شخصیت ضداجتماعی یکی از انواع تیپ های شخصیتی در روانشناسی است که اگر درمان نشود، مشکلات بسیاری را برای شخص مبتلا و اطرافیانش به همراه دارد.
علائم شخصیت ضد اجتماعی
الگوی رفتاری متلاطم شخصیت ضداجتماعی فراتر از مرحله بزرگسالی ادامه مییابد، زیرا افراد مبتلا به این اختلال ممکن است اعمال خاصی را به صورت مداوم و تکراری انجام دهند که در نهایت در بسیاری از موارد منجر به دستگیری و زندانی شدن آنها میشود.
برای مثال، این افراد تمایل به انجام رفتارهایی دارند که عبارتند از: آسیب رساندن و تخریب اموال، آزار و اذیت، سرقت یا درگیر شدن در سایر مشغلههای غیرقانونی، نادیده گرفتن خواسته ها، احساسات و حقوق دیگران و توسل مکرر به فریب و مانور برای کسب سود یا لذت.
هیچ چیز آنها را از دروغ گفتن، جعل هویت یا انکار هنجارها و معیارهای پذیرفته شده باز نمیدارد، به موجب آن میتوانند بدون پیش بینی گامهای خود و عواقب احتمالی، به صورت تکانشی عمل کنند و هدف اقدامات و عملکردهای آنها صرفاً برای ارضای فوری نیازهایشان بدون فکر قبلی و بدون هیچ ملاحظهای است.
ویژگیهای رفتاری این اختلال به تغییرات پی در پی و ناگهانی در محل کار، محل زندگی و در زمینه روابط شخصی مربوط میشود.
شروع این اختلال معمولاً به دوران کودکی یا اوایل نوجوانی برمی گردد و تا بزرگسالی و حتی بعد از آن ادامه مییابد. راههایی وجود دارد که اختلال شخصیت را فقط از سن ۱۸ سالگی به بالا میتوان تشخیص داد در حالی که اختلالاتی که قبل از این سن ظاهر میشوند. اختلالات رفتاری در نوجوانان تعریف میشوند.
رفتار این بیماران با بی مسئولیتی مطلق و دائمی مشخص میشود، مثلاً در زمینه کاری، دورههای بسیار طولانی و مستمری را بدون کار سپری میکنند، زیرا حتی در صورت امکان از کار خودداری یا کار خود را ترک میکنند. قبل از تنظیم و تضمین یک کار را جایگزین کار دیگر میکنند و اغلب بدون دلیل روشن از کار خود غیبت میکنند.
درگیر بدهیها میشوند و از امور خانواده خود غفلت میکنند و در مواجهه با اعمال خود و عواقب آن برای دیگران اهمیتی نمیدهند و هیچ پشیمانی ندراند، بلکه بیش از اینها تقصیر و مسئولیت را متوجه قربانیان خود میکنند.
اختلال شخصیت ضداجتماعی به طور کلی در بین افراد طبقات فقیر اجتماعی و اقتصادی در بین افرادی که در شهرهای بزرگ زندگی میکنند شایع است. این اختلال در بین مردان شایعتر از زنان است و تخمین زده میشود که حدود ۳ درصد از مردان به طور کلی از این بیماری رنج میبرند. این اختلال در زنان ۱ درصد است.
علائم شخصیت ضد اجتماعی
درست و غلط را نادیده میگیرند. اصرار بر دروغگویی یا فریب دادن برای سواستفاده از دیگران دارند. خشن بودن، طعنه آمیز بودن و بی احترامی به دیگران. استفاده از جادو یا هوش برای دستکاری دیگران برای منافع یا لذت شخصی. احساس برتری شدید. مشکلات مکرر با قانون، از جمله رفتار مجرمانه. نقض مکرر حقوق دیگران از طریق ارعاب و فریب. تکانشگری یا ناتوانی در برنامه ریزی. خصومت، تحریک پذیری شدید، بی قراری، پرخاشگری و خشونت. عدم همدلی با دیگران و عدم پشیمانی از آزار دیگران. ریسکپذیری غیرضروری یا رفتار خطرناک با بیتوجهی به ایمنی خود یا دیگران. روابط بد یا توهین آمیز. عدم توجه به پیامدهای منفی رفتار یا درس نگرفتن از آن. بی مسئولیتی مداوم و کوتاهی مکرر در انجام تعهدات تجاری یا مالی.
بزرگسالان مبتلا به اختلال شخصیت ضداجتماعی معمولاً قبل از ۱۵ سالگی علائم اختلال سلوک را بروز میدهند. علائم و نشانههای اختلال سلوک شامل مشکلات رفتاری جدی و مداوم است، مانند: تجاوز به مردم و حیوانات. تخریب اموال و فریب. دزدی. نقض جدی قوانین.
اگرچه اختلال شخصیت ضداجتماعی مادام العمر است، اما برخی از علائم به ویژه رفتارهای مخرب و مجرمانه ممکن است به مرور زمان در برخی افراد کاهش یابد، اما مشخص نیست که این کاهش به دلیل افزایش سن است یا افزایش آگاهی از پیامدهای رفتار ضد اجتماعی.
