بر اساس قانون ، هر فرد، تنها تا میزان ثلث دارایی خود می تواند وصیت کند ؛ بنابراین ، وصیت بیشتر از ثلث یا یک سوم اموال ، غیر نافذ بوده و نیازمند تنفیذ ورثه است . منظور از ثلث یا یک سوم اموال متوفی ، این است که کل دارایی متوفی در زمان فوت ، ملاک محاسبه قرار گرفته و تا یک سوم آن ، قابل وصیت کردن است . در پاسخ به این سوال که یک سوم اموال یعنی چقدر و نحوه محاسبه ثلث مال ، ابتدا ، هزینه کفن و دفن و بدهی های میت ، از دارایی متوفی خارج شده و از باقی مانده آن ، به وصیت تا ثلث اموال باقی مانده ، عمل می شود .
زمانی که شخصی فوت می کند ، اموال و دارایی هایی که از وی به جای مانده است ، تحت عنوان ترکه یا ماترک متوفی ، می بایست بر اساس قانون ، میان ورثه وی ، تقسیم شود . البته تقسیم ارث میان ورثه متوفی ، زمانی صورت می گیرد که هزینه های کفن و دفن میت ، پرداخت شده باشد و بدهی هایی که به دیگران داشته است ، تسویه گردد .
پس از پرداخت هزینه های کفن و دفن متوفی و تسویه دیون وی ، نوبت به عمل کردن به وصیت متوفی خواهد رسید . بر اساس قانون مدنی ، هر فردی تا میزان یک سوم از اموال خود را می تواند به نفع دیگران وصیت کند و اگر میزان وصیت ، بیشتر از ثلث یا یک سوم اموال باشد ، وصیت ، غیر نافذ خواهد بود . بنابراین ، تشخیص اینکه آیا اموال وصیت شده ، به میزان ثلث دارایی یا یک سوم اموال متوفی بوده اند یا خیر ، بسیار مهم است .
به همین مناسبت ، در ادامه این مقاله ، قصد داریم به بررسی این موضوع بپردازیم که ثلث اموال و دارایی های متوفی چیست و یک سوم دارایی میت متوفی چقدر است . در ادامه نیز ، به بررسی این سوال خواهیم پرداخت که یک سوم یا ثلث اموال متوفی ، چگونه محاسبه می شود .
منظور از یک سوم اموال در وصیت چیست
در دین اسلام ، وصیت کردن ، امری مستحب تلقی شده و به همه افراد ، توصیه شده است که در طول حیات خود ، اقدام به وصیت نموده و تا حدودی ، تکلیف اموال و دارایی ها و نیز ترتیب پرداخت بدهی های خود را مشخص نمایند . بر این اساس ، می توان از دو گونه وصیت عهدی و وصیت تملیکی سخن گفت . در وصیت عهدی ، انجام کاری بر عهده دیگری قرار داده می شود و به موجب وصیت تملیکی ، اموالی به نفع دیگران ، وصیت می شود .
در خصوص وصیت تملیکی ، شرط مهمی پیش بینی شده است که ناظر بر وصیت نمودن اموال متوفی ، تا میزان یک سوم یا ثلث اموال و دارایی های وی است . به این معنا که بر اساس قانون مدنی ، هر فردی ، تنها تا میزان یک سوم از کل اموال و دارایی های خود را می تواند به نفع دیگران ، وصیت کند . لذا وصیت کردن کل اموال و دارایی ها ، به نحوی که منجر به محرومیت از ارث برخی یا تمامی ورثه شود ، پذیرفتنی نیست .
البته ، باید این نکته را ذکر کرد که اصولا ، تا زمانی که فرد ، زنده است ، می تواند همه اموال و دارایی های خود را به دیگران بدهد و یا صرف امور خیریه کند ؛ اما همین که اقدام به تنظیم وصیت نامه ای کند که باید برای بعد از فوت وی ، به آن عمل شود ، می بایست احکام مربوط به تنظیم انواع وصیت نامه ، از جمله وصیت تا ثلث یا یک سوم اموال را رعایت کند .
