بدون شک زندگی در دنیا با مشکلات و گرفتاری همراه است و انتظار زندگی بدون رنج و سختی، انتظار نابجایی می باشد. اگرچه عوامل زیاد ـ شناخته شده و ناشناخته ـ در ایجاد گره در کارها نقش دارند ولی در کل مشکلات و گره های زندگی از سه حالت خارج نیستند: یا ناشی از بی توجهی و بی کفایتی ماست که این گره ها را می توان با درایت و مشورت و کمک خانواده و دوستان باز کرد و یا از بی تقوائی ما و نتیجه گناهان است که باید با توبه و ترک گناه و استغفار از خدا بخواهیم آنها را برطرف نماید(بلا) و یا بنابر حکمت الهی و برای امتحان ماست که آنها را باید پذیرفت و تحمل کرد.(ابتلا)
بنابر آموزه های دینی، بیشتر مشکلات و گره های زندگی مؤمنان از نوع ابتلا می باشد. از حضرت علی (ع) نقل شده است که فرمودند: «ان عظیم الاجر مقارن عظیم البلاء فاذا احب الله سبحانه قوما ابتلاهم؛ همانا بزرگترین پاداش با بزرگترین بلا همراه است، پس زمانی که خداوند سبحان قومی را دوست داشته باشد آنها را مبتلا می کند.»(غرر الحکم و درر الکلم، ج 1، ص۲۲۸)
انسان باید خود را برای روبرو شدن با سختی ها و مشکلات آماده کند؛ همزمان با تحمل سختی ها و تلاش برای گشودن گره های زندگی، از خداوند هم بخواهد که او را در حل مشکلات یاری کند. بدیهی است صرف دعا برای رفع گرفتاری ها کارساز نخواهد بود. همراه دعا، تلاش، صدقه، رد مظالم و قربانی نیز توصیه شده است.
در کتب ادعیه دعاهایی برای رفع گرفتاری از حضرات معصومین(ع) نقل شده است. به عنوان مثال، امام سجاد(ع) فرموده اند که هر گاه اندوه و گرفتاری به شما روی آورد این گونه خدا را بخوانید: «یا فارِجَ الهَمِّ وَ کاشِفَ الغَمِّ، یا رَحمنَ الدُّنیا و الاخِرَهِ وَ رَحیمَهُما، صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ و الِ مُحَمّدٍ وَ افرُج هَمّی وَ اکشِف غَمّی یا واحِدُ یا اَحَدُ یا صَمَدُ یا مَن لَم یَلِد وَ لَم یوُلَد وَ لَم یَکُن لَهُ کُفُواً اَحَدٌ اِعصِمنی وَ طَهِّرنی وَ اِذهَب بِبَلِیَّتی...؛ ای زداینده اندوه و برطرف کننده غم، ای رحمن دنیا و آخرت و رحمت آورنده در دو دنیا، بر محمد و آلش درود فرست و اندوه مرا برطرف ساز و غم دلم را بزدای، ای یگانه، ای یکتا، ای بی‌نیاز، ای کسی که نزاده‌ای و زائیده نشده‌ای و کسی همتای تو نیست، مرا حفظ کن و به پاکی آر و گرفتاریم را برطرف کن و...»(صحیفه سجادیه، دعای۵۴)