تحصیل داروسازی در هند در مقاطع مختلف امکان‌پذیر است و متقاضیان می‌توانند برای پذیرش از دانشگاه‌ها و موسسات خصوصی این کشور اقدام کنند. برخلاف کشورهای پیشرفته دنیا، تحصیل داروسازی در هند رویکرد صنعتی دارد و فارغ التحصیلان این رشته می‌توانند پس از تحصیل وارد صنعت داروسازی شوند. برای ورود به این صنعت به عنوان یک داروساز، حداقل مدرک دیپلم داروسازی بعلاوه 2 سال واحد تئوری و کار عملی به مدت 500 ساعت الزامی است. گذراندن واحدهای عملی برای افراد با مدرک دیپلم داروسازی از اهمیت بسیاری برخوردار است. مقاطع بالاتر نیز شرایط خاص خود را دارند که در ادامه به آن می‌پردازیم.
کارشناسی رشته داروسازی در هند
متقاضیان تحصیل داروسازی در هند در مقطع کارشناسی یا B. Pharm می‌بایست دارای مدرک دیپلم دبیرستان در رشته‌های تجربی یا ریاضی باشند. بالا بودن نمرات دروس زیست، فیزیک، شیمی و ریاضیات برای اخذ پذیرش دوره کارشناسی داروسازی بسیار مهم است. علاوه بر این، برخی از دانشگاههای این کشور برای پذیرش متقاضیان آزمون ورودی برگزار می‌کنند.
دوره کارشناسی داروسازی هند شامل دوره عمومی و دوره تخصصی و در مجموع 4 ساله است؛ دوره عمومی داروسازی یک سال طول می‌کشد و متقاضی در این دوره دروس بیولوژی، فیزیولوژی، آناتومی، شیمی، شیمی آلی، شیمی تجزیه و کامپیوتر را می‌گذراند. اما دوره تخصصی داروسازی ۳ سال است که در آن دروس تخصصی از جمله مقدمات داروسازی، شیمی دارویی، سم شناسی، داروسازی صنعتی تدریس می‌شود.
متقاضیان ایرانی تحصیل داروسازی در هند باید توجه داشته باشند که با کسب مدرک کارشناسی داروسازی از هند نمی‌توانند در ایران به عنوان دکتر داروساز مشغول به کار شوند؛ بلکه این افراد پس از قبولی در آزمون ارزشیابی مدارک داروسازی می‌توانند کار خود را به عنوان تکنسین یا مسول فنی داروخانه آغاز کنند.
کارشناسی ارشد رشته داروسازی در هند
متقاضیان تحصیل داروسازی در هند در مقطع کارشناسی ارشد داروسازی یا M. Pharm باید مدرک کارشناسی داروسازی داشته باشد. این متقاضیان برای پذیرش از دانشگاههای هند در دوره کارشناسی ارشد داروسازی باید در آزمون GPTA شرکت و نمره لازم را کسب کنند. متقاضیانی که نمره لازم را در این آزمون کسب می‌کنند، نه تنها در دوره کارشناسی ارشد داروسازی پذیرش می‌شوند بلکه این فرصت را دارند که از بورسیه‌های تحصیلی نیز برخوردار شوند. دوره کارشناسی ارشد در دانشگاههای هند ۲ سال طول می‌کشد و فارغ‌التحصیلان ایرانی با ارائه مدرک کارشناسی ارشد داروسازی از هند در صورت تطابق طول دوره و ارائه پایان نامه تحقیقی، می توانند در ایران مشغول به کار شوند.
دکترای ناپیوسته رشته داروسازی در هند
برای دریافت مدرک دکترای داروسازی در هند، دو راه ناپیوسته و پیوسته وجود دارد. متقاضیان تحصیل داروسازی در هند در مقطع دکترای ناپیوسته یا D. Pharm باید مدرک کارشناسی ارشد داروسازی خود را در دست داشته باشند. طول دوره دکترای ناپیوسته داروسازی ۳ سال است که به دو بخش تقسیم می‌شود. دو سال از این دوره به ارائه دروس در کلاس تخصص دارد و سال آخر برای کارآموزی در بیمارستان درنظر گرفته شده است. فارغ‌التحصیلان ایرانی تحصیل داروسازی در هند می‌توانند پس از ارزشیابی مدرک، به عنوان دکتر داروساز مشغول به کار شوند.