لازم به ذکر است که اگر شخصی ، بیش از یک سوم یا ثلث اموال و دارایی خود را وصیت کند ، این وصیت ، غیر نافذ خواهد بود . غیر نافذ بودن وصیت مازاد بر ثلث ، به این معنا است که ورثه ، می توانند آن را قبول یا تنفیذ کرده و به آن عمل کنند ، یا اینکه آن را نپذیرفته و صرفا به همان وصیت تا یک سوم ، عمل نمایند .
لذا در پاسخ به این سوال که منظور از ثلث دارایی میت یا یک سوم اموال متوفی در وصیت چیست ، باید گفت که منظور از یک سوم یا ثلث اموال در وصیت ، آن است که هر فردی ، موقع وصیت کردن ، باید صرفا به میزان یک سوم از کل آن را وصیت کند؛ در غیر این صورت ، آن مقداری که بیشتر از یک سوم یا ثلث اموال متوفی وصیت شده است ، غیر نافذ بوده و نیازمند تنفیذ ورثه می باشد که در قسمت های بعد ، به این سوالات می پردازیم که یک سوم اموال یعنی چقدر و یک سوم یا ثلث مال ، چگونه محاسبه می شود .
حتما بخوانید: وصیت چیست
یک سوم اموال یعنی چقدر
در قسمت قبل ، به بررسی این مطلب پرداخته شد که منظور از یک سوم اموال در وصیت چیست . همانطور که گفته شد ، بر اساس قانون مدنی ، وصیت مازاد بر ثلث ، غیر نافذ بوده و هر فرد ، به موجب وصیت نامه ، صرفا می تواند تا میزان ثلث یا یک سوم اموال خود را به نفع دیگران وصیت نماید و مابقی اموال وی ، تحت عنوان ترکه خالص ، میان ورثه متوفی ، تقسیم می شود .
اما سوالی که مطرح می شود ، آن است که یک سوم اموال یعنی چقدر و به عبارت دیگر ، ثلث دارایی چقدر است ؟ در پاسخ به این سوال ، باید گفت که یک سوم اموال یا ثلث اموال متوفی ، به این معنا است که ابتدا ، کل اموال و دارایی هایی که متوفی دارد را محاسبه کرده و پس از خارج کردن هزینه کفن و دفن و بدهی های میت ، باقی مانده آن را تقسیم بر سه می کنیم تا ثلث اموال متوفی در زمان فوت ، مشخص شود و بدانیم که آیا وصیت نامه تنظیم شده توسط متوفی ، قابل اجرا هست یا خیر .
البته ، در صورتی که اموال و دارایی های میت ، به صورت اموال منقول و غیر منقول ، همچون ماشین ، زمین ، باغ ، منزل مسکونی و غیره باشند ، برای محاسبه یک سوم یا ثلث دارایی میت ، می بایست ابتدا اموال مذکور را قیمت گذاری کرده و سپس ، یک سوم یا ثلث آن را محاسبه نماییم که در قسمت بعد ، به صورت مفصل ، نحوه محاسبه ثلث مال میت ، توضیح داده می شود .
بیشتر بخوانید: وصیت زاید بر ثلث چیست
یک سوم اموال چگونه محاسبه می شود
در قسمت های قبل ، به بررسی این موضوعات پرداخته شد که ثلث دارایی چیست و یک سوم اموال یعنی چقدر . همانطور که گفته شد ، اهمیت اطلاع از ثلث دارایی میت ، این مساله است که نشان دهنده آن است که تا چه میزان از اموال متوفی ، بیشتر از یک سوم ، وصیت شده و غیر نافذ هستند . به همین دلیل ، در این قسمت ، قصد داریم به این سوال پاسخ دهیم که ثلث مال میت چگونه محاسبه می شود ؟
برای محاسبه ثلث مال میت ، ابتدا می بایست کلیه هزینه های مربوط به کفن و دفن میت ، کنار گذاشته و پرداخت شوند . پس از آن ، نوبت به پرداخت دیون و بدهی های میت خواهد رسید . به عنوان نمونه ، در صورتی که متوفی ، به شخصی ، بدهی داشته و یا اینکه همسر وی ، اقدام به مطالبه مهریه خود نموده است ، می بایست این دیون و بدهی ها ، پرداخت شوند .
