محاسبه لوله کشی آب گرم و سرد ساختمان

در این نوشته به محاسبه لوله کشی آب گرم و سرد ساختمان میپردازیم.

لوله کشی آب سرد و گرم دو خط لوله کشی جداگانه بوده که به دلیل اینکه معمولا به شیرآلات مخلوط منتهی میشوند, برای سهولت اجرا و تعمیرات همراه با هم و به صورت موازی اجرا میشوند. مبدا لوله کشی آب سرد و گرم جدا بوده و معمولا مبدا لوله کشی آب سرد مصرفی از کنتور آب شهری , مخزن یا پمپ شروع شده و مبدا لوله کشی آب گرم از موتورخانه , پکیج و یا آبگرمکن دیواری است. اما همانطور که گفته شد, برای راحتی کار این دو لوله کشی از یک مسیر به سمت واحدهای مصرف کننده و شیرآلات اجرا میشوند.

برای جلوگیری از تبادل گرمایشی بین دو لوله آب سرد و گرم این لوله بایستی با حفظ یک فاصله چند سانتیمتری از یکدیگر کشیده شوند.

طریقه محاسبه لوله کشی آب گرم و سرد ساختمان

سایزبندی لوله کشی آب گرم و سرد مهم ترین فاکتور در انتخاب لوله و اتصالات است. نوع و جنس لوله و اتصالات نیز در انتخاب قطر لوله کشی مهم تلقی میشوند. در حال حاضر به طور عمده 2 نوع لوله اتصالات تک لایه و لوله اتصالات پنج لایه در بازار ایران برای اجرای لوله کشی آب سرد و گرم استفاده میشوند.

لوله های تک لایه اتویی یا پلاستیکی از سایز 20 در کمترین سایز شروع شده و تا سایزهای بالاتر تولید میشوند. معمولا لوله های منتهی به شیرآلات را با همین لوله نمره 20 که کمترین سایز لوله و اتصالات تک لایه هستند, اجرا میکنند. البته در برخی مناطق مانند استان های گیلان و مازندران به دلیل فشار کم عمومی کنتور شهری از سایز 25 استفاده میشود, تا حدی جبران افت فشار آب ساختمان شود.

اما این سایز لوله برای لوله های اصلی مناسب نبوده و ممکن است در لوله های اصلی ساختمان از سایزبندی بالاتر استفاده شود. محاسبه سایز لوله کشی بستگی به طول و متراژ لوله کشی و همچنین تعداد انشعابات نیز دارد. مثلا در یک ساختمان 10 واحدی پنج طبقه با متراژ حدودا 100 متر , اگر کنتور ساختمان مشترک باشد, سایز لوله اصلی را 32 یا 40 پلاستیکی در نظر گرفته و بسته به متراژ انشعاب 25 و 32 گرفته و داخل واحد توزیع لوله کشی آب انجام میشود. با افزایش طبقات ممکن است که سایز لوله اصلی افزایش پیدا کرده و در ساختمان های بلندمرتبه ممکن است برای اجرا لوله کشی اصلی رایزر از لوله های گالوانیزه که دبی بیشتری دارند استفاده شود.

در لوله کشی روکار داخل واحد نیز به دلیل اینکه زیبایی کار مهم است, معمولا سایز لوله کشی روکار را 20 و 25 استفاده میکنند.

محاسبه لوله کشی آب سرد و گرم با لوله پنج لایه

در لوله های پنج لایه محاسبه سایزبندی کمی متفاوت است. حداقل سایز در لوله های پنج لایه سایز 16 بوده و شیرآلات بهداشتی به لوله 16 متصل میشوند. انشعابات فرعی به لوله 20 و لوله های اصلی با سایزهای بالاتر اجرا میشوند. همواره میتوان گفت که در مقایسه لوله پنج لایه و تک لایه یک سایز پایین تر لوله پنج لایه دبی آب مناسب تری از سایز بالاتر لوله تک لایه دارد.

لوله کشی پنج لایه به دلیل اینکه اتصالات کمتری مصرف میکنند و همچنین سطح مقطع بزرگتر این قابلیت را دارند که گرفتگی کمتری داشته و جریان آب را تسهیل کنند.

