اگر قرارداد صلح عمری با رعایت شرایط قانونی در محضر منعقد شود ، در همان زمان ، سند ملکی ، به نام صلح گیرنده منتقل خواهد شد ؛ لذا در صلح عمری سند منتقل می شود . البته ، انتقال سند در صلح عمری ، نیازمند ارائه سند ملکی ، استعلام شهرداری و دارایی و مدارک هویتی طرفین به محضر می باشد .
عقد صلح ، یکی از انواع عقود و قراردادهایی است که در قانون مدنی ، به احکام مربوط به آن پرداخته شده است . بر اساس قانون مدنی ، عقد صلح ، می تواند به دو صورت انجام شود ؛ به این معنا که یا عقد صلح ، در مقام انجام یک معامله ، منعقد شده و یا اینکه به منظور خاتمه دادن به اختلافات میان افراد یا جلوگیری از ایجاد اختلاف ، به کار می رود . همچنین ، قرارداد صلح ، می تواند به صورت رقبی و یا به شکل عمری منعقد شود .
در صلح عمری ، صلح کننده ، اموال خود را به شخص دیگری منقل می کند ؛ به شرط اینکه تا پایان مدت زمان حیاتش ، بتواند همچنان از منافع آن ، استفاده کند و صلح گیرنده ، نتواند وی را از استفاده از منافع مال صلح شده ، محروم کند . اما با توجه به اینکه مالکیت مال صلح شده ، به محض انعقاد قرارداد ، به صلح گیرنده منتقل می شود ، ممکن است این سوال مطرح شود که آیا در صلح عمری سند منتقل می شود ؟
برای پاسخ دادن به این سوال ، در ادامه این مقاله ، به بررسی این موضوعات می پردازیم که سند صلح عمری چیست و آیا در صلح عمری سند منتقل می شود ؟ در ادامه نیز ، شرایط و مدارک لازم برای انتقال سند در صلح عمری را مورد بررسی قرار داده و به این موضوع می پردازیم که آثار انتقال سند در این قرارداد چیست ؟
سند صلح عمری چیست
قرارداد صلح عمری ، مانند سایر عقود و قراردادها همچون عقد بیع ، عقد هبه و غیره ، آثار حقوقی خاصی به دنبال خواهد داشت . ایجاد این آثار در خصوص قراردادها ، در بسیاری از موارد ، ممکن است مورد خدشه قرار گرفته و یکی از طرفین یا شخص ثالثی ، منوط به این است که قرارداد ، منکر وجود این قرارداد و آثار آن شود . به همین دلیل ، لازم است که طرفین قراردادها ، همواره ، نسبت به مکتوب کردن متن قرارداد ، اقدام نموده تا از ایجاد اختلاف در خصوص آن ، جلوگیری به عمل آید .
به عنوان نمونه ، ممکن است که صلح عمری ، به صورت شفاهی میان دو نفر منعقد شده ولی بعدها ، در خصوص اصل وجود صلح عمری و یا شرایط صلح عمری ، اختلافاتی ایجاد شود . در این گونه موارد ، ممکن است لازم باشد با مراجعه به دادگاه ، اختلافات ایجاد شده را حل و فصل نمود . به همین خاطر ، در قراردادهای مهمی همچون صلح عمری ، که منجر به انتقال مالکیت و سند ملکی به نام دیگری می شود ، تنظیم سند صلح عمری ، بسیار پر اهمیت است .
اما در همین رابطه ، ممکن است این سوال نیز مطرح شود که سند صلح عمری چیست و منظور از انتقال سند در صلح عمری چیست ؟ در پاسخ به این سوال ، باید گفت که منظور از سند صلح عمری ، نوشته ای است که در آن ، عقد صلح عمری و شرایط طرفین در خصوص آن ، از جمله حق فسخ قرارداد صلح عمری و مواردی از این قبیل ، درج می شود .