علل و عوامل خطر شخصیت ضد اجتماعی
۱. علل شخصیت ضد اجتماعی
هیچ دلیل واحدی برای اختلال شخصیت ضد اجتماعی وجود ندارد، اما عوامل زیر ممکن است خطر ابتلا به این اختلال را در فرد افزایش دهد:
اختلال هورمونی
افراد مبتلا به اختلال شخصیت ضداجتماعی ممکن است سطوح غیرعادی سروتونین داشته باشند که یک ماده شیمیایی مغز است که خلق و خو و احساس شادی ما را تنظیم میکند.
محیط زندگی
تروما یا سواستفاده در اوایل دوران کودکی خطر ابتلا به اختلال شخصیت ضد اجتماعی را در مراحل بعدی زندگی افزایش میدهد.
ژنتیک
ممکن است برخی از عوامل ژنتیکی وجود داشته باشد که میتواند برخی از افراد را مستعد ابتلا به اختلال شخصیت ضداجتماعی کند، اما اعتقاد بر این است که هیچ عامل ژنتیکی به تنهایی مسئول این بیماری نیست.
شیوه زندگی
حدود نیمی از افراد مبتلا به اختلال شخصیت ضد اجتماعی نیز مشکلات سوء مصرف مواد مخدر یا الکل دارند.
عوامل خطر شخصیت ضد اجتماعی
به نظر میرسد عوامل خاصی خطر ابتلا به اختلال شخصیت ضد اجتماعی را افزایش میدهند، مانند: تشخیص اختلال سلوک دوران کودکی
سابقه خانوادگی اختلال شخصیت ضد اجتماعی، سایر اختلالات شخصیتی یا اختلالات سلامت روان. مورد آزار قرار گرفتن یا مورد بی توجهی قرار گرفتن در دوران کودکی، داشتن زندگی خانوادگی ناپایدار، خشونت آمیز یا آشفته در دوران کودکی. مردان بیشتر از زنان به اختلال شخصیت ضد اجتماعی مبتلا میشوند.
عوارض شخصیت ضد اجتماعی
همسر آزاری، کودک آزاری یا بی توجهی. مشکلات مصرف الکل یا مواد مخدر، زندانی شدن، خودکشی یا رفتارهای کشنده، داشتن سایر اختلالات روانی، مانند: افسردگی یا اضطراب. وضعیت اجتماعی و اقتصادی پایین، بی خانمانی. مرگ زودرس معمولاً نتیجه خشونت است.
تشخیص شخصیت ضد اجتماعی
علائم اختلال شخصیت ضداجتماعی اغلب در دوران کودکی شروع میشود، اگرچه ممکن است این بیماری تا اواخر زندگی تشخیص داده نشود. کودکانی که به این اختلال مبتلا میشوند، معمولاً طغیانهای خشمگینی را تجربه میکنند، نسبت به حیوانات ظلم میکنند و توسط همسالان به عنوان قلدر برچسبگذاری میشوند.
در حالی که این عارضه ممکن است از دوران کودکی شروع شود، اما نمیتوان آن را به طور رسمی قبل از ۱۸ سالگی تشخیص داد و برای تشخیص اختلال شخصیت ضداجتماعی، فرد باید قبل از ۱۵ سالگی بی توجهی و نقض حقوق دیگران را نشان دهد. بی اعتنایی با نشان دادن یکی از حداقلهای هفت علامت نشان داده میشود:
دست کم گرفتن امنیت خود و دیگران، عدم رعایت قوانین، رفتار تکانشی، تحریک پذیری و پرخاشگری، پشیمان نشدن از اعمال، دروغ گفتن یا دستکاری دیگران برای سود یا سرگرمی، الگوی غیرمسئولانه.
علاوه بر نشان دادن حداقل یکی از این علائم، فرد باید حداقل ۱۸ سال داشته باشد و رفتار ضد اجتماعی را در نتیجه بیماری دیگری از خود نشان ندهد. به عنوان مثال: اختلال دوقطبی تا اسکیزوفرنی.
درمان یک شخصیت ضد اجتماعی
درمان اختلال شخصیت ضد اجتماعی دشوار است. افراد مبتلا به این اختلال به ندرت به دنبال درمان به تنهایی هستند. از آنجایی که افراد مبتلا به اختلال شخصیت ضداجتماعی اغلب با سیستم عدالت کیفری در تماس هستند، حبس و سایر اقدامات تنبیهی تا حد زیادی برای این افراد بیاثر هستند، زیرا افراد مبتلا به این وضعیت معمولاً به مجازات پاسخ نمیدهند.
روشهای درمانی عبارتند از:
۱. روان درمانی
درمان شناختی رفتاری میتواند در کمک به افراد برای دستیابی به بینش در مورد رفتارهای خود و تغییر الگوهای فکری شخص مفید باشد، زیرا نتایج مؤثر معمولاً تنها پس از درمان طولانی مدت رخ میدهد.
۲. درمان دارویی
برای درمان برخی از علائمی که ممکن است فرد مبتلا به این بیماری داشته باشد، میتوان از داروها استفاده کرد. برخی از داروهایی که میتوان برای آنها تجویز کرد شامل موارد زیر است:
داروهای ضد اضطراب.
داروهای ضد افسردگی
داروهای ضد روان پریشی
داروهای تثبیت کننده خلق و خو
پیشگیری از شخصیت ضد اجتماعی
هیچ راهی برای جلوگیری از این اختلال وجود ندارد.
منبع: webteb