به طور کلی پوششهای ضد حریق به دو دسته پایه معدنی و پایه غیرمعدنی تقسیم میشوند که در ادامه به هر دوی آنها اشاره خواهیم کرد.
پوشش ضد حریق پایه معدنی
همان‌طور که از نام این پوشش‌ها بر می‌آید، از مواد معدنی مانند سیمان، گچ، ورمیلکولیت، بور و فسفر و دیگر مواد فیلر، کف‌کننده و … در ساخت آنها استفاده شده است. پوششهای ضد حریق پایه سیمان و پایه گچ غالباً روی سازههای فلزی و پوششهای ضد حریق پایه بور و فسفر بر روی سطوح چوبی اجرا می‌‌گردند.
پوشش ضد حریق پایه سیمانی
پوشش ضد حریق سیمانی به رنگ سفید و خاکستری کم‌رنگ بوده و معمولاً برای محافظت سازههای فلزی و بتنی از آتش به صورت یک لایه چند میلیمتری (تعیین شده با توجه به فرمول‌‌هایی در رابطه با ضخامت و مساحت سازههای فلزی) روی سطوح به صورت پاششی بکار گرفته میشوند و دمایی بالاتر از 450 درجه سانتی‌گراد را تحمل میکنند.
پوشش ضد حریق پایه گچی
پوششهای ضد حریق گچی نیز شباهت زیادی به پوششهای سیمانی دارند و مانند آنها به صورت پاششی با استفاده از نازل‌ها روی سازههای فلزی اسپری میشوند. این پوشش‌ها در هنگام مواجهه با آتش منبسط شده و از گرم شدن سازه پیشگیری میکنند.
پوششهای ضد حریق پایه بور
این پوشش‌ها دارای اسید بوریک یا بورات هستند که محلول در آب بوده و در برابر شعلههای آتش از مصالح ساختمانی همچون چوب و فرآوردههای چوبی به خوبی محافظت میکنند. همچنین مقاومت این پوششهای ضد حریق در برابر حرارت از 377 تا 527 درجه سانتی‌گراد است که به غلظت بور استفاده شده در آن بستگی دارد. گفتنی است که برای ساخت پارکت و کف‌پوش ونیل ضد حریق، ضد پرتو فرابنفش و ضدآفتاب از پوشش‌ها و مواد حاوی ترکیبات بور استفاده می‌شود.
پوشش ضد حریق پایه فسفر
پوششهای حاوی اسید فسفریک با غلظت مناسب برای مقابله با شعلههای آتش و بالا رفتن حرارت سازههای چوبی بسیار مناسب و کاربردی هستند که روش اجرای آنها با پوششهای بوریک که اسپری هستند متفاوت است. از روش غرق کردن الوار و سایر فرآوردههای چوبی در آب‌اسید فسفریکی پیش از تهیه هر نوع مصالح ساختمانی برای ضد حریق کردن آنها استفاده می‌شود.
پوششهای ضد حریق غیرمعدنی
پوششهای ضد حریق غیرمعدنی معمولاً به صورت رنگهای پلیمری و ترکیبات نانو و ژل‌های ضد حریق هستند که اغلب به دلیل هزینه بیشتر در تولید آنها، از قیمت بالاتری نسبت به انواع معدنی برخوردار هستند.
رنگ ضد حریق چیست؟
رنگهای ضد حریق معمولاً به صورت یک لایه‌نازک روی سازههای فلزی و غیرفلزی اجرا میشوند و در مواجهه با دمای زیاد متورم شده و ساختاری زغالی پیدا میکنند. این تورم و ساختار زغالی از انتقال حرارت به لایه‌های زیرین جلوگیری نموده و زمان تخریب را به تعویق می‌اندازد. رنگهای ضد حریق قیمت بالاتری نسبت به پوششهای ضد حریق پایه گچی و سیمانی دارند و به همین جهت در بخش‌های خارجی و در معرض دید ساختمان‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند.
پوششهای ضد حریق نانوکامپوزیت
پوششهای نانو ضد حریق را میتوان به گونه‌ای جزء پوششهای پایه معدنی دسته‌بندی کرد ولی به دلیل اندازه ذرات میکرونی آنها در این دسته آورده شده‌اند. این پوششهای نانو در واقع از ذرات کانی رسی مونتموریلونیت که خاصیت تورم بالایی دارد، تهیه شده و به دلیل فرایند تولید هزینه بر آن، قیمت تمام شده آنها بسیار بالا بوده و در مواردی که هیچ یک از دیگر پوششهای ضد حریق عملکرد مناسبی نداشته باشند و یا امکان اجرای آنها وجود نداشته باشد، از آنها استفاده می‌‌گردد.
پوشش ضد حریق ژل سل چیست؟
ژل سل در واقع یک سوسپانسیون پایدار از ذرات جامد کلوئیدی یا پلیمری در یک مایع معمولاً آب یا پایه آب است. نوع ضد حریق این پوشش می‌تواند ماده معدنی یا پلیمری ضد حریق آمورف (بی شکل) یا کریستالی در ابعادی نانومتری و فاز مایع آن آب، مواد کف زا و پر‌کننده پایه معدنی یا پلیمری باشد.
تحقیقات متعدد بر روی این ماده ضد حریق ادامه دارد و با توجه به ارزان بودن تولید آن، شاید بتوان آن را در آینده جایگزین دیگر پوششهای ضد حریق نمود.
بوردهای ضد حریق
این پوشش ضد حریق در واقع ساختاری شبیه به داکت‌های کابل برق دارند و گران‌ترین نوع فایرپروف به شمار می‌آیند. این بورد‌ها در اندازه‌‌های ۱۰ الی ۲۵ میلیمتری بر روی سطوح نصب می‌‌گردند. گفتنی است که میتوان بورد‌ها را آسان‌ترین و سریع‌ترین عایق قابل اجرا بر روی سطوح نام برد.
اما در حال حاضر هیچ بورد ضدحریقی مورد تأیید سازمان آتش‌نشانی کشور قرار ندارد و نمی‌توان از آن استفاده کرد.
عملکرد پوشش ضد حریق چگونه است؟
به طور کلی پوششهای ضد حریق دارای دو ویژگی ضد آتش و مقاوم در برابر آتش و حرارت هستند که این دو ویژگی به دلیل وجود مواد و واکنش آنها در مواجهه با آتش است. برخی از مواد مانند ورمیکولیت طبیعتاً در برابر آتش مقاومت دارد و این مقاومت به دلیل تحمل حرارت بالای آن و عدم رسانایی گرمایی آنها است.
در واقع این مواد ضد حریق به دلیل داشتن خاصیت دیرگدازی مانند انواع مواد معدنی، دیر دچار حریق شده و موجب به تعویق افتادن زمان تخریب سازه‌ها می‌‌گردند.
از سویی دیگر برخی از دیگر مواد مانند رنگهای ضد حریق که عموماً از کانی‌های رسی تشکیل شده‌اند در هنگام مواجهه با آتش افزایش حجم می‌دهند.
این امر به دلیل جذب آب در کانی‌های رسی (سیلیکات سدیم) موجود در آنها بوده و در واقع این افزایش حجم و حالت فیبری آنها است که از انتقال حرارت به سازههای زیرین آنها جلوگیری می‌‌کند.