سیم بکسل نتاب Non-rotating wire rope ساختاری ویژه از سیم بکسل ها می باشد که کاربری اصلی آن بر روی تاور کرین ها و یا جرثقیل ها با ارتفاع بالای لیفتینگ است. نام سیم بکسل نتاب بر این مبنا نهاده شده است که در برابر تاب یا چرخش چه در جهت ساعتگرد و چه در جهت پاد ساعتگرد مقاومت می کند. در واقع نحوه و جهت بافت استرند ها (رشته های مفتول) در ساختار سیم بکسل نتاب بگونه ای است که بصورت یکی در میان در هر لایه قرار داشته و این امر از تاب گردش این ساختار سیم بکسل جلوگیری به عمل می آورد. عدم گردش سیم بکسل نتاب سبب می شود که با اتصال بر روی تاور کرین ها مانع از چرخش بار در لیفتینگ، ایجاد لنگر و اختمال سقوط بار شده و اطمینان و امنیت را در لیفتینگ بار با تاور کرین ها تامین می کند.
سیم بکسل نتاب بصورت تمام فولادی تولید می شود یعنی از بافت تعداد بالایی استرند یا رشته که تعداد محدودی مفتول فولادی در هر رشته قرار دارند. در تولید سیم بکسل نتاب با توجه به کاربری آن در فرایند لیفتینگ بار از گرید های بالای فولادی با تنسایل کششی بالا استفاده شده است. حداقل تنسایل بکار رفته در تولید این ساختار از سیم بکسل تاور کرین 1770 نیوتن بر میلیمتر مربع بوده و در برخی موارد تا 2160 N/mm2 نیز افزایش خواهد داشت. در ترکیبات آلیاژی مفتول های فولادی سیم بکسل نتاب از درصد بالایی کربن استفاده شده که پس از تولید مفتول ها تحت عملیات سخت کاری حرارتی شامل چند مرحله گرمایش و سرمایش قرار می گیرند و در نتیجه دو فاکتور تنسایل و سختی سطحی در آنها بالا می رود.
سیم بکسل نتاب تاور کرین ها در کل با دو ساختار یعنی ساختار 19X7 و ساختار 35X7 مورد استفاده قرار می گیرند. هر یک از ساختار ها در قطر های مشخص برای اتصال بر روی تاورکرین ها با ظرفیت های باری مختلف مورد استفاده قرار می گیرند که در ادامه به آن می پردازیم.
ساختار سیم بکسل 19 X7 نتاب
یکی از پرکاربرد ترین ساختار های سیم بکسل نتاب ساختار 19X7 است. این ساختار که در قطر های 8 میلیمتر الی 24 میلیمتر مورد استفاده قرار می گیرد همانطور که از نام آن مشخص است از 19 رشته یا استرند تشکیل شده که در هر استرند آن از 7 مفتول فولادی استفاده شده است. نوع بافت این ساختار سیم بکسل استاندارد بوده و بدین معناست که قطر کلیه مفتول های فولادی بکار رفته در هر رشته با هم برابر است. تعداد بالای استرند و قطر پایین مفتول های بکار رفته در بافت این سیم بکسل سبب می شود که ساختاری شبیه به پوست مار داشته و از این رو به سیم بکسل پوست ماری نیز شناخته می شود.
سیم بکسل نتاب 19X7 تاور کرین ها هم بصورت ساده و هم بصورت کامپکت Compact تولید می شود که سطح مقطع مفتول ها در بخش بیرونی رشته های سیم بکسل تخت بوده و این مقاومت سایشی بالاتری را پدید می آورد. سیم بکسل های نتاب دارای انعطاف بالایی بوده و اغلب بر روی قرقره های 1000 متری عرضه می شوند.
ساختار 35 X7 سیم بکسل نتاب تاورکرین
بر روی تاور کرین های عظیم الجثه که دارای ظرفیت لیفتینگ بالایی از بار دارند اغلب از ساختار 35X7 نتاب استفاده می شود. این ساختار در واقع از یک سیم بکسل 19X7 بصورت مغزی استفاده می کند که بر روی سطح بیرونی آن یک لایه دیگر از استرند ها قرار گرفته اند. در قطر برابر سیم بکسل نتاب 35X7 نسبت به ساختار 19X7 نرم تر بوده و دارای انعطاف بیشتری است. از ساختار سیم بکسل نتاب 35X7 اغلب در قطر حداقلی 16 میلیمتر و قطر حداکثری 32 میلیمتر استفاده می شود. پر کاربردترین تنسایل در تولید این ساختار از سیم بکسل نتاب تنسایل 1770 و 1960 نیوتن بر میلیمتر مربع هستند.
سیم بکسل نتاب با ساختار 35X7 با قطر مفتول های برابر و با بافتی استاندارد هم به شکل ساده و هم بصورت کامپکت تولید می شود که سطح مقطع مفتول ها تخت و مقاومت سایشی بالاتری را پدیدی می آورند. این ساختار از سیم بکسل گاهی بصورت Lang lay نیز تولید می شود که راستای مفتول های استرند های سیم بکسل مورب می باشد و به افزایش مقاومت سایشی می انجامد. از معتبر ترین برند های تولید کننده سیم بکسل نتاب ساختار 35X7 می توان به برند کیسوایر کره و یوشا مارتین هند اشاره نمود.
مقاومت سیم بکسل نتاب در برابر زنگ زدگی
گرید های فولادی بکار رفته در تولید دو ساختار 19X7 , 35X7 از سیم بکسل نتاب هر چند مشخصات مکانیکی از جمله تنسایل و سختی سطحی بالایی دارند اما در برابر زنگ زدگی بسیار آسیب پذیر هستند. این آسیب پذیری به سبب وجود درصد بالایی از عنصر فلزی آهن در ترکیبات آلیاژی فولا مفتول های سیم بکسل نتاب است که میل زیادی به اکسید شدن و از دست دادن الکترون دارند. از این رو سیم بکسل نتاب در تماس با آب، رطوبت، باران های اسیدی، باز ها و بسیاری از ترکیبات و گازهای شیمیایی به سرعت دچار زنگ زدگی می شود.
از روش های مختلفی برای مقاوم سازی سطحی مفتول های سیم بکسل نتاب استفاده می شود. با توجه به کاربری این ساختار های خاص از سیم بکسل فولادی بر روی تاور کرین ها، اغلب مقاوم سازی در برابر طوبت و باران های اسیدی کفایت لازم را دارد. از دو روش برای مقاوم سازی ساختار های 19X7 , 35X7 سیم بکسل تاور کرین استفاده می شود. سریع ترین و کم هزینه ترین روش روغن کاری یا گریس کاری سطحی می باشد. در این روش با بکارگیری روغن هایی خاص بر روی سطح مفتول های سیم بکسل نتاب از تماس مستقیم آنها با آب و رطوبت جلوگیری به عمل آمده و بدین ترتیب از زنگ زدگی آنها جلوگیری می شود.
محبوب ترین روش مقاوم سازی سیم بکسل نتاب تاور کرین روش گالوانیزه سرد می باشد. در این روش لایه نازکی از زینک یا روی بر روی مفتول های سیم بکسل نتاب قرار می گیرد که رنگ نقره ای براقی را برای این ساختار بوجود می آورد. عنصر فلزی زینک یا روی از آهن فعال تر بوده و میل بالاتری برای از دست دادن الکترون دارد. در برخی موارد نیز فرایند گالوانیزه و روغن کاری سطحی بصورت همزمان برای سیم بکسل های نتاب تاور کرین ها مورد استفاده قرار می گیرد.
مرجع مقاله: شایا نیوز