شبکه‌های بلاکچینی به واسطه امنیت بی‌نظیر خود بسیار مورد استقبال قرار گرفته‌اند. این شبکه‌ها به دلیل ماهیت غیرمتمرکز خود بسیار ایمن بوده و امکان حمله به آنها بسیار پایین و هزینه بر است. با وجود اینکه چندین نوع حمله به شبکه امکان‌پذیر است، اما تنها با یک نوع از این حملات می‌توان آسیب جدی به شبکه وارد کرد و آن حمله ۵۱ درصدی است. در این مقاله به توضیح کامل این پدیده خواهیم پرداخت، با ما همراه باشید.
انواع بلاکچین
قبل از توضیح حمله ۵۱ درصدی باید به تعریف ۲ دو نوع اساسی بلاکچین بپردازیم. به‌طورکلی بلاکچین‌ها به دو دسته تقسیم می‌شوند، بلاکچین‌هایی که امنیت آن به واسطه قدرت پردازش کامپیوتر‌‍‌های متصل به شبکه انجام می‌شود که به آنها شبکه‌های اثبات کار یا Proof of Work می‌گویند.
دسته دوم بلاکچین‌هایی هستند که امنیت شبکه خود را به واسطه قفل کردن توکن بومی شبکه بدست می‌آورند. هرچه توکن بیشتری قفل شود امنیت آن بالاتر می‌رود. به این نوع بلاکچین‌ها Proof of Stake یا اثبات سهام می‌گویند.
شبکه‌های بلاکچینی به‌صورت توزیع شده بین چندین نود فعالیت می‌کنند، مانند یک برگه کاغذ که یک کپی از آن دست تمامی نودها یا اعتبارسنج‌های شبکه قرار گرفته، حال اگر تغییری در کاغذ یک نود ایجاد شود، نود‌های دیگر سریعا متوجه اختلاف ایجاد شده می‌شوند و در رفع آن اقدام می‌کنند.
در واقع در شبکه‌های بلاکچینی داعما یک اجماع نظر بین نودها در حال انجام است تا اطلاعات بلاکچین بین تمامی آنها یک سان باشد. پس اجماع و اتفاق نظر مهم‌ترین اصل یک شبکه بلاکچینی است.
با تمام تعاریف داده شده چگونه می‌توان به شبکه بلاکچینی حمله کرد؟ با دست آوردن سهم بالایی از اجماع یا اتفاق نظر که این مفهوم همان حمله ۵۱ درصدی است.
حمله ۵۱ درصدی چیست؟
حمله ۵۱ درصدی زمانی اتفاق می‌افتد که یک نود، اعتبارسنج یا ماینر موفق به تصاحب بیش از ۵۱ درصد اجماع شبکه شوند. درواقع به کمک این پدیده، آن اعتبار سنج است که می‌تواند تصمیم بگیرد در بلاک‌های بلاکچین چه اطلاعاتی ذخیره شود. پس به زبان ساده حمله ۵۱ درصدی به معنی به دست گرفتن درصد بیشتری از اجماع و اتفاق نظر نودها است. وقتی درصد بالای اجماع به یک نفر واگذار شود آن شخص قدرت دستکاری بلاکچین را بدست خواهد آورد.
همانطور که گفته شد بلاکچین به‌طور کلی از دو دسته تشکیل می‌شود. در بلاکچین‌های اثبات کار حمله ۵۱ درصدی زمانی اتفاق می‌اوفتد که حمله کننده، بیش از ۵۱ درصدت قدرت هش شبکه را بدست آورد. این اتفاق با همدستی چند استخر استخراج بزرک ممکن است پدید آید.
هم اکنون شبکه بیت کوین به دلیل میزان بسیار بالای هش‌ریت و وجود ماینر‌های بسیار، با اختلاف ایمن‌ترین شبکه بلاکچینی است. حمله ۵۱ درصدی به شبکه بیت کوین بسیار نا محتمل بوده و نیازمند صرف هزینه بسیار است.
