دستگاه تناسلی انسان چه به لحاظ کالبد شناسی و چه از نظر کارکردی ، با دنیای خارج در ارتباط است . بنابراین در صورت عدم رعایت برخی اصول بهداشتی ، خیلی آسیب پذیر است . آسیب پذیری دستگاه تناسلی انسان با شروع روابط جنسی او بسیار جدی تر از قبل می شود و عملاً فردی با فرد دیگر وارد رابطهی جنسی می شود با تمام گذشته او وارد رابطه شده است به عبارت دیگر ، احتمال انتقال بیماری های عفونی نیز وجود دارد اما فعالیت جنسی در چهارچوب تشکیل خانواده و ازدواج و رعایت تعهد در روابط جنسی ، این آسیب پذیری را به حداقل می رساند . آلوده شدن به عوامل بیماری زای باکتریایی یا ویروسی ، علاوه بر عوارض و گرفتاری های مرحله حاد بیماری ، می تواند تا آخر عمر( حداقل با دانش و فناوری امروز بشر) فرد را همراهی کند . آلودگی با این عوامل بیماری زا ، چه به شکل حاد و چه در اشکال مزمن ، می تواند باعث به خطر افتادن فرایند باروری و یا تهدید محصول حاملگی ، یعنی جنین یا نوازد شود . فعالیت جنسی در چارچوب ازدواج و تشکیل خانواده و هم چنین رعایت تعهد در روابط جنسی ، این آسیب پذیری را کنترل می کند . از طرف دیگر سبک زندگی نامناسب ، علاوه بر آن که سلامت همه سیستم های بدن را تهدید می کند ، به شکل خاصی می تواند بر کارکرد جنسی فرد اثرگذار باشد . در این خصوص ، شواهد پژوهشی قوی تری ، به ویژه در مورد کارکرد جنسی آقایان ، ارائه شده است . عوامل خطر پدیده تصلب شرایین ( مانند مصرف سیگار ، چربی خون بالا ، فشار خون بالا ، دیابت و ... ) کاملاً با بروز اختلال عملکرد جنسی در ارتباط هستند . یک ازدواج موفق ، در اغلب موارد ، متضمن یک سبک زندگی سالم تر است که با ادامه کارکرد مناسب جنسی در طول زندگی همراه است . در ابعاد سلامت روان و سلامت اجتماعی باید در نظر داشت که انسان موجودی اجتماعی است ، لذا آرامش روانی او در بستر روابط انسانی و اجتماعی تامین می شود . اگرچه والدین و خواهران و برادران طی دو دهه اول زندگی عمده نیاز به این دلبستگی را تامین می کنند ولی دنیای بزرگسالان در عین فراهم آوردن زمینه استقلال از والدین ، نوع دیگری از دلبستگی را به وجود می آورد که روابط عاطفی توام با تعهد ، بهترین پاسخ به آن است . روابط جنسی بعد از ازدواج نیز دیگر صرفاً پاسخگویی به یک نیاز غریزی نیست ، بلکه فراتر از ابعاد فیزیکی ، اوج تعلق خاطر ، صمیمیت و دلبستگی دو نفر به یکدیگر محسوب می شود . تحقیقات نشان داده اند که تعهد و مسولیت پذیری جنسی ، عاطفی و اجتماعی نسبت به یک فرد با کاهش رفتارهای غیرمسولانه و پرخطر ( مانند وابستگی به الکل و مواد روانگردان ، بی بند و باری جنسی و ... ) که خود سلامت و طول عمر فرد را تهدید می کنند ، همراه بوده است . در این مقاله به بررسی تاثیر ازدواج بر سلامت جنسی می پردازیم .
تعریف سلامت جنسی
یکی از تعاریفی که در مورد سلامت جنسی وجود دارد و توسط سازمان بهداشت جهانی انتشار یافته ، این است : " سلامت جنسی عبارت است از رفاه و آسایش فیزیکی ، هیجانی ، روانی و اجتماعی در امور مرتبط با جنسیت و نه فقط فقدان بیماری ، اختلال عملکرد یا ناتوانی " . همین تعریف در ادامه روشن تر بیان می شود که " سلامت جنسی نیازمند برخورد مثبت و توام با احترام به جنسیت و روابط جنسی و در عین حال امکان برخورداری از تجارب لذت بخش و ایمن جنسی ، به دور از اجبار ، تبعیض و خشونت است " . همان طور که مشخص است در این تعریف به ابعاد مختلف سلامت ، یعنی ابعاد زیست شناختی ، روان شناختی و اجتماعی اشاره شده است دو کارکرد عمده برای دستگاه تناسلی در انسان شامل امکان پذیر ساختن تعامل با شریک جنسی و فراهم آوردن امکان باروری و تدوام نسل است .
حتما بخوانید: تاثیر ازدواج بر روی جمعیت
نقش ازدواج در سلامت جنسی
هر چند هر ازدواجی در ذات خود با درجه ای از ریسک یا پذیرش خطر همراه است ، ولی می توان با یک انتخاب درست از میزان این خطر پذیری کم کرد . شاید لازم باشد که درخصوص گسترش فرهنگ مشاوره قبل از ازدواج نیز اقدامات بیشتری انجام شود . اما نگرانی دیگری که در ذهن بسیاری از جوانان وجود دارد ، این است که بالاخره یافتن فردی که به لحاظ خصوصیات مختلف شخصیتی و فرهنگی و حتی نیاز و تمایلات جنسی کاملاً با من هماهنگ باشد ، تقریباً امکان پذیر است . واقعیت نیز همین است و انسان ها چه به لحاظ ذاتی و چه براساس محیطی که در آن پرورش یافته اند ، تفاوت های زیادی با هم دارند . اما برای یک ازدواج موفق علاوه بر توجه به هماهنگی " نسبی " در ابعاد مختلف ، داشتن مهارت های زندگی لازم برای گفتگو و مذاکره در مورد اختلاف ها و سپس کنترل تعارضات نیز به همان اندازه مهم است . طبیعی است که انتخاب چندانی در ماهیت ژنتیکی یا حتی محیطی که در آن بزرگ می شویم ، نداریم اما کسب مهارت های لازم برای تعامل مناسب و داشتن یک زندگی مشترک سالم ، امری انتخابی است که باید برای آن سرمایه گذاری کنیم و نسبت به کمبودهای خود در این حوزه مسول هستیم .
