امروزه یکی از جذابترین و شگفت‌انگیزترین حوزه‌های کسب و کار در دنیاست و این اتفاق در حدی در حال پیگیری است که بسیاری از نخبگان و افرادی که در رشته‌های مختلف تحصیل می‌کنند علاقه‌مندند که در این حوزه ورود کنند. در خصوص حوزه اثر شرکت‌های مشاوره مدیریت باید بدانیم این شرکت‌ها از ارائه خدمت به استارتاپ‌هایی که نوظهور هستند و تازه پا به عرصه کسب و کار گذاشتند تا دولت‌ها و نظام‌های کلان کشورهای مختلف فعالیت می‌کنند.
شرکت های مشاوره مدیریت در طیف بسیار وسیعی از شرکت‌های کوچک تا نظام های کلان ارائه خدمت می‌کنند و مؤثر واقع می‌شوند و در بخش های مختلف حضور دارند یعنی صرفاً در حوزه صنعت به معنی خاصی که در کشور ما رایج است فعالیت ندارند بلکه در بسیاری از نظام‌ها، مثل نظام سلامت، نظام تعلیم و تربیت، فرهنگ، آموزش فعال هستند و ارائه خدمت می‌کنند و مؤثر واقع می‌شوند.
دسته بندی خدمات مشاوره مدیریت
1. برخی شرکت‌های مشاوره مدیریت، خدمات مشاوره مدیریت مطلق ارائه می‌کنند.
2. شرکت‌های مشاوره مدیریتی هستند که خدماتشان را ترکیب کرده اند یعنی خدمات خود را با خدمات دیگر مثل فناوری های اطلاعات، حسابرسی و... تا حوزه اثرشان گسترده‌تر شود.
3. برخی از شرکت‌های مشاوره مدیریت خدماتشان صرفاً به یک بخش خاص اختصاص دارد اما با سرویس های مختلف.
4. برخی از شرکت‌های مشاوره مدیریت اختصاصاً یک سرویس ارائه می‌دهند. مثلاً فقط خدمت در حوزه منابع انسانی
5. برخی از شرکت‌های مشاوره مدیریت هستند که به عمده قسمت ها، عمده سرویس ها را می‌دهند اما باز هم تمرکز خودشان را مشخص کرده اند.
انواع فعالیت شرکت‌های مشاوره مدیریت
1. طراحی
2. طراحی و پیاده سازی: در کنار سازمان مشتری قرار می گیرند و گام به گام طراحی خودشان را در سازمان عملیاتی می کنند.
تفاوت مشاوره مدیریت با ادوایزری
مجموعه بزرگ مشاوره مدیریت، یک شرکت با 20 یا40 مشاور مدیریت نیست بلکه مجموعه‌ای است که باید حداقل 2000 مشاور مدیریت داشته باشد و واقعیت این است که بدون این حجم مشاور و بدون سازمان دادن به مشاورین، اطلاق شرکت مشاوره مدیریت به معنی اینکه بتواند صنعت مشاوره مدیریت در کشور راه بیندازد اطلاق صحیحی نیست. آن وقت نمی‌توان گفت که در داخل کشور صنعت مشاوره مدیریت داریم ما حتماً برای اینکه در داخل کشور صنعت مشاوره مدیریت داشته باشیم باید چند مجموعه بزرگ مشاوره ایجاد کنیم. زیرا اگر نتوانیم در شرکت مشاوره مدیریت بخش دوم دانش فنی و تخصصی در مورد بخش های خاص را ذخیره و جمع‌آوری کنیم و خودمان را به روز نگه نداریم قطعاً نمی‌توانیم تحولی را که شرکت‌های بزرگ مشاوره مدیریت در مشتری‌هایشان ایجاد می‌کنند رقم بزنیم. این شرکت‌ها دانشی را درون خودشان انباشته می‌کنند که از ماحصل درگیر شدن با مسئله ی چندین کارفرما در یک بخش و هم افزایی که این درگیر شدن در پروژه‌های مختلف در آن شرکت ایجاد می‌کند به دست می‌‌آورند. این شرکت محلی می‌شوند برای اینکه بتوانند بهترین راه حل را در خصوص مسائلی که سازمان‌ها یا شرکت‌ها با آن برخورد می‌کنند به آنها بدهند. شرکت‌های مشاوره مدیریت سعی می‌کنند به مشتری‌شان اثبات کنند که ما مؤثر واقع می‌شویم و این را با تعریف شاخص‌هایی در قبل و بعد از پروژه‌هایشان نشان می دهند تا بالاخره آن مشتری حس خوبی را از اخذ این خدمات داشته باشد.