البته ، سند صلح عمری ، می تواند به دو صورت نوشته شود . در حالت اول ، سند صلح عمری ، یک سند عادی است که به موجب آن ، طرفین ، اقدام به مکتوب کردن شرایط خود در یک برگه معمولی نموده و ذیل آن را امضا می نمایند . اما در حالت دوم ، طرفین ، به تنظیم یک سند عادی اکتفا نکرده و برای تنظیم قرارداد به صورت رسمی ، به دفاتر اسناد رسمی مراجعه نموده و صلح عمری محضری یا رسمی تنظیم می نمایند . در قسمت بعد ، به این سوال پاسخ می دهیم که آیا در صلح عمری سند منتقل می شود ؟
حتما بخوانید: سند چیست و انواع آن
بررسی حقوقی انتقال سند در صلح عمری
در ماده 752 قانون مدنی ، عقد صلح ، تعریف و شرایط آن بیان شده است که بر اساس آن ، قرارداد صلح ، می تواند در مقام انجام معاملات مد نظر طرفین ، منعقد شده و یا اینکه برای رفع تنازع موجود یا جلوگیری از ایجاد آن در آینده ، مورد استفاده قرار گیرد . به همین دلیل ، قرارداد صلح ، کاربرد وسیعی در مقام انجام معامله و انتقال مال و اموال ، به اشخاص دیگر دارد .
بر اساس قانون ، در یک تقسیم بندی، قرارداد صلح را می توان به دو نوع صلح رقبی و صلح عمری تقسیم بندی کرد . بر این اساس ، صلح رقبی ، قراردادی است که شخص صلح کننده ، حق بهره برداری از اموال خود را ، برای مدت زمان مشخص ، به دیگری منتقل می کند . اما در قرارداد صلح عمری ، شخص ، می تواند حق بهره برداری از منافع مال را به خود اختصاص داده، ولی مالکیت آن را به دیگری ، انتقال بدهد .
به عبارت دیگر ، صلح عمری ، به قراردادی گفته می شود که در آن ، شخص ، اقدام به انتقال مالکیت اموال خود به دیگری نموده و در عین حال ، حق استفاده از منافع آن را تا پایان مدت حیات ، برای خود نگه می دارد . مثلا ، در صلح عمری برای فرزند ، پدر می تواند به جای اینکه ملک خود را به نفع فرزند ، وصیت کرده یا آن را در قالب عقد بیع ، به وی منتقل کند ، با تنظیم صلح نامه ، آن را به فرزند منتقل کند ، ولی تا پایان حیات ، خود از منافع آن استفاده کرده و مثلا در آن ملک ، سکونت داشته باشد .
اما سوال مهمی که در خصوص صلح عمری وجود دارد ، این است که آیا در صلح عمری سند منتقل میشود ؟ در پاسخ به این سوال ، باید گفت که اصولا ، زمانی که قرارداد صلح عمری به صورت صحیح ، انجام شود ، مالکیت عین صلح شده ، به صلح گیرنده یا متصالح ، منتقل می شود و انتقال مالکیت به صلح گیرنده ، رخ می دهد . به همین دلیل ، می توان گفت که از زمان انعقاد قرارداد صلح عمری در محضر ، انتقال سند در صلح عمری ، نیز صورت می گیرد .
به عبارت دیگر ، صلح عمری ، منجر به انتقال سند به نفع متصالح می شود و او ، مالک جدید مال صلح شده ، محسوب می شود و می تواند حقوق مالکانه خود را در آن ، اعمال نماید ؛ منوط به اینکه ، حقوق صلح کننده را رعایت کرده و مانع استفاده وی از مال صلح شده ، نشود . در ادامه ، شرایط و مدارک لازم برای انتقال سند در قرارداد صلح عمری را نیز توضیح خواهیم داد .
بیشتر بخوانید: صلح عمری و مزایای آن
شرایط انتقال سند در صلح عمری
در قسمت قبل ، به بررسی این موضوع پرداخته شد که صلح عمری چیست و اینکه آیا در صلح عمری سند منتقل می شود یا خیر . همانطور که گفته شد ، در صلح عمری ، انتقال سند ملکی ، امکان پذیر است ؛ با این وجود ، انتقال سند در صلح عمری ، منوط به وجود شرایطی است . به همین مناسبت ، در این قسمت ، قصد داریم این موضوع را مورد بررسی قرار دهیم که شرایط انتقال سند در صلح عمری چیست ؟
در پاسخ به این سوال که شرایط انتقال سند در صلح عمری چیست ، باید گفت که اگر طرفین ، قصد داشته باشند که پس از انعقاد قرارداد صلح عمری ، سند را انتقال دهند و به عبارت دیگر ، سند ملکی جدیدی برای صلح گیرنده ، دریافت کنند ، می بایست به صورت محضری ، اقدام به انعقاد قرارداد صلح عمری نمایند .
