حقوق نامادری شهید به میزان آخرین حقوقی خواهد بود که پیش از شهادت به خود شهید پرداخت شده است و در صورت تعدد افراد واجد صلاحیت برای دریافت حقوق شهید، حقوق نامادری شهید مساوی با سایر افراد مانند همسر شهید می باشد. طبق دستورالعمل اجرایی رئیس بنیاد شهید، شرایط برقراری حق نامادر شهید ، نگه داری ده ساله از شهید توسط نامادری وی بوده که این دستورالعمل به موجب رای هیات عمومی دیوان عدالت اداری ابطال گردیده است.
در کشور ما برخی از افراد در زمان کودکی تحت تکفل نامادری خود بوده و در جریان جنگ تحمیلی یا پس از آن، شهید شده اند. در این حالت ممکن است این سوال مطرح گردد که آیا حقوق استخدامی یا غیر استخدامی که در زمان حیات به این افراد پرداخت می شده، بعد از شهادت وی به نامادری وی پرداخت خواهد شد یا خیر؟ و اینکه حقوق نامادری شهید شامل چه مواردی است؟
مطابق قانون برنامه پنج ساله ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران مصوب 1395، دولت مکلف گردیده تا حداقل حقوق کارکنان دولت را به بازماندگان شهدا پرداخت نماید که یکی از این اشخاص، نامادری شهید می باشد. مشکلی که در این رابطه وجود داشته آن است که علی رغم متن صریح قانون، دستور العمل اجرایی رییس بنیاد شهید، برقراری حقوق نامادری شهید را منوط به شرایطی کرده که در صورت عدم تحقق آن شرایط، نامادری شهید از حقوق وی محروم می گردد.
به همین دلیل، در این مقاله به بررسی مساله حقوق نامادری شهید پرداخته؛ نخست به این پرسش پاسخ می دهیم که حقوق نامادری شهید شامل چه مواردی است؟ سپس شرایط برقراری حق نامادر شهید طبق دستورالعمل اجرایی رئیس بنیاد شهید و شرایط برقراری حقوق نامادری شهید طبق رای هیات عمومی دیوان عدالت اداری را بررسی خواهیم نمود.
حقوق نامادری شهید شامل چه مواردی است؟
هنگامی که فردی در زمان کودکی تحت تکفل نامادری خود بوده و شهید می شود، ممکن است این سوال مطرح گردد که آیا حقوق استخدامی اعم از حقوق وظیفه و حقوق بازنشستگی یا غیر استخدامی که در زمان حیات به این فرد پرداخت می شده، بعد از شهادت وی به نامادری وی پرداخت خواهد شد یا خیر؟ و اینکه حقوق نامادری شهید شامل چه مواردی است؟
به موجب بند (ب) ماده 88 قانون برنامه پنج ساله ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران مصوب 1395، دولت موظف است که حداقل معیشت اشخاص نامبرده در این بند را مشروط بر اینکه فاقد درآمد یا شغل باشند را پیش بینی نموده و حداقل حقوق کارکنان دولت را به آنان پرداخت نماید؛همچنین، مطابق جزء 4 همان بند، یکی از اشخاصی که بعد از شهادت شهید از حقوق وی برخوردار می گردد، نامادری شهید می باشد.
بنابراین در پاسخ به این سوال که که آیا حقوق استخدامی یا غیر استخدامی که در زمان حیات به شهید پرداخت می شده، بعد از شهادت وی به نامادری وی پرداخت خواهد شد یا خیر؟ باید گفت که پاسخ مثبت می باشد.