روش های لوله کشی سرد و گرم ساختمان

روش های لوله کشی آب سرد و گرم از لحاظ اجرایی به چند روش لوله کشی کلکتوری , لوله کشی تک رایزری و لوله کشی چند رایزری تقسیم بندی میشود.

بهترین و پیشرفته ترین روش لوله کشی آب لوله کشی کلکتوری است.

در این روش لوله کشی آب سردوگرم هرکدام یک کلکتور مجزا ویژه خود دارند و توزیع و انشعاب آب سردوگرم به سرویس های بهداشتی , حمام,دستشویی,روشویی ,توالت فرنگی و ایرانی را انجام میدهند.

در این شیوه که در چند سال اخیر مرسوم شده است, میزان لوله استفاده شده برای لوله کشی آب سرد و گرم مصرفی زیاد است اما در عین حال برای تعمیرات و تعویض شیرالات بسیار مفید.

میتوان در یک یا دو محل از ساختمان های چند واحدی انجام داد.

مبدا اول در مسیر توزیع لوله کشی آب بعد از کنتور , موتورخانه یا پمپ آب و با نصب کلکتور جداگانه برای هر واحد و انشعاب گیری مختص لوله کشی آب برای هر واحد است. در این روش اگر سیستم موتورخانه باشد, میتوان با ساخت یک کلکتور آب گرم و سرد , آب هر واحد را به صورت تفکیک شده لوله کشی کرد. البته این روش اغلب برای لوله کشی آب گرم انجام میشود.

در صورت مجهز بودن واحدها به پکیج با ساخت یک کلکتور آب سرد بعد از کنتور یا پمپ, یک لوله آب سرد مستقل به سمت هر واحد لوله کشی میشود. این شیوه خیلی متداول نیست.

در شیوه دوم که در حال حاضر رایج تر است, لوله کشی آب سرد و گرم داخلی هر واحد با نصب کلکتور تفکیک میشود. البته این شیوه برای واحدهای بزرگ آپارتمانی اجرا شده و برای اماکنی است که چند سرویس بهداشتی و آشپزخانه مجزا دارند.

نصب شیر فلکه و شیر قطع کن مجزا در لوله کشی کلکتوری و مصرف لوله بیشتر از مواردی است که باعث قیمت بالای این شیوه لوله کشی آب سرد و گرم میشود.

از ویژگی های این متد میتوان به کم شدن اتصالات مصرف شده در لوله کشی آب سرد و گرم و در نتیجه, کم شدن احتمال ترکیدگی و نشت از محل اتصالات به لوله ها اشاره کرد. ویژگی بعدی این روش این است که در صورت ترکیدگی یک لوله یک قسمت ساختمان, تا انجام تعمیرات میتوان شیر مربوط به آن قسمت را قطع کرده تا ساکنین مجبور به قطع آب کل آپارتمان یا ساختمان نشوند.

نکته ای که همیشه به مردم گوشزد میکنم این است که همه انواع شیرالات بایستی با دلیل یا بی دلیل هر از چندی باز و بسته شوند. این کار باعث میشود تا رسوبات موجود در شیر فلکه از بین رفته و باعث قفل شدن و خرابی شیر فلکه نشود. در مورد شیر کلکتور نیز بهتر است, هر یک تا دو ماه شیرهای کلکتوری و حتی شیر پیسوارهای منزل را باز و بسته کنید.

لوله کشی آب رایزری

لوله کشی رایزری از مبدا موتورخانه یا کنتور آب آغاز میشود. لوله کشی رایزری ساختمان ممکن است با یک رایزر مشترک یا چند رایزر جداگانه اجرا شود. در ساختمان های دارای کنتور مشترک آب و موتورخانه معمولا لوله کشی آب سرد و گرم به صورت رایزر مشترک اجرا شده و در ساختمان هایی که هر آپارتمان یک کنتور جداگانه داشته و سیستم گرمایشی پکیج است لوله کشی آب سرد و گرم به صورت چند رایزری انجام میشود.