اگر اجرای آثار لولی[1]، کورلی[2]، کوپرن[3] و رامو[4] تنها چند سال یا دهه پس از درگذشتشان، در سال 1775، «افتضاح» خوانده میشد، امروزه دربارهی اجرای قطعاتشان چه نظری داشتند؟
در واقع از سال 1750 (سال درگذشت یوهان سباستین باخ)، دوران باروک رو به افول رفته و کلاسیسیسم پا به عرصهی ظهورنهاد. در سال 1775، هایدن چهل و سه ساله، موتسارت نوزده ساله، بتهوون پنج ساله بود و جهان موسیقی با گذار از دورهی پیشین، پا به دورهی جدیدی میگذاشت. گرچه برخی سنتها به قوت خود باقی ماندند/ پابرجا ماندند، اما فرمها، مفاهیم و ساختارهای قدیمی دستخوش تحولی بنیادین/ اساسی شدند.
خرید کتاب موسیقی
در هر حال، امروزه و به ویژه در سالهای اخیر، پژوهش در مورد دورههای خاص را میتوان ضمانتی برای وفاداری بیشتری به اجرای بااصالت دانست. امروزه شاهد بازگشت دوباره به منابع، سازها و قوانین گذشته هستیم.
در همین راستا، صحبت کردن در مورد قوانین ضرورت مییابد. ممکن است قوانین در ظاهر کلمهای آموزشی باشد که اصول ثابتی را تبیین میکند، اما در واقع، در مورد موسیقی باروک، ما با مجموعهای از سنتها، اصول، آثار، قراردادها و ابداعات سروکار داریم که «سلیقهی خوب» را میسازند و همین سلیقهی خوب است که با گذر زمان به عنوان تنها معیار [سنجش] زنده و پراحساس بودن بیان گفتمان موسیقایی، پابرجا میماند. به همین دلیل، کلمهی توصیفی قوانین، که در منعطفترین و جامعترین معنای خود به کار رفته است، باید به صورت همهجانبه مد نظر قرار گیرد.
قوانین پیشین که از استاد به شاگرد منتقل شدهاند، در واقع به منزلهی حال و هوای موسیقایی و اجتماعی واقعی دورانی است که در آن میزیستهاند. و اگر ما امروز بخواهیم موسیقی پیشینیانمان را در کمال انسجام احیا کنیم، به این نوع آگاهی نیاز خواهیم داشت؛ و این یعنی یک رستاخیز و نه نبش قبر!
کتاب موسیقی باروکباروک
https://sites.coecis.cornell.edu/educationalcontent/baroque-music/
نظریهپردازان و موسیقیدانان باروک اغلب سعی میکردند با مطرح کردن این قوانین در رسالات، آنها را در دسترس دانشجویان و علاقهمندان به موسیقی قرار دهند و به آنها کمک کنند تا از ناهماهنگی و عدم انسجام در سبک باروک دور بمانند. این کتاب صرفاً به گردآوری مقالات معاصر مهمی پرداخته که عمدتاً به زبان فرانسه منتشر شدهاند و در آنها مهمترین تعاریف و نظرات به گونهای انتخاب شده که خوانندهی امروزی را هرچه بیشتر با تحلیل عبارت معروف «سلیقهی خوب» در اجرا آشنا کند. قسمت بعدی، به قوانین اصلی اختصاص مییابد؛ قوانینی که برای تمام خوانندگان و نوازندگان مشترک است و مجموعه راهنماییهایی را ارائه میدهد که بتوانیم به کمک آنها، نشانههای موجود در یک صفحه نت متعلق به این دوران را رمزگشایی کنیم. در حالی که کاملاً/ به خوبی میدانیم کتابی با این حجم نمیتواند کامل باشد.
حتی در خود دوران باروک نیز در مورد برخی نکات اجرا، همواره اتفاق نظر وجود نداشته است. در مواردی که اختلاف نظر وجود دارد، نظر غالب و متداول در کمال بیطرفی آورده شده و در صورت نیاز، دیدگاههای متفاوت مطرح شدهاند.
در نهایت، این موسیقیدان است که باید اجرای منحصربهفرد خود را خلق کند. برای هر اجرا نه فقط یک روش معین، بلکه بینهایت روش وجود دارد. با این وجود، آزادی انتخاب باید همواره در محدودهی سبک و چهارچوب باقی نباید هیچگاه از محدودهی سبک و چهارچوب زمان خارج شود.