روانشناسان به شیوه های مختلفی به تحقیق درباره کودکان پرداخته اند یکی از مهم ترین آنها تحلیل نقاشی های کودکان است . نقاشی کودکان را می توان در مراحلی که حوادث اطراف خود را دسته بندی می کند و روند تکامل یافته ای را از زمان خط خطی کردن ساده تا زمانی که خطوط معنی دار و مبتنی بر قوانین و منطقی رسم می کنند ، مانند خواب و رویا معنی و تفسیر کرد . نقاشی مانند خواب و رویا به کودک فرصت می دهد تا اطلاعاتی را که از دنیایی بیرون کسب کرده از هم جدا سازد و سپس آن ها را دوباره تنظیم کند .
در این مقاله به بررسی مراحل رشد نقاشی کودکان که شامل 4 مرحله خط خطی کردن ، کنترل کردن خط کشیدن ها ، خطوط و الگوها و تصویر نگاری است ، می پردازیم .
” توانایی نقاشی خط های افقی قبل از خط های عمودی ظاهر می شوند . “
مراحل نقاشی کودکان
مراحل رشد نقاشی کودکان شامل 4 مرحله خط خطی کردن ، کنترل کردن خط کشیدن ها ، خطوط و الگوها و تصویر نگاری است :
خط خطی کردن
کنترل کردن خط کشیدن ها
خطوط و الگوها
تصویر نگاری
در ادامه به صورت کامل تری در مورد مراحل نقاشی کودک توضیح داده می شود .
خط خطی کردن
آن چه کودک به صورت خط خطی کردن عرضه می کند ، به دلایل تکاملی با یکدیگر تفاوت دارند . خط خطی کردن یک کودک یک ساله از نظر ساختار و گستردگی با خط هایی که یک کودک 3 ساله می کشد خواه ناخواه تفاوت اساسی دارد . کودکان معمولاً در یک سالگی مداد در دست می گیرند ولی به سهولت نمی توانند روی کاغذ خط بکشند . بیشتر مداد را روی کاغذ می کوبند و گاهی کاغذ را پاره می کنند . سرانجام کودک در 18 تا 20 ماهگی موفق به خط کشیدن می شوند . بررسی که در مورد نقاشی کودکان در کشورهای مختلف انجام شد نشان می دهد که از نقاشی کشیدن های ساده گرفته تا نقاشی های پیچیده این کودکان مبانی بنیادی وجود دارد که در تمام کودکان دنیا یکسان است . کراتی و مارتین ( روانشناس ) می گویند که توانایی نقاشی خط های افقی قبل از خط های عمودی ظاهر می شوند .
حتما بخوانید: تفسیر رنگ ها در نقاشی کودکان
” خط عمودی نشانه ابراز وجود کودک است “
کنترل کردن خط کشیدن ها
در دو سالگی توانایی ترسیم خط های دایره ای و یا زاویه دار ظاهر می شوند . در این سن کودک بعد از کشیدن خط مورد علاقه اش ، به راحتی مداد را از روی کاغذ بر نمی دارد و بنابراین بعد از هر خط دلخواه خط های دیگری هم در محیط روی آن رسم می کند . در سن 2/5 سالگی به علت افزایش قدرت عضلات کودک وقتی خطی را رسم می کند با چشم نیز مراقب است که خط از محدوده تعیین شده خارج نشود در واقع کنترل کردن خط کشیدن ها در کودک مشخص می شود .
حتما بخوانید: تفسیر سر در نقاشی آدمک
خطوط و الگوها
در 3 سالگی خط خطی کودک دیگر فقط برای لذت بردن از حرکت یا فشار مداد بر روی کاغذ نیست ، بلکه مایل است احساسات درونی خود را که به تجربه های زندگی کوتاه مدتش مربوط می شود بیان کند و در این مرحله خطوط و الگوهایی می کشد . روانشناسی مطرح کرد کودک در سه سالگی خط های عمودی را بیش تر از خط های افقی رسم می کند . خط عمودی نشانه ابراز وجود کودک است و توسعه آن نشان می دهد کودک از وجود خودش آگاه است . در اواخر سه سالگی کودک شروع به کشیدن اشکالی می کند که شبیه خانه یا خورشید است .
تصویر نگاری
در چهار سالگی خط نگاری های کودک جمع وجور می شود و حتی برای بزرگسالان نیز معنا پیدا می کند . در سنین 5 تا 6 سالگی ، امکان دستیابی به درک حروف الفبا یا خط نوشتنی که بیشتر از رسم و نقاشی جنبه آموزشی دارد فراهم می شود . در ابتدا اشیا در نظر کودک به چند نوع عمده از قبیل خانه ، درخت ، آدمک دسته بندی می شوند که برای نقاشی نیز زیاد از آن ها استفاده می کند ولی در سال های بعد کودک اشکال جدیدی از نقاشی خانه ، درخت و آدمک عرضه می کند و آن هنگامی است که او شناخت بیشتری درباره ظاهر اشیا دارد و فقط انداره این شکل ها بیش از حد کوچک است در این حالت کودک تصویر نگاری می کند . یکی از خصوصیات روانی کودک این است که واقعیت های بیرونی را از دیدگاهی می بیند که با نیازهای عاطفی او ارتباط بیشتری دارد و بقیه جنبه های این واقعیات را فراموش می کند . به همین علت در نقاشی او آن جنبه های عاطفی که بیشتر به آن ها توجه کرده آشکارتر به نظر می رسند .
در ادامه بخوانید: حالت صورت آدمک در نقاشی
سوالات متداول
1- ✔️ مراحل نقاشی کودکان چیست؟
✔️ مراحل رشد نقاشی کودکان شامل 4 مرحله خط خطی کردن ، کنترل کردن خط کشیدن ها ، خطوط و الگوها و تصویر نگاری است که در متن مقاله مطرح شده است.
2- ✔️ خط خطی کردن در نقاشی چگونه است؟
✔️ آن چه کودک به صورت خط خطی کردن عرضه می کند ، به دلایل تکاملی با یکدیگر تفاوت دارند که در متن مقاله شرح داده شده است.
3- ✔️ کنترل کردن خط کشیدن ها در نقاشی کودک چگونه است؟
✔️ در دو سالگی توانایی ترسیم خط های دایره ای و یا زاویه دار ظاهر می شوند که در متن مقاله توضیح آن ارائه شده است.
منبع : مراحل رشد نقاشی کودکان