قبل از هر چیز بهتر است ارتباط غیر کلامی یا زبان بدن را بشناسید! به بیان کلی به هر گونه انتقال معنا از طریق ژست گرفتن، طریقه ایستادن، چهره، برقرار کردن تماس چشمی، نحوه ارتباط جسمی، مشخصات ظاهری (نوع لباس پوشیدن، مدل موها و…) زبان بدن یا body language، گفته می شود.
این مقوله سکوت زبان نیز تلقی شده است؛ چراکه با استفاده از این روش فرد از هر ابزار دیگری به جز زبان برای انتقال مفهوم خود بهره می برد. شاید جالب باشد که بدانید کلمات و یا به عبارت بهتر، ارتباط کلامی، پدیده ای نو ظهور در تاریخ بشر هستند.
این در حالی است که استفاده از شیوه غیر کلامی، ریشه در تاریخ و قدمتی بسیار طولانی دارد. بنابراین انسان ها در ضمیر ناخودآگاه خود نسبت به پیام های غیر کلامی آشنایی دارند و با بهره مندی از این قابلیت کاربردی است که می توان هر نوع ارتباطی را برقرار کرد.
در مقابل با شناخت زبان بدن خواهید توانست تا درک و تفسیر بهتری نسبت به سخنان افراد دیگر داشته باشید.
همانطور که در ابتدا به آن اشاره کردیم اکثر مهارت های زبان بدن در ناخودآگاه افراد قرار دارد. به عبارت ساده تر ما این نحوه از ارتباط گیری را از اجداد خود به ارث برده ایم. بنابراین در اغلب اوقات به صورت غیر ارادی از این حرکات در ارتباطات خود استفاده می کنیم و یا معانی آنها را درک می کنیم.
برخی از علائم زبان بدن را انسان ها به صورت اکتسابی دریافت می کنند. به عبارتی برای آن علائم، قرارداد هایی بین افراد جامعه تنظیم می شود و ممکن است معنی آنها کشور به کشور متفاوت باشد (علایمی که با توجه به فرهنگ و نیاز های هر جامعه صورت می گیرند).
از این جهت ارتباط غیر کلامی در دو دسته زمینه های ژنتیکی و قراردادی تقسیم بندی می شوند.
علایمی که هر شخص به صورت ژنتیکی می تواند متوجه آنها بشود عبارتند از:
- حالات چهره در مواقع مختلف از جمله اخم، لبخند، ناراحتی، وحشت، استرس و…
- حالات بدنی از جمله دست به سینه نشستن، پا بر روی پا انداختن، تکان دادن پا، شانه بالا انداختن در مواقع ابهام و…
- حرکات سر مانند تکان دادن سر در مواقعی که می خواهیم مطلبی را تایید یا رد کنیم.
این موارد برخی از علایمی هستند که ما به صورت مادر زادی و ژنتیکی از معانی آنان با خبریم. از آنجایی که تقریبا تمامی افراد این موردها را به صورت ژنتیکی می شناسند؛ دیگر برای شناخت آنها نیاز به مهارت خاصی نخواهد بود.
با بهره گیری از این موارد ساده اما در عین حال کاربردی، تاثیرات بسیار زیادی در مهارت های ارتباطی خود خواهید گذاشت.
ممکن است برای انتقال معنا، در هر فرهنگ از برخی علائم خاص و نشانه های قراردادی استفاده شود. اما لازمه ایجاد هر علامتی، توجه به موقعیت های فرهنگی و ملیتی، شرایط و… کشوری است که در آن علامت ایجاد خواهد شد.
در این قسمت به معنای برخی از علائم در فرهنگ های مختلف خواهیم پرداخت:
- نشان دادن شست دست: در برخی فرهنگ ها علامت شست دست، توهین یا ایست و یا به نشانه تایید استفاده می شود.
- درست کردن حلقه با استفاده از انگشت شست و اشاره: در فرهنگ های مختلف این کار معنای مختلفی از جمله پول، پوچ، تایید(ok)، توهین و … را دارا می باشد.
- نشان دادن دو انگشت یا علامت v: در برخی نقاط از این علامت با عنوان پیروزی، دوستی، توهین و یا عدد دو، یاد می شود.
تا به این نقطه از مطلب با انواع روش های ارتباط غیر کلامی آشنا شدید. در این قسمت سعی داریم تا برخی از این حالات را به صورت کلی برای شما بیان کنیم.
لازم به ذکر است که مهم ترین بخش از زبان بدن، همان حالت های چهره هستند. افراد قبل از اینکه با یکدیگر صحبت کنند ابتدا به چهره یکدیگر نگاه می کنند. تصور کنید فردی اخمو یا بالعکس، خندان باشد، تا به اینجا چه مقدار اطلاعات را به فرد مقابل منتقل کرده است؟
از این جهت مهم ترین نوع ارتباط غیر کلامی در حالت چهره، خلاصه می شود. حالات چهره عبارتند از غم، شادی، ترس و… .
لازم به ذکر است که مورد های گفته شده در تمام جهان یکسان هستند یعنی کسی در یک کشور با حالت ترس نمی خندد و یا با چهره ای خندان عصبانیت خود را بروز نمی دهد. حال آنکه ممکن است سایر ویژگی های زبان بدن در هر کشور معانی متعددی داشته باشد.
چشم ها همانند پنجره ای هستند که قادرند درون هر فردی را نشان دهند. نوع نگاه کردن یا جهت گیری چشم ها می توانند افکار درونی و هیجانات شما را به سادگی بروز دهند.
برای مثال:
- پلک زدن بیش از حد می تواند نشانه ای از استرس باشد.
- پلک نزدن نمادی از ترسیدن است.
- تشخیص غم و شادی از روی چشم ها کار بسیار ساده ای خواهد بود.
- مالش چشم نشانه ای خستگی، فریبکاری، پنهان کاری، تمایل به پایان مکالمه و… می باشد.
- خیره شدن به یک شخص می تواند نشان از عاشقی باشد.
- نگاه خیره و ممتدی که با جدیت همراه باشد نشانه ای از دیدی تهاجمی، تهدیدی،سلطه جویانه و… است.
- عدم برقراری تماس چشمی، علامتی از پنهان کاری یا عصبانیت تلقی می شود.
- بزرگ شدن مردمک چشم نشانه ای از عاشقی است. از طرفی کوچک شدن مردمک چشم می تواند نشانه ی عصبانیت باشد.
حرارت بدن از جمله دست می تواند نشانگر برخی مسائل باشد در این بین حرکات دست نیز در ارتباط غیر کلامی کاملا تاثیرگذارند.