اما در پاسخ به این پرسش که حقوق نامادری شهید شامل چه مواردی است؟ باید گفت: مطابق ماده 1 قانون برقراری حقوق وظیفه ازکارافتادگی و وظیفه عائله تحت تکفل جانبازان و شهداء انقلاب اسلامی ایران و جنگ تحمیلی و پرداخت حقوق و مزایای مجروحین جنگ تحمیلی و انقلاب اسلامی مصوب 1361، حقوق عائله تحت تکفل آن عده از مستخدمین دولت که به درجه شهادت نائل می شوند و سهم ارث آنها از این حقوق، عبارت است از مجموع حقوق وظیفه ای که بر این اساس حسب مقررات مربوط تعیین می شود به اضافه حقوق پایه یک گروه یک جدول حقوق موضوع ماده 32 قانون استخدام کشوری که به میزان آخرین حقوقی خواهد بود که پیش از شهادت به خود شهید پرداخت شده است.
همچنین، مطابق ماده 9 قانون برقراری حقوق وظیفه ازکارافتادگی و وظیفه عائله تحت تکفل جانبازان و شهداء ، حقوق وظیفه شهید به طور مساوی میان بازماندگان وی که صلاحیت دریافت آن را دارند تقسیم می شود، بنابراین حقوق نامادری شهید و سهم وی از حقوق وظیفه فرزند خوانده شهید وی، مساوی با سایر افراد مانند همسر شهید می باشد.
در مورد شهدایی که در زمان شهادت در استخدام دولت نبوده، قانون حالت اشتغال مستخدمین شهید، جانباز، ازکارافتاده و مفقودالاثر انقلاب اسلامی و جنگ تحمیلی مصوب سال 1372 تعیین تکلیف نموده است. به موجب تبصره 1 ماده واحده مزبور، برای آن دسته از شهدا که در لحظه شهادت در استخدام دولت نبوده، بنیاد شهید انقلاب اسلامی، با در نظر گرفتن دو عامل میزان تحصیلات و تخصص آنها حقوق و مزایای برابر با نظام هماهنگ پرداخت (یعنی همسان با حقوق مستخدمین دولت) تعیین و اقدام به پرداخت آن می نماید.
حتما بخوانید : حقوق وزارت کار
شرایط برقراری حقوق نامادری شهید طبق دستورالعمل اجرایی رئیس بنیاد شهید
در بخش قبل ، به این سوال پاسخ دادیم که حقوق نامادری شهید شامل چه مواردی است؟ و توضیح دادیم که نامادری شهید پس از شهادت وی از حقوق شهید برخوردار گردیده، اعم از اینکه شهید در استخدام دولت بوده یا خیر و هم چنین میزان حقوق نامادری شهید برابر با سهم حقوق بقیه بازماندگان شهید بوده که استحقاق دریافت آن ا دارند.
با این وجود در سال 1397، رئیس بنیاد شهید و امور ایثارگران اقدام به صدور دستورالعملی نمود و شرایط برقراری حق نامادر شهید را منوط به شرایطی نمود که در ادامه به توضیح آن می پردازیم.
برابر دستورالعمل اصلاحی شماره 400/3/1235 مورخ 24/9/1397 رئیس بنیاد شهید و امور ایثارگران جمهوری اسلامی ایران، برقراری حقوق نامادری شهید منوط به وجود دو شرط می باشد:
۱شهید در زمان حیات پدر خود، تحت تکفل نامادری بوده است.
۲نامادری حداقل ده سال به تربیت و نگه داری و حضانت شهید مشغول بوده است.
بنابراین علی رغم متن صریح قانون برنامه پنج ساله ششم توسعه که برقراری حقوق نامادری شهید را منوط به هیچ شرطی کرده است، دستورالعمل اصلاحی رئیس بنیاد شهید و امور ایثارگران، برقراری حقوق نامادری شهید را مشروط به دو شرط کرده که به طور واضیح از حدود صلاحیت رییس بنیاد شهید خارج می باشد، چرا که دستورالعمل نمی تواند مخاف قانون مصوب مجلس شورای اسلامی که مهم ترین رکن قوه مقننه بوده، باشد و همانطور که در بخش سوم مقاله خواهیم دید، دستورالعمل مزبور به دلیل مخالفت با قانون از سوی دیوان عدالت اداری ابطال گردید.
