مازوت که به آن روغن کوره نیز می گویند، سوختی که عمدتاً از بقایای حاصل از تقطیر نفت خام تشکیل شده است، روغن کوره عمدتاً برای دیگ های بخار در نیروگاه ها، کشتی ها و در کارخانه های صنعتی استفاده می شود.
در این مقاله به کمک تیم تحلیلی بازار نفت و گاز به بررسی این سوخت می پردازیم.
مازوت (Mazut)
نفت کوره یکی از هیدروکربن‌های نفتی است که در مراحل پالایش نفت خام پس از نفتا، بنزین و نفت سفید به‌دست می‌آید و چون سیاه‌رنگ است به نام نفت سیاه نیز می گویند. این ماده ارزان‌ترین مادهٔ سوختنی برای کوره‌ها، حمام‌ها و تنور نانوایی‌ها، موتورهای دیزلی دریایی و برخی نیروگاه‌ها است. اصطلاح نفت کوره معمولاً شامل سوخت هایی مانند نفت سفید نمی شود.
روغن‌های سوخت مختلفی وجود دارد، چه برای حمل و نقل یا پخت و پز، اما روغن کوره اساساً روغنی است که به عنوان سوخت در موتور یا کوره استفاده می‌شود. نمونه‌های مختلف نفت کوره به فرآیند تقطیر بستگی دارد، از این رو، این روغن‌ها می‌توانند به روغن‌های سوختی مختلفی مانند نفت سفید، روغن روان‌کننده، سوخت جت و غیره تبدیل شوند و سپس برای گرم کردن خانه‌ها، ماشین‌های برق یا حمل و نقل کالا استفاده می‌شوند.
به بیان دقیق، نفت کوره همچنین به عنوان نفت سنگین، سوخت دریایی یا نفت مازوت شناخته می شود و به سنگین ترین سوخت تجاری به دست آمده از پالایش نفت خام اعم از تقطیر یا پسماند اشاره دارد.
با این حال، به طور کلی، نفت کوره به هر مایعی اطلاق می شود که در کوره برای تولید گرما یا در موتور برای تولید نیرو استفاده می شود، به غیر از سوخت هایی که نقطه اشتعال آنها در حدود 42 درجه سانتیگراد (108 درجه فارنهایت) است، که در مشعل های پنبه ای یا چوبی سوزانده می شوند.
مازوت چیست؟
مازوت را می‌توان از جمله ترکیب‌های نفت خام به شمار آورد که حاصل تقطیر جزء به جزء آن به هنگام پالایش نفت خام است و بعد از تبخیر بنزین و سایر فرآورده‌های سبک‌تر، از نفت خام بدست می‌آید. بر این اساس مازوت نوعی نفت کوره با کیفیت بسیار پایین به شمار می‌آید نفت کوره از جمله فرآورده‌های نفتی است که در بسیاری از موتورها، چراغ‌ها، گرمکن‌ها و کوره‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد و همچنین به عنوان حلال نیز از آن بهره می‌گیرند.
نفت کوره همانطور که گفته شد از نفت خام بدست می‌آید و برای استفاده در کاربری‌های مختلف، آن‌را پالایش می‌کنند، طبق اعلام سایت علمی و آموزشی «فرادرس»، مازوت که به طور عمده توسط کشورهای روسیه، قزاقستان، آذربایجان، ترکمنستان و ایران تولید می‌شود برای گرم کردن بویلرها (دیگ بخار) جهت تولید بخار مورد استفاده قرار می‌گیرد چراکه این ماده، گرمای سوختن بسیار بالایی دارد.
از عوامل مهم در درجه‌بندی این سوخت باید به محتوای گوگرد آن اشاره کرد که متاثر از منبع اصلی آن است، در حمل و نقل مازوت به طور معمول به این سوخت، «نفت کثیف» (Dirty Oil) می‌گویند و از آن‌جایی که ویسکوزیته بسیار بالایی دارد، پمپ کردن آن به تجهیزات خاصی نیازمند است.
اثرات سوخت‌های فسیلی
در اثر سوزاندن سوخت‌های فسیلی حاوی گوگرد همچون مازوت، ترکیباتی موسوم به Sox منتشر می‌شوند که بخش بیشتر آن‌را SO۲ تشکیل می‌دهد SO۲ گازی سمی است که برای سلامتی مضر است، این گاز، وزن بیشتری نسبت به هوا دارد و زمانی که غلظت آن در هوا به بیش از ۵۰۰ppb برسد، بوی بدی خواهد داشت که در این سطح، کشنده خواهد بود.
این گاز در غلظت‌های پایین‌تر، درد قفسه سینه، مشکلات تنفسی، قرمزی چشم و افزایش احتمال بروز بیماری‌های قلبی و تنفسی را به همراه دارد. به طور کلی، غلظت معمول این گاز در اتمسفر کمتر از ۱۰ppb ذکر می‌شود که در این غلظت اثر مخربی بر سلامتی نخواهد داشت.
اثر دوم سوزاندن مازوت و سایر سوخت‌های گوگردی، تشکیل سولفات‌ها و نیترات‌ها به شکل آئروسول یا ذرات بسیار ریز هوا است که «ذرات معلق» (Particulate Matter) موجود در هوا را سبب می‌شوند. این ذرات معلق با تشدید آلودگی هوا خطر آسم و حملات قلبی و تنفسی را افزایش می‌دهند. اثر سوم سوزاندن مازوت از منبع انتشار آن فراتر می‌رود و در این حالت اکسیدهای گوگرد به دلیل واکنش در اتمسفر و فاز محلول در آب، به اسید تبدیل می‌شوند.
این آئروسول‌های اسیدی تحت شرایط خاص هواشناسی به باران اسیدی، برف و مه تبدیل خواهند شد.
زمانی که آلودگی هوا ناشی از عملکرد و فعالیت‌های انسانی نباشد، pH باران‌های اسیدی در حدود ۵.۵ خواهد بود که این میزان خاصیت اسیدی به دلیل وجود کربنیک اسید حاصل از واکنش بخار آب با دی‌اکسید کربن است.
این باران‌های اسیدی اثرات مخرب دیگری نیز بر جای می‌گذارند که از میان آنها می‌توان به حل شدن فلزات سنگین در باران‌های اسیدی اشاره کرد و خاک‌ها نیز دیگر توانایی نگه‌داشتن ریشه درختان را نخواهند داشت، در نتیجه با فرسایش خاک و از بین رفتن پوشش گیاهی، احتمال بروز سیل افزایش می‌یابد.
منبع مطلب: سایت آبان پترو