دکترای پیوسته رشته داروسازی در هند
راه دوم برای دریافت مدرک دکترا از هند، شرکت در دوره دکترای پیوسته است. متقاضیان تحصیل داروسازی در هند برای پذیرش در دوره دکترای پیوسته یا Pharm .D شرایط سخت‌تری را در پیش دارند؛ زیرا هزینه‌های تحصیل در این دوره نسبت به دوره‌های دیگر بالاتر و پذیرش دانشجویان به صورت محدود است. مدت تحصیل در دوره دکترای پیوسته ۶ سال است و متقاضیان می‌بایست برای پذیرش، مدرک کارشناسی داروسازی خود را ارائه دهند. دانشجویان دوره دکترای پیوسته داروسازی نیز باید یک دوره یک ساله کارآموزی در بیمارستان را بگذرانند تا بتوانند مدرک دکترای خود را دریافت کنند. فارغ‌التحصیلان این دوره می‌توانند پس از موفقیت در آزمون ارزشیابی ایران، به عنوان دکتر داروساز مشغول به کار شوند.
آزمون ورودی رشته داروسازی در هند
ثبت نام سال اول تحصیل داروسازی در هند برای مقطع کارشناسی از طریق آزمون ورودی مشترک (JEE) انجام می‌شود. این آزمون توسط موسسه تکنولوژی هند IITs برگزار می‌شود و نمره قبولی آن برای بسیاری از دانشگاه‌ها حائز اهمیت است. برخی از مراکز علمی بر نمره آزمون ورودی تاکید زیادی دارند و آن را تنها ملاک برای تحصیل داروسازی در هند می‌دانند. اما معیار پذیرش برخی دیگر از مراکز که شامل تعدادی از دانشگاههای خصوصی نیز می‌شوند، نمرات مقطع دبیرستان است. در این میان، اکثر موسسات دولتی یک حد وسط را برای پذیرش در نظر گرفته‌اند هم نمرات دبیرستان و هم نمره آزمون ورودی را بررسی می‌کنند.
بیشترین تقاضا برای تحصیل داروسازی در هند به مقطع کارشناسی ارشد اختصاص دارد. همانطور که اشاره شد، برای پذیرش مقطع کارشناسی ارشد در رشته داروسازی، متقاضیان باید در آزمون ورودی GPATشرکت کنند. البته عملکرد تحصیلی و در واقع نمرات مقطع کارشناسی این رشته نیز در حین ثبت نام بررسی می‌شود. نمره قبولی آزمون برای پذیرش از برخی دانشگاه‌ها الزامی و برای برخی دیگر اختیاری است؛ به همین دلیل متقاضی باید شرایط پذیرش دانشگاه‌ها را به خوبی مطالعه کند. پذیرفته‌شدگان در آزمون GPAT واجد شرایط بورسیه تحصیلی نیز خواهند شد و می‌توانند در طول تحصیل از این فرصت استفاده کنند. آزمون GPAT شامل 100 سوال چند گزینه‌ای است که 100 نمره دارد. مدت زمان آزمون حدودا 3 ساعت است و در آن استعداد و دانش متقاضی تحصیل داروسازی در هند ارزیابی می‌شود.
دانشگاههای مورد تایید برای تحصیل داروسازی در هند
دانشگاههای هند از سطح علمی نسبتا خوبی برخوردار است و مدارک صادر شده از این دانشگاه‌ها در برخی از کشورها معتبر هستند. متقاضیان تحصیل داروسازی در هند می‌توانند برای پذیرش در مقاطع مختلف تحصیلات عالی اقدام کنند. توصیه اکید این است که متقاضیان بهترین دانشگاه‌ها را انتخاب کنند و این کار مکر با مطالعه در باره سطح علمی دانشگاه، شرایط پذیرش و بررسی اعتبار مدرک آن انجام نخواهد شد.
