در دستگاه های تصفیه آب صنعتی، جهت جلوگیری از پوسته پوسته شدن ممبران های سیستم RO از یک ماده شیمیایی به نام آنتی اسکالانت، به عنوان افزودنی آب جهت پیش تصفیه استفاده می شود. نام دیگر این ماده شیمیایی، ضد رسوب است و همانطور که گفته شد و از نامش پیداست، از ایجاد رسوب روی غشاها جلوگیری مینماید. زیرا، آب خالص به دلیل داشتن املاح معدنی، هنگام عبور از غشای ممبران ها در سیستم تصفیه RO، بر روی ممبران ها رسوب می کند و این رسوبات به مرور باعث گرفتگی منافذ غشای ممبران و در نتیجه کاهش راندمان آب خروجی می گردد. بنابراین استفاده از یک آنتی اسکالانت مناسب، از جمله راهکارهای جهت کاهش رسوبات بر روی غشا میباشد. در ادامه به بررسی دقیق تری از این ماده خواهیم پرداخت.
کاربردهای آنتی اسکالانت
- ایجاد تاخیر در روند تشکیل رسوب در سیستم های تصفیه آب
- خارج کردن املاح به همراه پساب ها از دستگاه RO
- جلوگیری از ناکارآمدی فیلترهای ممبران
- افزایش میزان دبی خروجی آب
- جلوگیری از پاره شدن غشا در اثر تجمع رسوبات
- افزایش عمر مفید غشاها و کاهش هزینه های شست و شو و تعمیر
- کمک به کاهش TDS آب
انواع آنتی اسکالات
ضد رسوب ها، انواع مختلفی دارند که برخی از آنها دارای پایه فسفاته و برخی نیز پایه پلیمری دارند. در صورت عدم انتخاب نوع مناسب و باکیفیت آنها، مشکلاتی نظیر کاهش طول عمر ممبران ها و راندمان دستگاه های تصفیه آب به وجود می آید. تفاوت این دو در آن است که، نوع فسفاته قدرت بسیار بالایی در کاهش رسوب گیری تجهیزات تصفیه آب دارد، اما نوع پلیمری علاوه بر جلوگیری از رسوبات، گزینه ای مناسب جهت استفاده در فرآیند شیرین سازی آب دریا می باشد.
اگر بخواهیم ضد رسوب ها را بر اساس مقدار PH تقسیم بندی نماییم، میتوان آن ها را در سه دسته اسیدی، قلیایی و خنثی معرفی نمود. آنتی اسکالانت های اسیدی، PH کمتر از سه داشته و در حذف رسوبات فسفات کلسیم، آهن و کربنات کلسیم بسیار موثر میباشند. آنتی اسکالانت های قلیایی نیز، کاربرد فراوانی در جلوگیری از رسوب فلزات مختلفی از قبیل آلومینیوم و منگنز و همچنین آهن دارند. آخرین گروه ضد رسوبات که به نوع خنثی معروف هستند،همانطور که از نامشان پیداست به صورت خنثی عمل نموده و قابل استفاده با ممبران های مختلف میباشند. PH در ضد رسوبات خنثی بین 5 تا 6 است.
معایب آنتی اسکالانت های نامرغوب
در صورتی که از آنتی اسکالانت نامرغوب در دستگاه های تصفیه آب RO استفاده شود، به همان اندازه که استفاده از نوع مرغوب این مواد مزایای فوق العاده ای دارد، انتخاب نوع نامناسب آن می تواند به این تجهیزات آسیب وارد کند. یکی از معایب آنها، افزایش تعداد شسشتوی ممبران ها و در نتیجه کاهش طول عمر ممبران میباشد. ایجاد محیطی اسیدی در آب و خوردگی در تجهیزات نیز از دیگر معایب این مواد میباشد که منجر به تعویض زود هنگام ممبران ها میگردد. با رسوب گیری ممبران ها و عدم تاثیر کافی آنتی اسکالانت ها، فشار پمپ طبقاتی بالا رفته و طول عمر آن کاهش خواهد یافت.
قیمت ضد رسوب ها
قیمت ضد رسوبات به موارد مختلفی همچون، وارداتی یا داخلی بودن مواد آن، برند تولید کننده، نوع و ترکیبات آنها، مقدار ph و کیفیت آن بستگی دارد. با توجه به نوسانات ارزی و تنوع بالایی که در ضد رسوب ها وجود دارد، بهتر است قبل از خرید این مواد، از مشاوران شرکت های تولید کننده آنتی اسکالانت کمک بگیرید تا از آسیب های احتمالی به دستگاه ها جلوگیری شود. در حال حاضر آنتی اسکالانت های فلوکن، جنسیس و آویستا از فراوان ترین ضد رسوب های موجود در کشور میباشند.
میزان تزریق آنتی اسکالانت
جهت محاسبه میزان تزریق آنتی اسکالانت باید به پارامترهایی همچون آنالیز آب، میزان دبی، دما، pH، میزان ریکاوری سیستم، منبع آب، نوع ممبرین و نحوه آرایش ممبرین‌ها توجه نمود. دوز دقیق تزریق به کمک نرم افزارهای مخصوص از جمله Corola.t اندازه گیری میشود اما به طور معمول میزان تزریق آنتی اسکالانت ها در محدوده 1 الیppm 6 میباشد.