آفت دهان یک بیماری دردناک و عود کننده مخاط دهان بوده که به صورت زخم‌های کوچک و بزرگ، متعدد و کم‌عمق در داخل دهان شکل می‌گیرد. این زخم‌ها معمولا در پایین لثه‌ها، درون گونه‌ها یا لب‌ها یا روی زبان ایجاد می‌شوند. آفت دهان مسری نبوده و معمولاً بین ۷ تا ۱۴ روز بهبود می‌یابد. علل ایجاد آفت عودکننده دهانی دقیقاً مشخص نیست، اما مواردی به عنوان علل زمینه‌ساز معرفی شده‌اند که از جمله می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
ارث
استرس، اضطراب یا ناراحتی و عصبی بودن قبل از قاعدگی
اختلالات ایمنی
عوامل هورمونی: تغییرات هورمونی در زنان قبل از قاعدگی و خصوصاً افزایش هورمون استروژن در بروز ضایعات آفتی موثر است
کمبود آهن، روی، اسید فولیک و ویتامین B
آزردگی و تحریک ناشی از خوراکی‌هایی مثل شکلات، غذاهای ترش و اسیدی، غذاهای دودی، آجیل‌ها یا چیپس‌های نمک زده شده، گردو، فندق، پسته، پنیر و بادمجان
ضربه یا تروما به مخاط دهان بر اثر فشار موضعی، مسواک زدن خشن و با شدت یا کار دندانپزشکی
درمان آفت دهان
در حقیقت آفت، درمان خاصی ندارد و باید دوره آن طی شود تا بهبود یابد. در نتیجه تمام درمان‌هایی که برای آفت ارائه می‌شوند صرفاً با هدف کاهش درد، التهاب و سوزش هستند. موارد زیر می‌توانند به درمان آفت دهان کمک کنند:
1 و 2. مدیریت استرس و رعایت بهداشت دهان و دندان
قدم اول در درمان آفت، حذف فاکتورهای منفی و استرس‌زا است که به تسکین و رهایی از این مشکل کمک می‌کند. همچنین بهداشت دهان و دندان در درمان آفت نقش مهمی دارد.
3. ویتامین‌های گروه B
این ویتامین‌ها به ترمیم و تسکین آفت کمک می‌کنند. جگر، شیر، تخم مرغ، ماهی، پنیر و گوشت جزء غنی‌ترین منابع ویتامین B12 محسوب می‌شوند.
4. آهن و فولیک
مواد غذایی سرشار از آهن و اسید فولیک برای درمان آفت توصیه می‌شوند. مواد غذایی شامل جگر، غذاهای دریایی، گوشت قرمز کم چربی، حبوبات، سبزیجات دارای برگ‌های سبز تیره و زرده تخم مرغ بهترین منابع خوراکی‌های حاوی آهن هستند. جگر، قارچ و سبزیجاتی مانند اسفناج، مارچوبه و براکلی نیز منابع غنی اسید فولیک هستند.
5. آنتی‌بیوتیک موضعی
استفاده از آنتی‌بیوتیک موضعی مانند کپسول‌های ۲۵۰ میلی‌گرمی تتراسایکلین محلول در سرم فیزیولوژی و استفاده از آن به صورت دهانشویه باعث بهبود زخم در زمان کوتاه‌تری می‌شود.
6. کورتیکواستروئیدهای سطحی
می‌توان از کورتیکواستروئیدهای سطحی مانند هیدروکورتیزون یا تریامسینولون جهت کاهش درد و التهاب ناشی از این ضایعات استفاده کرد. خمیر دهانی تریامسینولون استوناید که در بازار ایران تحت نام تجاری تریادنت وجود دارد، از طریق بیوادهیژن یا اتصال به سطوح بیولوژیک عمل می‌کند. پس از خشک کردن محل ضایعه، مقدار کمی از این خمیر به صورت یک لایه نازک توسط انگشت یا اپلیکاتور تمیز روی محل آفت قرار می‌گیرد. خمیر باید کمی روی آفت فشار داده شود و از مالش خمیر خودداری گردد. بهتر است ۲ تا ۳ بار در روز هر ۶ ساعت یک بار استفاده شود و بعد از مصرف دارو، از خوردن و آشامیدن اجتناب کرد.
درمان آفت دهان با دارو
7. شربت دیفن هیدرامین
می‌توان از شربت دیفن هیدرامین به عنوان ضد درد استفاده نمود. شربت دیفن هیدرامین روزی سه بار و هر بار ۵ میلی‌لیتر به مدت یک دقیقه در دهان نگه داشته و سپس قورت داده شود. این درمان جهت کاهش درد مؤثر است.
منبع: آرتمان درمان
8. انواع دهانشویه ها
دهان شویه‌های گیاهی پرسیکا، میرتکس (Myrtex – عصاره گیاه مورد) و ریوکس (Rivax – عصاره گیاه ریواس) نیز مفید هستند.
9. آفتوژل
آفتوژل یک اختراع جدید در دارورسانی برای بافت مخاطی و درمان آفت دهان است. درد و التهاب زخم‌های دهان را به سرعت کاهش می‌دهد. و این بیماری را در کوتاهترین زمان بهبود می‌بخشد. ماده موثر موجود در این دارو، عصاره گیاه شیرین بیان است که اثرات معجزه‌آسای آن در ترمیم انواع زخم و کاهش التهاب اثبات شده است و برخلاف داروهای کورتیکواستروئیدی که احتمال بروز قارچ در دهان را افزایش می‌دهند، این دارو از رشد قارچ و باکتری در دهان جلوگیری می‌کند.