متقاضیان ایرانی که قصد تحصیل در در رشته داروسازی را دارند و میخواهند پس از تحصیل به کشور بازگردند، حتما باید از از مورد تایید بودن دانشگاه مورد نظر خود در ایران اطمینان حاصل کنند. خوشبختانه برخی از دانشگاههای هند که رشته داروسازی را ارئه می‌دهند ،مورد تایید وزارت بهداشت ایران قرار دارد و مدارک تحصیلی فارغ‌التحصیلان پس از بازگشت، برای ارزشیابی پذیرفته می‌شوند. پس از این ارزشیابی، افراد می‌توانند در زمینه داروسازی در ایران مشغول به کار شوند. دانشگاههای هندی مورد تائید وزارت بهداشت ایران عبارت است از:
• Banaras Hindu University
• Jamia Hamdard University
• Aligarah Muslim University
• Manipal Academy of Higher Education
• Panjab University
• Jadavpur University
• Indian Institute Technology Madras
• All Indian Institute Med New Delhi
هزینه های تحصیل و زندگی در هند
هزینه‌های تحصیل داروسازی در هند به نسبت دیگر کشورها کمتر و از این لحاظ مورد توجه است. این هزینه با توجه به مقطع و دانشگاه محل تحصیل متفاوت است. هزینه‌های تحصیل مقطع کارشناسی داروسازی در هند در حدود ۳۰۰ تا ۱۲۰۰ یورو در سال تخمین زده شده است. در مقطع کارشناسی ارشد داروسازی نیز هزینه تحصیل به صورت سالانه حدود ۸۰۰ تا ۱۱۰۰ یورو و در مقطع دکترا در حدود ۲۵۰۰ تا ۴۵۰۰ یورو برآورد شده است. هزینه‌های زندگی در هند نیز با توجه به شهر محل اقامت و سبک زندگی دانشجو متفاوت است. البته دانشجویان این امکان را دارند که در حین تحصیل با دریافت مجوز کار دانشجویی به مدت ۲۰ ساعت در هفته مشغول به کار شوند و تا حدودی هزینه‌های تحصیل و زندگی خود را تامین کنند.
تحصیل رایگان داروسازی در هند
به طور کلی می‌توان گفت که تحصیل رایگان در این کشور وجود ندارد اما دانشجویان این فرصت را دارند که از بورسیه‌های تحصیلی هند استفاده کنند. دانشگاههای هند به دو صورت بورسیه‌های تحصیلی خود را به دانشجویان اعطا می‌کنند. این فرصت شامل بورسیه تحصیلی کامل و کمک هزینه تحصیلی است که دانشجویان برای برخورداری از آن باید پس از تمام شدن ترم اول تحصیلی اقدام کنند. دانشجویان دانشگاههای هند با برخورداری از بورسیه تحصیلی، کمک هزینه دانشجویی، وام تحصیلی و کار دانشجویی می‌توانند هزینه‌های تحصیل و زندگی خود را تامین کنند.
مزایا و محدودیت‌های تحصیل داروسازی در هند
تحصیل داروسازی در هند یک گزینه بهینه برای دانشجویان با بودجه پایین است. با توجه به رشد صنعت داروسازی در این کشور، شرایط کار پس از تحصیل نیز برای فارغ‌التحصیلان داروسازی فراهم است و افراد می‌توانند با تبدیل ویزای تحصیلی خود به ویزای کاری، در زمینه تحصیلی خود مشغول به کار شوند. با جمع‌بندی مطالب گفته شده می‌توان مزایای زیر را برای تحصیل در هند عنوان کرد:
• هزینه تحصیلی پایین
• کیفیت و امکانات آموزشی مطلوب
• امکان کار حین تحصیل
• امکان کار پس از تحصیل
• بهره‌مندی از بورسیه‌های تحصیلی و کمک هزینه‌های دانشجویی
• عدم نیاز به ارائه مدرک زبان انگلیسی
• مورد تائید بودن برخی از دانشگاههای هند از نظر وزارت بهداشت ایران
• رواج زبان انگلیسی در میان مردم
• نزدیکی جغرافیایی به ایران
• پایین بودن هزینه زندگی و محل اقامت
در کنار مزایای گفته شده، محدودیت‌ها یا معایبی نیز برای تحصیل در این کشور وجود دارد که اطلاع از آن می‌تواند متقاضی را برای اخذ تصمیم درست راهنمایی کند. این محدودیت‌ها عبارتند از:
• کیفیت و امکانات آموزشی پایین‌تر در مقایسه با کشورهای اروپایی
• پایین بودن اعتبار مدرک تحصیلی دانشگاههای این کشور در مقایسه با کشورهای اروپایی
• رقابت شدید برای پذیرش دانشجویان با توجه به آزمون‌های ورودی
• رقابت شدید برای دریافت بورسیه‌های تحصیلی
• پایین بودن امکانات زندگی