بیشتر بخوانید : قوه مقننه چیست
شرایط برقراری حقوق نامادری شهید طبق رای هیات عمومی دیوان عدالت اداری
از آنجا که مطابق متن صریح قانون برنامه پنج ساله ششم توسعه، برقراری حقوق نامادری شهید همچون سایر بازماندگان منوط به تحقق شرطی نشده اما به موجب دستورالعمل اجرایی رئیس بنیاد شهید، این امر مشروط به شرایطی شده است، این مساله مورد اعتراضاتی واقع گردید تا آنکه سرانجام دیوان عدالت اداری به موجب رای شماره 1374 مورخ 20/10/1399 به این مساله ورود نموده و رای بر ابطال دستورالعمل اجرایی رئیس بنیاد شهید در رابطه با شرایط برقراری حقوق نامادری شهید صادر نمود.
طبق رأی شماره 1374 هیات عمومی دیوان عدالت اداری، از آنجا که طبق بند (ب) ماده 88 قا نون برنامه پنج ساله ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران مصوب سال 1395 ، دولت موظف است که حداقل معیشت اشخاص نامبرده در این بند را مشروط بر اینکه فاقد درآمد یا شغل باشند را پیش بینی نموده و حداقل حقوق کارکنان دولت را به آنان پرداخت نماید که مطابق جزء 4 همان بند، یکی از اشخاصی که بعد از شهادت شهید از حقوق وی برخوردار می شده، نامادری شهید می باشد؛
در حالی که، جزء 1 بند (ب) ماده 1 دستورالعمل اجرایی رییس بنیاد شهید ، برقراری حداقل حقوق نامادری شهید را مقید به ایـن امر کرده اسـت که وی 10 سال در تربیت و نگهـداری شهیـد نقش داشته باشد،، بنابراین دستورالعمل مزبور به این دلیل که قیدی بر حکم قانونگذار اضافه کرده و حکم مقنن را محدود نموده است مستند به بند 1 ماده 12 و ماده 88 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392 ابطال می گردد.
بنابراین در پاسخ به این سوال که شرایط برقراری حق نامادر شهید شهید طبق رای هیات عمومی دیوان عدالت اداری چپیست؟ باید گفت که طبق رای هیات عمومی دیوان عدالت اداری، برقراری حقوق نامادری شهید منوط به هیچ شرطی نبوده و نامادری شهید در هر حال از حقوق وی بهره مند می شود، مگر اینکه مطابق قوانین دارای شغل و درآمد جداگانه ای باشد.
در ادامه بخوانید : نحوه شکایت در دیوان عدالت اداری
برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد حقوق نامادری شهید در کانال تلگرام موضوعات حقوقی عضو شوید . کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدمات مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون حقوق نامادری شهید پاسخ دهند.
سوالات متداول
1- حقوق نامادری شهید شامل چه مواردی است؟
حقوق نامادری شهید به میزان آخرین حقوقی خواهد بود که پیش از شهادت به خود شهید پرداخت شده است و در صورت تعدد افراد واجد صلاحیت حقوق نامادری شهید مساوی با سایر افراد مانند همسر شهید می باشد و برای اطلاع از جزییات متن مقاله را مطالعه نمایید.
2- شرایط برقراری حقوق نامادری شهید طبق دستورالعمل اجرایی رئیس بنیاد شهید چیست؟
طبق دستورالعمل اجرایی رئیس بنیاد شهید برقراری حقوق نامادری شهید منوط به شرط نگه داری ده ساله از شهید توسط نامادری وی گردیده و برای اطلاع از جزییات متن مقاله را مطالعه نمایید.
3- شرایط برقراری حقوق نامادری شهید طبق رای هیات عمومی دیوان عدالت اداری چیست؟
طبق رای هیات عمومی دیوان عدالت اداری برقراری حقوق نامادری شهید منوط به هیچ شرطی نبوده و نامادری شهید در هر حال از حقوق وی بهره مند می شود و برای اطلاع از جزییات متن مقاله را مطالعه نمایید.
منبع : حقوق نامادری شهید