سپس ، برای محاسبه ثلث مال ، نوبت عمل کردن به وصیت میت می رسد و همانطور که گفته شد ، وصیت های متوفی ، تا میزان یک سوم از کل اموال و دارایی های متوفی ، نافذ و صحیح بوده و لازم الاجراست و فرقی ندارد که وصیت نامه شفاهی یا لفظی بوده یا به صورت کتبی تنظیم شده باشد . اما اگر بیشتر از ثلث یا یک سوم اموال ، وصیت شده باشد ، این وصیت ، غیر نافذ بوده و ورثه ، این حق را دارند که مقدار بیشتر از یک سوم را ، نپذیرفته و به آن عمل نکنند ، یا اینکه به کل وصیت عمل نمایند . البته ، اگر فقط یک یا چند نفر از ورثه بخواهند ، می توانند از سهم خود ، وصیت مازاد بر یک سوم را بپذیرند .
لازم به ذکر است که برای محاسبه نمودن ثلث مال یا محاسبه یک سوم اموال و دارایی های متوفی ، می بایست کل اموال و دارایی های او در زمان فوت ، ملاک محاسبه قرار بگیرد ؛ نه در زمان وصیت . با این توضیح که ، ممکن است اموال و دارایی های متوفی ، در زمان وصیت کردن ، به اندازه ای باشد که مال وصیت شده ، بیش از ثلث یا یک سوم از کل دارایی های وی نباشد ؛ اما وقتی که وصت کننده، فوت می کند ، ارزش اموال وصیت شده ، بالاتر رفته و بیشتر از یک سوم شود .
لذا در این حالت ، برای محاسبه ثلث مال یا یک سوم اموال و دارایی ها ، باید ارزش کل دارایی های میت ، در زمان فوت وی ، محاسبه شده و ملاحظه شود که آیا ارزش اموال وصیت شده ، به یک سوم یا ثلث آن می رسد یا خیر . در صورتی که وصیت ، در حدود یک سوم اموال میت باشد ، ورثه موظف هستند به آن عمل نمایند ؛ اما اگر وصیت ، بیشتر از ثلث کل دارایی میت بود ، تنها موظف به انجام یک سوم آن خواهند بود . پس از محاسبه ثلث مال و یک سوم دارایی ها و عمل کردن به آن ، باقی مانده اموال متوفی ، میان ورثه ، قابل تقسیم می باشد .
در ادامه بخوانید: تا چه میزان از اموال را می توان وصیت کرد
برای دریافت اطلاعات بیشتر در خصوص یک سوم اموال یا ثلث دارایی متوفی در کانال تلگرام موضوعات حقوقی عضو شوید . کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون یک سوم اموال یا ثلث دارایی متوفی پاسخ دهند .
سوالات متداول
1- ثلث دارایی چیست و در چه مواردی اهمیت دارد ؟
از آن جهت که هر فرد تنها تا میزان یک سوم از دارایی خود را می تواند وصیت نماید و وصیت مازاد بر ثلث مال غیر نافذ است تعیین ثلث اموال متوفی اهمیت می یابد که برای دریافت اطلاعات بیشتر در این خصوص می توانید مقاله را مطالعه نمایید .
2- یک سوم اموال متوفی یعنی چقدر ؟
منظور از یک سوم اموال متوفی آن است که از کل اموال و دارایی هایی که متوفی در زمان فوت داشته است به میزان ثلث یا یک سوم آن می تواند مورد وصیت قرار گیرد و مابقی آن مازاد بر ثلث تلقی می شود که شرح آن در مقاله ذکر شده است .
3- ثلث مال میت چگونه محاسبه می شود ؟
برای محاسبه ثلث مال میت ابتدا باید هزینه های کفن و دفن میت و نیز بدهی های وی کنار گذاشته شود و از اموال باقی مانده ثلث یا یک سوم آن محاسبه می شود که برای مشاهده جزئیات این موضوع می توانید به متن مقاله مراجعه نمایید .
منبع : یک سوم اموال یعنی چقدر