در این خصوص ، باید این توضیح را افزود که اصولا تنظیم صلح نامه ، می تواند به دو شکل باشد . در شکل اول ، طرفین قرارداد صلح ، با تنظیم یک صلح نامه دستی ، اقدام به انعقاد موضوع صلح نموده و شرایط مورد نظر خود را بر روی یک برگه عادی ، تنظیم می نمایند . با این حال ، از آن جهت که صلح عمری ، منجر به انتقال مالکیت به دیگری شده و ممکن است در خصوص این موضوع ، بعدها اختلافاتی ایجاد شود ، بسیاری از افراد ، ترجیح می دهند به صورت رسمی ، قرارداد صلح عمری تنظیم نمایند .
تنظیم صلح نامه محضری ، به این صورت است که افراد ، با مراجعه به دفترخانه اسناد رسمی و ارائه مدارک لازم برای انتقال سند در صلح عمری ، یک صلح نامه ، به صورت رسمی ، تنظیم نموده و شرایط خود را در آن ، مشخص می کنند . در صورت تنظیم صلح نامه محضری ، اختلاف در خصوص قرارداد صلح عمری ، به حداقل ممکن می رسد و همچنین ، سند ملک ، به نام دیگری ، انتقال پیدا می کند .
به همین دلیل ، در پاسخ به این سوال که شرایط انتقال سند در صلح عمری چیست ، باید گفت که انتقال سند در صلح عمری ، منوط به تنظیم صلح نامه محضری است . لذا ، در صورت تنظیم صلح نامه دستی ، علی رغم اینکه انتقال مالکیت رخ می دهد ، انتقال سند انجام نشده و طرفین ، پس از تنظیم صلح نامه دستی ، می بایست به دفترخانه اسناد رسمی مراجعه نموده و انتقال سند را انجام دهند که در قسمت بعد ، مدارک لازم برای انتقال سند در صلح عمری را نیز ، توضیح می دهیم .
علاوه بر این ، از دیگر شرایط انتقال سند در صلح عمری ، می توان به توقیف یا در رهن نبودن آن ملک اشاره نمود ؛ چرا که بر اساس قانون مدنی ، راهن نمی تواند در رهن تصرفی کند که منافی حق مرتهن باشد ؛ مگر با اذن و اجازه او . به عنوان مثال ، در صورتی که سند ملکی در رهن بانک باشد ، نمی توان آن را به نفع دیگری صلح عمری نمود . با این حال ، در مورد املاک مشاع ، مالک ، می تواند حصه یا سهم خود را با استفاده از قرارداد صلح عمری ، به دیگری منتقل نماید .
بیشتر بخوانید: سوالات صلح عمری
مدارک لازم برای انتقال سند در صلح عمری
در بخش های قبل ، به بررسی این موضوعات پرداخته شد که آیا در صلح عمری ، سند منتقل می شود و شرایط آن چیست . همانطور که گفته شد ، انتقال سند در صلح عمری ، منوط به ثبت محضری آن ، در دفتر اسناد رسمی است . اما سوال مهمی که در این خصوص ، مطرح می شود ، آن است که انتقال سند ملکی در قرارداد صلح عمری ، نیازمند ارائه چه مدارکی است ؟ در این قسمت ، به توضیح مدارک لازم برای انتقال سند در صلح عمری می پردازیم .
یکی از مهم ترین مدارک لازم برای انتقال سند در صلح عمری ، سند ملکی است . به این معنا که می بایست سند تک برگی و یا دفترچه ای ملک مورد صلح عمری را به دفترخانه ارائه نمود . در صورتی که ملک صلح شده ، سند ملکی نداشته باشد ، صرفا می توان آن را به صورت عادی یا دست نویس صلح کرد و انتقال سند در مورد چنین املاکی ، امکان پذیر نیست . توضیحات بیشتر در این خصوص را می توانید در مقاله صلح عمری ملک بدون سند مطالعه نمایید .
از دیگر مدارک لازم برای انتقال سند در صلح عمری ، استعلام های لازم در خصوص ملک مورد صلح ، از اداره دارایی ، شهرداری و اداره ثبت ، بوده که باید به دفترخانه ارائه شود . همچنین ، در صورتی که ملک مورد صلح عمری ، به صورت اعیانی احداثی باشد ، گواهی پایان کار ، جزء مدارک لازم برای صلح عمری محسوب می شود . در کنار این موارد ، ارائه مدارک هویتی طرفین قرارداد صلح عمری ، شامل شناسنامه و کارت ملی آنها ، نیز لازم و ضروری است .
