلا شوند؛ اما افرادی که دچار اختلال تبدیلی هستند، دشواری های زیادی را متحمل می شوند.

این افراد باید ریشه و علت این بیماری و راه های درمان آن را بدانند تا بتوانند به موقع از شر این بیماری خلاص شوند.

اختلال تبدیلی یک بیماری روانشناختی است. این اختلال باعث ایجاد علایمی مانند: فلج، اختلال گفتار یا لرزش می شود که هیچ دلیل ارگانیک یا شناخته شده ای ندارند. در گذشته به این علائم «کوری هیستریک» یا «فلج هیستریک» می گفتند.

اختلال تبدیلی یک بیماری نادر است و در سال از هر 100000 نفر، 2 تا 5 نفر به این بیماری مبتلا می شوند.

به این اختلال، اختلال عملکردی نیز می گویند و به طور معمول فرد علائم جسمی دارد که این علائم را معاینه فیزیکی و آزمایشگاهی نمی تواند توضیح دهد. در واقع در این بیماری، پریشانی های روانی به یک علامت جسمی تبدیل می شوند.

معمولا اختلال تبدیلی با یک یا چند علامت مشخص می شود که نشان دهنده یک بیماری عصبی هستند. در اغلب مواقع این علائم به طور ناگهانی بروز می کنند و بر عملکرد حرکتی یا حسی ارادی فرد تاثیر می گذارند. البته این علائم می توانند به صورت ناگهانی از بین بروند.

در حالت کلی بدن فرد در مقابله با استرس های درمان نشده یا احساسات سرکوب شده، علائم اختلال تبدیلی را ایجاد می کند. این علائم فرد را از فشار عاطفی دور می کند و بر عملکرد حرکت و حواس پنج گانه تاثیر می گذارد.

برخی از شایع ترین علائم اختلال تبدیلی عبارتند از:

تشنج

نابینایی

نابینایی موقت

ضعف یا فلج

از دست دادن تعادل

لرزش غیرعادی بدن

آشفتگی در هماهنگی

آفونیا ( از دست دادن صدا)

ناشنوایی یا مشکلاتی در شنوایی

از دست دادن حس لامسه

آنوسمی (از دست دادن حس بویایی)

بیهوشی

عدم توانایی در صحبت کردن و یا تکلم نامفهوم

مشکلاتی در بلع یا احساس یک توده در گلو بی آنکه واقعا چیزی در گلو باشد.

برای این اختلال روانشناختی دلیل قطعی وجود ندارد؛ اما تحقیقات نشان می دهد که علت این اختلال می تواند به دلیل جریانات غیرطبیعی در مناطق خاص مغز باشد. در حالت کلی اختلال تبدیلی می تواند یک واکنش روانشناختی به یک اتفاق استرس زا یا ضربه عاطفی باشد.

عواملی که می توانند این اختلال را افزایش دهند، عبارتند از:

داشتن ویژگی های شخصیتی ناسازگار

داشتن سابقه آزار و اذیت جسمی و جنسی در کودکی

وظیفه شناسی، سخت کوشی و کمال گرا بودن

جنسیت (معمولا زنان بیشتر از مردان به این بیماری مبتلا می شوند. )

داشتن یک فرد مبتلا به اختلال تبدیلی در خانواده

سابقه یک بیماری عصبی که علائم مشابهی ایجاد می کند. مانند بیماری تشنج غیر صرعی

نکته: این اختلال در بین زنان بیشتر از مردان است و بیشتر در سنین نوجوانی و میانسالی مشاهده می شود. درصد زیادی از افرادی که به این بیماری مبتلا هستند، یک مشکل روانشناختی دیگر مانند اضطراب عمومی، وسواس و یا نوعی افسردگی نیز دارند.

اختلال تبدیلی ممکن است خود به خود از بین برود و نیازی به درمان نداشته باشد؛ اما ممکن است که این اختلال، علایمی داشته باشد که برای مدت طولانی باقی بماند. بنابراین فرد باید برای درمان این بیماری اقدام کند.

راه های درمان این بیماری عبارتند از:

تغییر سبک زندگی

تغییرات سبک زندگی و داشتن یک زندگی سالم می تواند از هر گونه استرس و اضطرابی پیش گیری کند؛ بنابراین بهتر است که افراد قبل از هر چیزی سبک زندگی خود را تغییر دهند. برای این کار لازم است که افراد به موارد زیر توجه داشته باشند.

خواب کافی

تقویت روابط مثبت

داشتن یک رژیم غذایی متعادل

تمرین روش های آرام سازی مانند: یوگا، مدیتیشن، آرامش عضلانی پیشرونده

روان درمانی

یکی از بهترین راه های درمان اختلالات روان شناختی مراجعه به روان شناس و روان درمانی است. روانشناس برای درمان این بیماری با توجه به علائم آن از روش های زیر استفاده می کند.

درمان فردی

درمان گروهی

درمان شناختی رفتاری

هیپنوتیزم (هیپنوتراپی)

دارو درمانی

پزشک معالج ممکن است برای درمان بیماری داروهای ضد اضطراب یا ضد افسردگی را تجویز کند که این داروها برای درمان استرس یا اضطراب زمینه ای که باعث ایجاد این بیماری شده اند، موثر می باشند.

فیزیوتراپی

فیزیوتراپی معمولا برای افرادی که به دلیل اختلالات تبدیلی دچار مشکلات حرکتی شده اند، تجویز می شود. این روش درمان برای حل مشکلات هماهنگی، تعادل، راه رفتن و یا ضعف اندام ها بسیار مناسب است. همچنین از هر عارضه ثانویه مانند ضعف و سستی عضلات که ناشی از عدم فعالیت است، پیشگیری خواهد کرد.

روش های غیرتهاجمی تحریک مغز

روش های غیرتهاجمی تحریک مغزی یا NIBS مانند درمان الکتروشوک و تحریک مغناطیسی از طریق جمجمه از درمان های جایگزین احتمالی برای کاهش علایمی مانند ضعف اندام و فلج هستند. البته این روش درمان نیاز به بررسی و احتیاط بیشتری دارد.