شرکت‌های مشاوره مدیریت برای معرفی خدمات خود از روش‌های مختلفی استفاده می‌کنند. مدل بازاریابی تمام شرکت‌های بزرگ مشاوره مدیریت دنیا، مبتنی بر اتحاد استراتژیکی است که با مدیران ارشد سازمان‌های مشتری خود برقرار می‌کنند و از این طریق است که می توان گفت خودشان را از اینکه بخواهند از سایر روش‌های بازاریابی استفاده کنند بی‌نیاز می‌کنند. از شرکت‌های مشاوره مدیریت، مدیران تولید می‌شوند. شاید به جرأت بتوان گفت که مهد پرورش مدیران در تراز بین‌المللی شرکت‌های مشاوره مدیریت هستند. به طور معمول برای پرورش یک مدیر به دنبال یک دوره آموزشی می‌گردیم. اما می‌بینیم که به طور واقعی و به طور طبیعی در این بستر است که مدیر در تراز بین‌المللی تربیت می‌شود.
ویژگی های مشاور مدیریت
اگر کسی بخواهد مسائل سازمانی را شناسایی کرده و آنها را حل کند و به بهبود مستمر یک سازمان کمک نماید، قاعدتا باید دارای یکسری ویژگی ها باشد. مجموع ویژگی هایی که باید در یک فرد وجود داشته باشد تا بتواند به این جایگاه برسد، به سه دسته قابل تقسیم است. مشاور مدیریت در وهله اول باید یک سری ویژگی های شخصیتی و منشی داشته باشد یا آنها را در خودش توسعه دهد، دوم، باید از یکسری مهارت برخوردار باشد یا آنها را در خودش ایجاد نماید و سوم، باید از حوزه هایی از دانش و اطلاعات برخوردار باشد. اگرچه مشاوره مدیریت حرفه جذابی است اما یک مشاور برای اینکه واقعا بتواند اثربخش باشد، کار بسیار سختی در پیش دارد.
مثلا یک مشاور باید در زمینه مدیریت، در زمینه کسب و کار، در زمینه اقتصاد خرد و کلان و مباحث مالی اطلاعات داشته باشد و همین طور در گرایش تخصصی که روی آن مشاوره می دهد (مثلا کسی که مشاوره بازرگانی می دهد، خودش باید بر روی آخرین اتفاقات و تحولات و تئوری های بازاریابی مسلط باشد) و حوزه های دانشی دیگر.
در کنار این موارد، یک مشاور باید دارای مجموعه ای از مهارت ها باشد، مثلا یک مشاور خوب باید مهارت های ارتباطی قوی داشته باشد، بتواند مدیران را همسو کند، بتواند با ایشان ارتباط بگیرد و آنها را قانع کند، بتواند از حرف های تک تک افراد سازمان نکات مهمی را کشف کند، باید واجد مهارت مدیریت پروژه باشد، بتواند زمانبندی کند، بتواند نیرو را جذب کند، طبق یک طرح کار را پیش ببرد. همچنین مهارت های دیگری نیز وجود دارد که یک مشاور به آنها احتیاج دارد، مثلا یک مشاور باید سخنرانی و فن بیان خوبی داشته باشد، باید دارای مهارت کلامی بسیار قوی باشد، باید مهارت سرچ و ریسرچ (search and research) قوی داشته باشد، همین طور لازم است که یک مشاور بتواند تیم سازی کند.
در ضمن یک مشاور جدا از حوزه های دانشی و مهارت ها، باید دارای یکسری ویژگی های شخصیتی در خودش باشد، مثلا باید برون گرا باشد، بتواند ارتباط بگیرد، بتواند به دیگران اطلاعات بدهد و از آنها اطلاعات بگیرد، باید مثبت اندیش باشد، باید منبع و منشاء شور و انرژی و امید باشد، باید به دیگران دلگرمی بدهد، باید بتواند اثبات کند که فرد متعهدی است، انسانی که وقتی به عنوان امین یک سازمان مسئولیتی را می پذیرد، باید اثبات کند که واقعا قابل اعتماد است و آزادگی و حریت دارد، یعنی منافع سازمان را در اولویت اول خودش قرار می دهد. یک مشاور باید فرد بسیار خلاقی باشد و پُر ایده ظاهر شود و بتواند در هر مسئله ای نشان دهد که ذهن بسیار خلاقی دارد و می تواند راهکارهای جدیدی را ارائه دهد. باید دارای شخصیتی جذاب و دلنشین باشد، دوست داشتنی باشد، کاریزما داشته باشد و ویژگی های شخصیتی دیگر.
اگر کسی بخواهد یک مشاور استراتژی، مشاور مارکتینگ و یک مشاور HR قوی باشد، باید این ویژگی ها و شایستگی ها را در خودش ایجاد کند تا از او فردی ساخته شود که بتواند مسائل سازمان را حل کند.