واقعیت مجازی یا Virtual Reality که به اختصار با حروف VR نمایش داده میشود عبارتند از: تلاش بشر برای برداشتن مرزهای بین فضای واقعی و فضای مجازی که سال هاست محققین به دنبال راهی برای ادغام کردن فضای مجازی و فضای واقعی هستند و این همه تحقیق برای آسان کردن زندگی انسانها و ایجاد جذابیت در میان مشغلههای فراوان کاری در اجتماعهای امروزی که همه درگیر زندگی روز مره هستند ایجاد چنین فضا یی که انسانها را گاهی از خستگیها و مشغلههای فکری دور میکند به شدت احساس میشود.
تفاوت این طرح با دیدن فیلم سه بعدی در این است که مخاطب در واقعیت مجازی خود را درون فضا احساس میکند، ولی در فیلم سه بعدی آن را بیرون از نمایشگر میبیند.
به عبارت دیگر فناوری واقعیت مجازی تجربه قرارگیری کامل در یک محیط مجازی و دیجیتال است و دنیای فیزیکی را کاملا نادیده میگیرد و یا به اصطلاح، جهانی مجازی به موزات جهان واقعی است. در این فناوری با استفاده از عینک واقعیت مجازی کاربران میتوانند در یک محیط مجازی قرار بگیرند و از قابلیت تغییر در محیط پیرامون خود بهره برند.
واقعیت مجازی یک تکنولوژی و فناوری نوین است که به کاربر امکان میدهد تا با یک محیط شبیهسازی رایانهای اندرکنش یا تعامل داشته باشد. بیشتر محیطهای واقعیت مجازی تجهیزاتی برای اندرکنش تصویری انسان با رایانه هستند، اما گروه محدودی نیز دارای حسگرهایی صوتی یا لمسی برای تعامل با کاربر هستند. نوع دیگری از واقعیت مجازی وجود دارد که توسط تصاویر پانورامای ۳۶۰ درجه ایجاد میشود و در واقع واقعیتی از آنچه هستیم را برای دیگران به نمایش میگذارد. با فناوری واقعیت مجازی میتوان این امکان را فراهم کرد تا افراد بتوانند از امکانات و مکان شما به خوبی دیدن کنند.
واقعیت مجازی که از آن به عنوان محیط چند رسانهای همهجانبه هم یاد میشود، یک محیط شبیهسازی کامپیوتری است که میتواند حضور فیزیکی را در یک محل و در یک دنیای واقعی یا یک دنیای مجازی شبیهسازی کند. اغلب محیطهای واقعیت مجازی در درجه اول، تجربههای دیداری است که یا از طریق یک صفحه کامپیوتر یا از طریق دستگاه برجسته بینی قابل رویت است.
برخی از شبیهسازها دارای اطلاعات حسی دیگری مانند تولید صدا هم است. در موارد پیشرفته تر، دستگاههای فناوری لمسی شامل اطلاعات لمسیای است که به عنوان نیروهای بازخورد در صنایع پزشکی و بازیسازی و نظامی شناخته میشوند.
محیطهای شبیهسازی شده میتوانند مانند محیطهای زندگی واقعی یا به صورت کاملاً متفاوت باشند نظیر آنچه در محیطهای بازی دیده میشود.
امروزه بوجود آوردن یک تجربه واقعی با واقعیت مجازی به دلیل وجود محدودیتهایی نظیر پردازش توان، رزولوشن صفحه نمایش و پهنای باند مشکل است. در هر صورت طرفداران تکنولوژی امیدوارند که مشکلات مربوط به ارتباطات و پردازش در آیند نزدیک برطرف شود و بتوان راه حل مقرون به صرفهای برای ابن تکنولوژی ارائه داد.