دنیای نقاشی کودکان بسیار گسترده بوده و مفاهیم زیادی را منتقل می کند، کودکان معمولا برای نقاشی فکر کرده و سپس آن را بر روی کاغذ پیاده می کنند، بنابراین از نقاشی آن ها می توان تفاسیر مختلفی نسبت به شناخت و افکار و احساسات آن ها به دست آورد. مداد رنگی، قلم مو و کاغذ از ابزار های نقاشی کودکان است که آن ها برای انتقال ترس، شادی، خشم و ... از آن ها استفاده می کنند. بنابراین نقاشی بخشی از درون کودک را می تواند نشان دهد.
عموما در نقاشی به دلیل علاقه کودکان آدمک وجود داشته و کودک با کشیدن آدمک قبل از هر چیز شکل خود و یا درکی که از بدن خود دارد را نشان می دهد. همچنین گاهی آدمک را هم جنس و هم سن خود می کشد.
در تفسیر نقاشی کودکان برای تحلیل آدمک همه اعضای بدن آدمک، صورت و لباس هایش نیز مورد بررسی قرارا می گیرد. در این مقاله به این موضوع پرداخته شده است.
مفهوم اعضای بدن در نقاشی آدمک
همانطور که گفتیم اغلب کودکان دوست دارند در نقاشی های کودکانه خود آدم بکشند که گاهی این آدمک را متناسب با سن ، جنس و ویژگی های بدن خود رسم می کنند. اعضای بدن به عنوان عاملی برای ارتباط گرفتن، راه رفتن، نشستن، ایستادن و ... مورد استفاده قرار می گیرند؛ در این جا قصد داریم همه اعضای بدن آدمک را بررسی کنیم.
تفسیر پاهای آدمک در نقاشی
در بعضی موارد این مورد را باید توجه کرد که کودک در نقاشی خود آدمکی قوی می کشد یا ضعیف که می توان گفت درجه قوی یا ضعیف بودن آدمک، نشان دهنده حد امنیت اوست. تفسیر روانشناسی نقاشی پاها نشان دهنده نوع ارتباط گیری کودک با محیط بیرونی و اطراف خود بوده که می تواند عواملی مانند ترس، گناهکاری و عدم امنیت را سرکوب کنند.
ساق های محکم و استوار: آدمکی که ساق هایش محکم و استوار باشد، نشانه ی احساس امنیت، برقراری ارتباط با محیط، علاقه به خود، خودشناسی و فعالیت جنسی است.
پا نداشتن آدمک: ضعف کودک را از روی پا نداشتن نقاشی آدمک یا کشیدن پاها با رنگ سیاه می توان تشخیص داد.
پاها و ساق ها به طور چسبیده: پاها و ساق های آدمکی که به هم چسبیده باشد نشان دهنده عدم اعتماد به نفس کودک است که فاصله آن ها نشان دهنده کمبود اعتماد به نفس و ثبات است.
مفاصل زانوها: مفصل های آدمک در نقاشی کودکان نشان دهنده وسواس کودک و همچنین گاهی برای بیان حرکت به کار می رود.
ساق های طویل: ساق های طویل برای آدمک را کودکان فعال و پر جنب و جوش می کشند.
ساق های کوتاه: ساق های کوتاه نشانه این است که این نقاشی توسط کودکان رونده ترسیم شده است.
ساق های ضعیف: ساق های ضعیف نشانه افسردگی و عدم اعتماد به نفس است.
در کل می توان گفت سه مدل آدمک داریم در نقاشی کودکان و می توان به 3 دسته ایستاده، خوابیده و نشسته تقسیم کرد؛
1آدمک ایستاده
آدمکی که استاده باشد در نقاشی آدمک نشانه فعالیت و جنب و جوش را دارد.
2آدمک نشسته
آدمکی که نشسته است در نقاشی آدمک نشانه فعل پذیری است.
3آدمک خوابیده
آدمکی که خوابیده باشد نشانه تمایل به فرار از مشکلات را دارد.
معمولا پسران پاهای آدمک را بزرگ و برجسته نقاشی می کنند و رنگ سیاه پاها در نقاشی آن ها به معنی دفاع در برابر عوامل ترسناک است. دختران بیشتر پاها را به اندازه کوچک تر و با روحیه لطیف می کشند. همچنین می توان گفت هم دختران و هم پسران برای از بین بردن خشم و دفاع از خود در برابر نا ایمنی ها با نقاشی خطوط اضافی اطراف پاهای آدمک آن را پنهان می کنند.
بیشتر بخوانید : تفسیر آدمک در نقاشی کودکان
تفسیر بازوها
بازوها نیز در تفسیر آدمک در نقاشی کودکان قابل بررسی و تحلیل هستند، بازو ها نشانه لمس و تماس با افراد، اشیا و بدن خود کودک هستند.