بیشتر بخوانید: صلح عمری برای همسر
آثار انتقال سند در صلح عمری
در قسمت های قبل ، به این سوال پاسخ داده شد که آیا در صلح عمری سند منتقل میشود یا خیر و همچنین ، شرایط و مدارک لازم برای تنظیم سند رسمی در قرارداد صلح عمری ، مورد بررسی قرار گرفت . در صورتی که طرفین ، به دفترخانه اسناد رسمی مراجعه نموده و قرارداد صلح عمری محضری تنظیم نمایند ، انتقال سند ، انجام می گیرد . اما سوالی که مطرح می شود ، این است که آثار انتقال سند در صلح عمری چیست ؟ به همین مناسبت ، در این قسمت ، آثار انتقال سند در صلح عمری را بررسی می نماییم .
یکی از مهم ترین آثار انتقال سند در صلح عمری ، آن است که صلح گیرنده یا متصالح ، به لحاظ حقوقی و قانونی ، مالکیت مال صلح شده را به دست می آورد و می تواند پس از انتقال سند ، کلیه حقوق مالکانه خود را در آن ، اعمال نماید ؛ از طرف دیگر ، مصالح یا صلح کننده نیز ، همچنان قادر است تا پایان مدت زمانی که زنده است ، از منافع ملکی که صلح نموده ، استفاده کند و متصالح ، نمی تواند جلوی استفاده وی را بگیرد .
به عنوان نمونه ، متصالح ، می تواند پس از انتقال سند ، اقدام به فروش ملک صلح شده ، نماید . با این حال ، باید حقوق مصالح یا صلح کننده را لحاظ نموده و حق استفاده از ملک برای وی را در قرارداد ، شرط کند و مثلا ، با خریدار ملک صلح شده ، شرط کند که مصالح ، همچنان از منافع ملک ، استفاده خواهد کرد .
از دیگر آثار انتقال سند در صلح عمری ، می توان به امکان یا عدم امکان فسخ قرارداد اشاره نمود . از آن جهت که صلح عمری ، یک قرارداد لازم بوده و طرفین ، ملزم به پایبندی به آن هستند ، هیچ یک از طرفین ، نمی توانند بدون رضایت دیگری ، آن را فسخ کرده و به هم بزنند ؛ مگر اینکه دو طرف ، نسبت به آن ، رضایت داشته و یا صلح خیاری منعقد شده باشد و برای صلح کننده ، تحت شرایط خاصی ، حق فسخ صلح عمری ، پیش بینی شده باشد .
یکی دیگر از آثار انتقال سند در صلح عمری ، آن است که اگر متصالح یا صلح گیرنده ، زودتر از صلح کننده فوت کند ، چون عقد صلح عمری ، نوعی عقد لازم است ، همچنان قرارداد صلح عمری به قوت خود باقی خواهد بود و صلح کننده ، تا پایان حیات ، می تواند از منافع مال صلح شده ، استفاده کند و بعد از فوت اوست که مالکیت منافع مال صلح شده ، به ورثه متصالح تعلق می گیرد .
در ادامه بخوانید: نمونه قرارداد صلح عمری
برای دریافت اطلاعات بیشتر در خصوص انتقال سند در صلح عمری در کانال تلگرام حقوق قراردادها و عقود شوید . کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون انتقال سند در صلح عمری پاسخ دهند .
سوالات متداول
1- آیا در صلح عمری سند منتقل می شود ؟
پس از انعقاد قرارداد صلح عمری مالکیت ملک به صلح گیرنده منتقل می شود و در صورتی که صلح نامه محضری تنظیم شده باشد سند نیز منتقل می شود که برای دریافت اطلاعات بیشتر در این خصوص می توانید مقاله را مطالعه نمایید .
2- آثار انتقال سند در صلح عمری چیست ؟
از جمله آثار انتقال سند در صلح عمری آن است که متصالح می تواند کلیه حقوق مالکانه خود را به صورت رسمی و قانونی در آن اعمال نماید البته به شرط اینکه منافع مصالح را نیز رعایت کند که شرح بیشتر در این خصوص در مقاله ذکر شده است .
3- مدارک لازم برای انتقال سند در صلح عمری چیست ؟
از جمله مدارک لازم برای انتقال سند در صلح عمری علاوه بر مدارک هویتی طرفین قرارداد و سند ملکی شامل انجام دادن استعلام از اداره دارایی و شهرداری و اداره ثبت می باشد که جزئیات این موضوع در مقاله ذکر شده است .
منبع : انتقال سند در صلح عمری