یکی از شایع ترین بیماری های روانپزشکی وسواس فکری عملی است که نوعی اختلال اضطرابی نیز شناخته می شود . اختلال وسواس فکری عملی که همراه با تفکرات وسواسی بسیار و انجام فعالیت های تکراری ظاهر می شود .
در اختلال وسواس فکری عملی ، افکار اضطراب آور و وسواسی همراه با وسواس های عملی که به نوعی تکرار یک فعالیت مشابه است ، ظاهر می شود . این نوع وسواس ممکن است آنقدر شدت یابد که زندگی فرد را مختل کند و همچنین باعث رنج و عذاب او شود .
شاید تا به حال دیده باشید افرادی که دچار وسواس هستند ، آرامش لازم را ندارند و مدام در حال پاکسازی هستند . به طور مثال ممکن است زمان لازم برای نظافت حمام یک ساعت باشد اما فرد مبتلا به وسواس فکری عملی پنج ساعت از وقت خود را برای نظافت حمام می گذارد .
وقت گذاشتن های بی مورد و بی جا که تنها نشانه هایی از وسواس هستند باعث می شود فرد در زندگی روزمره خود ، شغل ، فعالیت های اجتماعی و شخصی خود دچار مشکل شود . گاهی افرادی برای کاهش اضطراب و استرس خود دست به اعمال وسواسی می زنند و شاید خود را نیز اینگونه توجیه می کنند .
اما در بسیاری موارد نیز دیده می شود که فرد با انجام اعمال وسواسی نه تنها اضطرابش کم می شود بلکه بر شدت آن نیز اضافه می شود و آرامش فرد را می گیرد . شست و شو زیاد منزل ، چک کردن شیر آب یا گاز ، حمام های طولانی ، زیاد اهمیت دادن به نظافت شخصی و غیره از نشانه های وسواس عملی هستند .
حتما بخوانید: آیا شما مهارت خودشناسی دارید
نشانه های اختلال وسواس عملی
ممکن است افرادی را در بستگان یا نزدیکان خود دیده باشید که دچار وسواس عملی هستند ، پس با نشانه های آن نیز آشنا هستید اما نوع دیگر وسواس ، فکری و عملی است . وسواس فکری عملی نیز یکی از انواع اختلالات وسواس فکری و اختلالات مرتبط با آن است .
اختلالات مختلف که یکی از آن ها وسواس بوده یعنی فرد افکار های وسواسی دارد به طور مثال فکر می کند که محیط پیرامونش آلوده است و هر چقدر هم که تمیز می کند باز هم فکر می کند ، میکروب دارد . وسواس عملی یعنی فرد یک فعالیتی را مدام تکرار می کند و بدون آنکه از انجام آن خسته شود . به طور مثال دست هایش را زیاد می شوید یا زمان زیادی را برای نظافت خانه می گذارد .
در نتیجه می توان گفت اختلال وسواس فکری عملی ، هر دوی این موارد را شامل می شود . گاهی فرد دچار وسواس های عملی همچون وسواس نسبت به نظم و قرینگی ، وسواس نسبت به پاک سازی و تمیزی ، وسواس نسبت به اعمال ممنوع و وسواس نسبت به آسیب دیدگی ، می شود . در ادامه مقاله به بررسی هر کدام از این موارد می پردازیم .
اختلال وسواس نسبت به نظم و قرینگی
افرادی که به وسواس نسبت به نظم و قرینگی مبتلا هستند . نسبت به محیط اطراف خود بسیار حساس می شوند و مدام در صحبت هایشان از نظم و قرینگی حرف می زنند . حتی آن ها نسبت به اشیاء خانه حساس می شوند و سعی می کنند همه چیز را به حالت قرینه در بیاورند .
به طور مثال زمانی که روی موزاییک راه می روند ، سعی می کنند پاهای خود را روی خطوط آن نگذارند ، اگر تصمیم به نظافت خانه بگیرند ؛ بیشتر وقت خود را صرف قرینه قرار دادن وسایل می کنند ، برای قرار دادن اشیاء زوایای خاصی را در نظر می گیرند ، اگر پای سمت راست آن ها خیس شوند حتما پای چپشان را نیز خیس می کنند و ...