بازوهای طویل و استوار: بازو های بزرگ و استوار نشان دهنده این است که فرد نیاز به ثابت کردن خود و کسب مقام دارد.
بازوهای طویل و ضعیف: بازوهای کوچک و ضعیف نشان دهنده این است که نقاش توانایی در برآورده کردن خواسته هایش ندارد.
بازوهایی که انعطاف ندارند: کودک کاهی بازو ها را نامنعطف و افقی می کشد که ، نشانه وجود اختلال در برخورد با دیگران است .
بازوهای فاصله دار: نشان دهنده جامعه خواهی ، میل به عضو شدن در گروه و ایجاد ارتباط با دیگران را نشان می دهند .
دست ها و انگشتان: وجود دست و انگشت برای آدمک یعنی در دستیابی به ایده جدید ، کشف کردن ، عمل و جامعه خواهی مشارکت دارند .
بازوهای به بدن چسبیده: نشان دهنده مانع ارتباط با دیگران است .
بازوهای وا رفته و بدون انرژی: نشانه تسلیم شدن ، شکست خوردن هستند که براساس نشانه های دیگر در نقاشی آشکار می شوند .
دست های باز: اگر دست های آدمک باز باشد ، نشانه حسن نیت کودک است .
دست های بسته: آدمکی با دست های بسته نشانه عدم اعتماد کودک را نشان می دهد .
معمولا کودکان در اولین نقاشی های خود دست را به صورت گل و یا خورشید می کشند. اگر در نقاشی وی دست در پشت سر و یا در جیب قرار بگیرد، می تواند نشانه احساس گناه کودک، دزدی، پنهانکاری، دروغ گفتن و یا عدم توانایی برقراری ارتباط باشد.
حتما بخوانید: تفسیر سر در نقاشی کودکان
مفهوم صورت در نقاشی آدمک
همانطور که گفتیم کودکان به کشیدن آدمک در نقاشی خود علاقه دارند و مفهوم همه اعضای بدن در نقاشی قابل بررسی است، در نتیجه در بسیاری مواقع که نقاشی وی با ویژگی های کودک همخوانی داشته باشد، می توان گفت که کودک تصویر خودش را کشیده و آن را تفسیر کرد. در تفسیر نقاشی آدمک، اجزای صورت مانند چشم، مژه و ابرو، دهان،، دندان، بینی،، گوش، مو، گردن، چانه و گونه نیز بررسی شده و تفسیر صورت در نقشی حاوی اهمیت زیادی است.
مفهوم چشم
چشمان آدمک نشان دهنده حالات یا اختلالات روحی و روانی فرد است، چشمان بزرگ ، کنجکاوی و برونگرایی و چشمان کوچک درونگری و خودداری از دیدن را نشان می دهند اما چشمان بزرگ و گرد به معنای تمایل به دیدن چیزهای پنهانی است. لازم به ذکر است کشیدن چشم ها با جزئیات در نقاشی دختران بیشتر دیده می شود.
مفهوم ابرو
در تفسیر ابرو آدمک با توجه به حالات ابرو نگاه آدمک ممکن است به حالاتی چون حساس ، خشن ، ترس تغییر کند . ترسیم ابروها به طور منظم نشان دهنده نظم بوده و بهم ریختگی آن خشم و نامنظم بودن را نشان می دهد.
مفهوم دهان
دهان از نشانه های مهم در تفسیر نقاشی کودکان است. دهانی که به صورت دو خط کشیده شود نشانه شهوت گرایی ، لب های بزرگ نشانه خشم ، لب های بهم چسبیده و خطی نشانه تنش و اضطراب است . همچنین دهان دایره ای نشان دهنده کودک وابسته و درمانده است. اگر دهان نکشد، نشانه افسردگی در کودک می تواند باشد.
مفهوم دندان
اغلب کودکان کم سن دندان را برای آدمک می کشند . دندان می تواند نشانه خشم و عصبانیت کودک باشد اما اگر کودک خنده آدمک را با دندان های مشخص ترسیم کند نشانه خشم و محبت او است . همچنین می توان دندان ها را نشانه سلامتی دانست . بینی در نقاشی کودکان نشانه ای از مسائل جنسی است .
مفهوم گوش
اغلب آدمک ها گوش ندارند اما اگر کودک برای آدمک خود گوش کشید به این معنا است که می خواهد بیشتر بشنود یا بیشتر بداند و حس کنجکاوی او را نشان می دهد همچنین کودکانی که از شنیدن عواملی همچون دعوا ، تهدید و فریاد رنج می برند نیز برای آدمک گوش می کشند .