پرسش دیگری که در این زمینه مطرح می شود ، آن است که اصولاً خویشتنداری در برابر وسوسه های جنسی تا چه حد در فرایند یک ازدواج سالم امکان پذیر می شود ؟ در پاسخ باید گفت که اساسا نیاز جنسی یکی از اساسی ترین غریزه های انسان است شواهد علمی نشان می دهند که سرکوب نامحدود این غریزه نیز مانند تامین نامحدود آن می تواند باعث مشکلات روانی و رفتاری زیادی در افراد شود . شاید به همین دلیل مکاتب الهی نیز با چنین امری موافق نبوده اند و چنین راهکاری نه تنها مورد تایید اسلام نیست ، بلکه قرآن کریم و سایر ادیان نیز ارزش تلقی شدن موضوع رهبانیت را به شکل یک بدعت وارد آموزه های دینی نموده اند . به همین دلیل هم خویشتنداری در امور جنسی به شکل کلی تنها به عنوان یک راهبرد موقت برای عبور سالم تر فرد از دورانی که آمادگی پذیرش مسولیت یک زندگی مشترک را ندارد ، مطرح است . بنابراین آن چه اصل است ، زندگی جنسی در چارچوب یک تعهد دوطرفه است که ازدواج آن را فراهم می آورد و خویشتنداری پیش از ازدواج تنها راهبردی موقتی برای پیشگیری از آسیب های جسمی و روانی محتمل در این حوزه است . بعد از ازدواج ، خویشتنداری مفهوم دیگری پیدا می کند .
پاسخ به نیاز جنسی در قالب ازدواج الزاماً این غریزه سرکش را به تمامی مهار نمی کند . وسوسه های جنسی به شکل طبیعی تا پایان عمر با بشر همراه خواهند بود و بنابراین اگر انسان با کدهای اخلاقی ناآشنا باشد یا سبک زندگی مناسبی را اتخاذ نکرده باشد و مهارت های لازم برای حرکت در محدوده خط قرمزهای اخلاقی را کسب نکرده باشد ( از جمله مهارت تصمیم گیری ، نه گفتن و ... ) در هر مقطع زمانی ممکن است دچار لغزش شود . لذا هیچ کس نباید خود را از چنین چالش هایی مصون بداند و مفهوم خویشتنداری به شکل خاص آن باید همواره در طول زندگی در نظر گرفته شود .
پرسش دیگری که در این زمینه مطرح می شود ، آن است که افراد متاهل ، به خصوص افرادی که تازه ازدواج کرده اند ، برای برقراری یک رابطه جنسی سالم باید چه نکاتی را در آموزش های قبل از ازدواج باید یاد بگیرند؟ در پاسخ به این پرسش نیز باید گفت که اصولاً نمی توان به موضوع مهارت های لازم برای داشتن یک زندگی مشترک موفق صرفاً به شکل جزیره ای نگاه کرد مثلاً وقتی همسران نمی توانند در مورد اغلب موضوعات ، یک مذاکره منطقی را پیش ببرند و به یک مصالحه توام با خیرخواهی برای زندگی مشترک خود دست یابند ، چگونه ممکن است که بتوانند به موضوع خواسته ها و نیازهای جنسی خود که صحبت کردن در مورد آن تابوهای فرهنگی خاص خود را دارد ، بپردازد؟! یا مثلاً فردی که در کنترل تکانه خشم خود مشکل دارد ، به احتمال قوی در برخورد با تکانه های جنسی نیز قدرت کنترل رفتاری کمتری دارد . به همین دلیل ، همه این موارد باید به شکل یک بسته آموزشی حساب شده به جوانان ارائه شود و واقعیت این است که این کار باید از مدت ها قبل ، به ویژه در دوران کودکی و نوجوانی ، آغاز شده باشد . این که انتظار داشته باشیم جوان در آستانه ازدواج و به شکل تزریقی با ارائه چند سال کلاس و کارگاه به این مهارت ها دست یابد ، خوش بینانه است . به هر حال ، نباید از مدخلات موثر و مقرون به صرفه در این مقطع مهم زندگی غفلت کرد .
در ادامه بخوانید: تاثیر ازدواج در رفتار های جنسی سالم
سوالات متداول
1- ✔️ تعریف سلامت جنسی چیست؟
✔️ یکی از تعاریفی که در مورد سلامت جنسی وجود دارد و توسط سازمان بهداشت جهانی انتشار یافته که در متن مقاله مطرح شده است.
2- ✔️ نقش ازدواج در سلامت جنسی چیست؟
✔️ ازدواج بر روی سلامت جنسی افراد نقش بسیار پر رنگی داشته که در متن مقاله دلیل این موضوع مطرح شده است.
3- ✔️ خویشتنداری در برابر وسوسه های جنسی تا چه حد در فرایند یک ازدواج سالم امکان پذیر می شود؟
✔️ خویشتنداری در امور جنسی به شکل کلی تنها به عنوان یک راهبرد موقت برای چیزی است که در متن مقاله مطرح شده است.
منبع : تاثیر ازدواج بر سلامت جنسی