حرف مفت چیست؟



در زمان ناصرالدین شاه اولین خط تلگراف ایران راه‌اندازی شد. روزی که تلگرافخانه برای اولین بار در تهران بازگشایی شد، مردم نمی‌توانستند باور کنند که با کمک چند سیم، حرف‌هایشان به راحتی و در مدت زمان کوتاهی به نقاط مختلف ایران منتقل شود، حتی بعضی گمان می‌کردند که این کار، شیاطین و اجنه است.

به دلیل عدم استقبال مردم از این دستگاه جدید، وزیر تلگراف وقت "علیقلی خان مخبرالدوله "به فکر چاره افتاد، به این منظور دستور داد که تلگرافخانه‌ها به صورت مجانی حرف‌های مردم را منتقل کنند، همین ترفند ساده باعث شد، مردم به تدریج از این دستگاه جدید استفاده کنند.

چون مشتری تلگراف زیاد شد، مخبرالدوله دستور داد که بر سر تمام تلگراف‌خانه‌ها بنویسند که

"از امروز حرف مفت قبول نمی‌شود"

برای هر کلمه یک عباسی حق المخابره باید پرداخت شود.

مردم که به حرف مفت عادت کرده بودند، برایشان این اقدام عجیب بود و از طرفی حرف از نظر مردم قیمت داشت و نباید سخنی را بدون تفکر بر زبان جاری کرد، در نتیجه این عبارت، یعنی "حرف مفت"در نظر مردم ناخوشایند آمد و با گذشت زمان این عبارت، برای مطالبی به کار برده می‌شود که گوینده بدون تامل و تفکر کافی کلامی را بر زبان جاری ساخته باشد.

#هری_فرانکفورت، فیلسوف شهیر آمریکایی می‌گوید برای حقیقت، حرف مفت زن خطرناکتر از دروغگو است چرا که حرف مفت زن، اصلا دغدغه‌ی صدق و واقع بودن سخن خود را ندارد و این عادت را برای خود و دیگران بوجود می‌آورد که اصلا به دنبال صدق گفته‌ها نباشند.

__

چرا در جلسات و مهمانی‌ها زیاد «حرف مفت» می‌زنیم؟

▪︎ در دوران مدرن سخن گفتن علامت برتری است

یکی از ویژگی‌های ماهوی فرهنگی مدرنیته این است که برای سخن ارزش قائل است، نه برای سکوت. بنابراین مدرنیته بی‌معنایی (non sense) را رواج داده است، زیرا برای نفس سخن گفتن ارزش قائل است. در حالی سکوت یکی از ویژگی‌های فرزانگان در دوران گذشته بود.

دموکراسی باعث رواج حرف مفت می‌شود!

▪︎ دومین عامل اجتماعی #دموکراسی است. در دموکراسی از شهروندان خواسته می‌شود که در مسائل مختلف اظهارنظر کنند و این سبب رواج حرف مفت‌گویی می‌شود. البته دموکراسی به ضرورت عملی چاره‌ای جز رجوع به نظر همگان ندارد و به لحاظ حقوقی برای همه حق سخن قائل است، اما این بدان معنا نیست که افراد به لحاظ اخلاقی نیز می‌توانند راجع به هر چیز حرف بزنند. در حالی که باید میان حقوق و اخلاق تمایز گذاشت.