مفهوم موها
موها نشانه ای از یک نیروی حیوانی هستند و در اغلب نقاشی های کودکان مو آدمک به صورت خط همانند نورهای خورشید کشیده می شود اما دختران زمانی که به مسائل جنسی حساس شوند موها را با حالات مختلف و با ظرافت خاصی می کشند، کشیدن مو توسط پسران نشانه خودشیفتگی آنان است . بنابرین می توان گفت موها نشان دهنده شهوت جنسی هستند.
مفهوم گردن
در نقاشی کودکان در سنین پایین، معمولا گردن دیده نمی شود. اما گردن کوتاه نشان دهنده خشم و احساسات زیاد، گردن ظریف نشان دهنده جاه طلبی، تمایل به بزرگ شدن و رشد کردن است. و نکشیدن گردن در کودکان 9 الی 10 سال نشانه مادی گرایی است.
مفهوم چانه
رسم چانه در نقاشی کودکان نشان دهنده مردانگی، قدرت و تایید شخصیت است.
مفهوم گونه
همچنین گونه نیز نشانه ای از سلامت، خوش اخلاقی و شادابی دارد و در نقاشی های کودکان 7 سال به بالا دیده می شود.
حتما بخوانید: رنگ ها در نقاشی کودکان چه مفهومی دارند
مفهوم لباس در نقاشی آدمک
در بسیاری مواقع نقاشی آدمک کودکان دارای لباس بوده و این لباس خود تفسیر و مفهوم به همراه دارد. مفهوم گاهی می تواند نشان دهنده جنسیت آدمک به مخاطب، زیبا کردن و تغییر شکل اندام آدمک، حجب و حیای نقاش، علاقه داشتن به لباس و... باشد . آدمک برهنه در نقاشی کودکان نشان دهنده رد کردن نقش اجتماعی لباس ،تحقیر کردن شخص برهنه است و اگر کودک سر تا پای آدمکی را با لباس بپوشاند نماد محبت و عاطفه او است.
کلاه می تواند بیان گر شغل و شخصیت اجتماعی آدمک باشد اما در مواردی نماد از قدرت و مردانگی دارد ، لباس های بالا تنه آدمک یعنی پیراهن ، کت و جلیقه نشان دهنده عواطف کودک هستند که کودک به وسیله لباس می خواهد قلب و سینه خود را بپوشاند و همچنین جیب ها بیانگر تمایل به تصرف کردن و مالکیت داشتن هستند همچنین کودکانی که وابستگی عاطفی دارند تعداد جیب های بیشتری می کشند .
دکمه ، سنجاق ، گره ، کمربند و جواهرات برای تزئینات و نما دادن به آدمک استفاده می شوند که وظیفه نگهداری ، بستن دارند اما کمربند گاهی نشانه جدا کردن ناحیه عقلی از ناحیه غریزی است که اگر به طور ظریف و نازک کشیده شود نشان دهنده عدم توانایی نقاش برای جلوگیری از غریزه جنسی است .
کفش نوک تیز برای آدمک نماد از مردانگی و کفش گرد نماد از زنانه بودن است . شلوار در نقاشی کودکان خاص مردان نیست اما می تواند معنای جنسی نیز داشته باشد و اما دامن نشان دهنده زنانگی و تزئینات دامن و انواع مختلف آن نماد از دوستداری زنانگی است .
در ادامه بخوانید : خانه در نقاشی کودکان چه مفهومی دارد
سوالات متداول
1- ✔️ آیا اعضای بدن نیز در نقاشی کودکان مورد بررسی قرار می گیرد ؟
بله در واقع هنگام بررسی نقاشی کودکان نه تنها آدمک بلکه پاها ، بازو و همچنین صورت آن ها نیز مورد بررسی قرار خواهد گرفت که در متن مقاله با جزئیات بیشتری توضیح داده شده است .
2- ✔️ پاهای آدمک در نقاشی کودکان به چه شکل مورد بررسی قرار می گیرد ؟
به طور مثال می توان گفت ساق های طویل و تنومند در نقاشی کودکان نشان دهنده امنیت و قدرت آن ها بوده اما پاهای کوچک نشان دهنده عدم اعتماد به نفس در کودکان است که در متن مقاله بیشتر در مورد آن توضیح داده شده است .
3- ✔️ آیا در تفسیر آدمک لباس آن ها نیز مورد بررسی قرار می گیرد ؟
لباس به دلیل نقش اجتماعی که دارد در تفسیر آدمک از اهمیت بسیاری برخوردار است به همین نه تنها لباس بلکه کمربند و دیگر اجزای آن نیز مورد بررسی قرار خواهد گرفت که در متن مقاله بیشتر توضیح داده شده است .