موارد گفته شده نمونه هایی از فعالیت های فردی است که مبتلا به اختلال وسواس عملی شده است که گاهی می کند برای کاهش اضطراب و استرس خود این اعمال را انجام دهند . اما ممکن است نه تنها استرس آن ها کم شود ، بلکه افزایش یابد .
بیشتر بخوانید: وسواس جبری
اختلال وسواس نسبت به پاک سازی و تمیزی
همانطور که از عنوان آن مشخص است فرد نسبت به نظافت و پاکیزگی بسیار حساس می شود و فعالیت های بسیاری را برای پاک سازی انجام می دهد و همچنین زمان زیادی از روز را صرف تمیز کاری می کنند .
به طور مثال فرد وسواس برای حمام کردن خود پنج ساعت وقت می گذارد و بعد از هر بار شستشو فکر می کند که هنوز تمیز نشده است و بارها این عمل را تکرار می کند ، اگر دستش با چیزی برخورد کند بلافاصله دستان خود را چندین بار می شوید .
حتی اگر دستش خیس باشد و به وسیله ای دست بزند هم دست خودش را بارها می شوید هم وسیله ای که به آن دست زده است ، او مدام در حال رفت و روب خانه است ، حتی وسایلی که نیاز به شستشو ندارند مانند وسایل الکتریکی ، را می شوید یا اگر وسایل یا لباس هایش در کف اتاق باشد آن ها را بارها می شوید .
اختلال وسواس نسبت به اعمال ممنوع
این نوع افراد بعد از آنکه هر کاری انجام می دهند یا هر صحبتی می کنند ، نگران هستند و وسواس به این موضوع دارند که آیا حرف آن ها باعث ناراحتی یا کفر نشده باشد . در کل می توان گفت او همیشه نگران این موضوع است که حرف ها و اعمال ممنوع را انجام ندهد .
به طور مثال اگر با کسی صحبت کند تمام روز به این فکر می کند که آیا باعث ناراحتی او شده است ، آیا با او به طور پرخاشگرانه صحبت کرده است . یا اینکه در مورد دین بحثی کند همیشه نگران این موضوع خواهد بود که آیا کفر گفته است ؟ آیا حرف او برخلاف مقدسات و دین اسلام بوده است ؟
اختلال وسواس نسبت به آسیب دیدگی
افرادی که مبتلا به وسواس نسبت به آسیب دیدگی هستند نسبت به عزیزان خود یا حتی ممکن است نسبت به خودش حساس شود . به طور مثال فرد بیشتر زمان خود را برای بررسی کردن عزیزانش می گذارد که ببیند آیا به آن ها آسیبی رسیده است یا نه ؟
اگر یکی از نزدیکانش تصادف کند یا صدمه ای به او وارد شود ، فرد وسواس مدام در حال بررسی و برانداز کردن بدن ، پوست آن یا دیگر قسمت های بدنش است . این افراد نسبت به کسانی که بیشتر به آن ها علاقه دارند حساس می شوند مانند مادر ، فرزند ، پدر ، همسر ، خواهر یا برادر .
در ادامه بخوانید: انواع مختلف وسواس
سوالات متداول
1- ✔️ وسواس چیست ؟
✔️ در واقع وسواس نوعی اختلال می باشد که در افراد مختلف متفاوت بوده و همچنین شدت آن نیز متفاوت است که در متن مقاله بیشتر در مورد آن توضیح داده شده است .
2- ✔️ آیا وسواس تنها مربوط به پاکیزگی می باشد ؟
✔️ خیر وسواس به پاکی و تمیزی نوعی از اختلالات وسواسی می باشد که در این اختلال فرد زمان و وقت خود را تنها به تمیز کردن و پاکیزگی می گذارد که در متن مقاله بیشتر در مورد آن توضیح داده شده است .
3- ✔️ اختلال وسواس چند نوع دارد ؟
✔️ از جمله اختلالات وسواسی می توان به اختلال وسواس نسبت به آسیب دیدگی ، پاکی و غیره اشاره کرد که در متن مقاله بیشتر در مورد آن توضیح داده شده است .
منبع : وسواس عملی