دستگاه اتوکلاو با استفاده از حرارت بخار آب تحت فشار ، برای استریل کردن به کار می رود. دستگاه اتوکلاو در محفظه بسته در دمای بالاتر از 100°C آب را به بخار تبدیل می کند.
همانطور که میدانید این دستگاه با استفاده از فشار بخار و دمای بالا باعث استریل شدن اشیاء میشود، در نتیجه مخزن آن باید در برابر این فشار و دما مقاوم و ایمن باشد.
منبع گرمایی این سیستم که باعث تولید بخار میشود هم باید بگونه ای طراحی شود که امکان آسیب و خطر را برای کاربر به حداقل ممکن برساند. با رعایت نشدن ایمنی در ساخت این دستگاه ممکن است آسیب های بسیار جدی مانند انفجار مخزن اتوکلاو صورت گیرد.
اجزا اتوکلاو
در اتوکلاو: محفظه استریلیزاسیون را از محیط خارجی جدا کرده و مجهز به ابزاری است که در زمان بالا رفتن فشار داخل محفظه از باز شدن آن جلوگیری می کند.
دریچه ایمنی: که از فشار بیش از حد مجاز در داخل محفظه جلوگیری میکند.
فشارسنج اتاقک: یک ابزار مکانیکی بوده که میزان فشار بخار را در محفظه استریلیزاسیون نشان می دهد.
فشارسنج بیرونی: یک ابزار مکانیکی است که میزان فشار بخار را در محفظه بیرونی نشان خواهد داد.
محفظه استریلیزاسیون: به فضایی گفته می شود که وسایلی که نیازمند استریلیزاسیون میباشند در آن قرار می گیرند، و این اتاقک در زمان استریلیزاسیون با بخار پر می شود.
عملکرد اتوکلاو ها
بخاری که توسط دستگاه در دما های بالا تولید شده است از طریق یک لوله به طرف بالا حرکت میکند، این لوله از اطراف محفظه دستگاه حرکت کرده و وارد محفظه خواهد شد.
تمامی تجهیزاتی که در درون محفظه قرار دارد در داخل بخار استریل میشوند و پس از آن به وسیله لوله ای که در قسمت دیگر محفظه قرار دارد به لوله خروجی شناخته و خارج میشود.
تاریخچه ساخت اتوکلاو
این دستگاه، برای نخستین بار در اواخر سال 1879، توسط چارلز چمبرلند ساخته شد،
معمولا محفظه این دستگاه‌ها به صورت استوانه‌ای است به دلیل آنکه این نوع محفظه‌ها نسبت به محفظه‌های جعبه‌ای در برابر فشار بالا مقاومت بهتری خواهند داشت.
بطور کلی اتوکلاو در انواع اتوکلاو آرایشگاهی، اتوکلاو آزمایشگاهی و اتوکلاو بیمارستانی، اتوکلاو صنعتی و اتوکلاو دندانپزشکی عرضه و تولید میشود. همانطور که از نام اتوکلاو آزمایشگاهی مشخص است، در ابعادی کوچک تر یعنی معمولا 25 لیتری و اتوکلاو های بیمارستانی در ابعاد بزرگ معمولا 500 لیتری ساخته میشوند و بسته به نوع وسایلی که در آنها قرار میگیرند، ابعاد و اشکال مختلفی خواهند داشت.