اگر در تاریخ ارزهای دیجیتال جستجو کنید شبکه‌های اثبات کاری که با حمله ۵۱ درصدی مواجه شده‌اند یافت خواهید کرد. اتریوم کلاسیک یکی از این شبکه‌ها بود که به دلیل هش ریت پایین مورد حمله قرار گرفت.
در شبکه‌های اثبات سهام حمله ۵۱ درصدی زمانی اتفاق میوافتد که حمله کننده موفق به کسب بیش از ۵۱ درصد توکن‌های سهام گذاری شده در شبکه شود. به همین دلیل است که شبکه‌ها با پرداخت سود سالیانه سرمایه‌گذاران را تشویق به سهام‌گذاری کردن توکن‌ها می‌کنند. هرچه رمز‌ارز بومی بیشتری سهام‌گذاری شود امنیت شبکه نیز بیشتر خواهد شد.
حمله ۵۱ درصدی به شبکه‌های اثبات سهام نیازمند صرف هزینه بسیاری است. هرچه قیمت و حجم بازار آن شبکه بیشتر شود حمله نا محتمل‌تر می‌شود. از طرف دیگر حتی اگر حمله کننده‌ای از پس هزینه آن بر بیاید، ممکن است آن مقدار رمز‌ارز مورد نیاز در بازار وجود نداشته باشد تا بتواند با خرید آن اجماع شبکه را بدست آورد.
در صورت وقوع حمله ۵۱ درصدی، حمله کننده چه قدرتی بدست می‌آورد؟
از آنجایی که بلاک‌های شبکه بلاکچین از بلاک قبلی خود تاثیر می‌گیرند. دستکاری بلاک‌های قدیمی کل بلاکچین را بهم خواهد ریخت. پس حمله کننده نهایتا می‌تواند چند بلاک آخر را دست‌خوش تغییر کند. اما از زمان وقوع حمله به بعد، تایید و ساخت بلاک‌های جدید با اختیار حمله کننده انجام خواهد شد.
حمله کننده می‌تواند تراکنش‌های خودش را تایید کند و یک رمز‌ارز را بارها خرج کند. خرج دوباره پول یا Double spended مهم‌ترین تحدید یک بلاکچین مخصوصا بیت کوین است. درواقع این اتفاق ارزش را از بین خواهد بود.
حمله به ۵۱ درصدی به شبکه‌های بلاکچینی به سرعت مقبولیت و ارزش آن رمز‌ارز‌ها از بین خواهد برد. اگر شما کل ۲۱ میلیون بیت کوین را در اختیار داشته باشید اما دیگر نه ارزش و نه مقبولیتی داشته باشد چه سودی در پی خواهد داشت؟
همانطور که گفته شد این نوع حمله با توجه به هزینه بالا و عدم سود سازی مالی نمی‌تواند توجیه اقتصادی داشته باشد. در صورتی هم که این نوع حمله به شبکه‌ای انجام شود قطعا انگیزه و هدف آن تنها نابودی شبکه به هردلیل نا معلوم خواهد بود.
احتمال حمله ۵۱ درصدی چقدر است؟
شبکه بیت کوین و اتریوم به‌عنوان پرچمداران بازار و استفاده از سازوکار اثبات کار که به‌طور کلی از امنیت بالاتری برخوردار است. احتمال حمله به آنها بسیار پایین است. هم‌اکنون بیت کوین در حال تجربه بالا‌ترین نرخ هش ریت در تاریخ خود است. از تمام نقاط دنیا دستگاه‌های ماینر در حال اضافه کردن قدرت پردازش به شبکه هستند، پس حمله ۵۱ درصدی به بیت کوین بسیار نامحتمل و نیازمند صرف هزینه بسیار زیاد است.
اما آلتکوین‌ها که اکثر آنها از سازوکار اثبات سهام استفاده می‌کنند و همچنین حجم بازار کمتری دارند احتمال حمله بیشتری آنها را تحدید می‌کند. البته حمله ۵۱ درصدی به این سادگی‌ها هم قابل انجام نیست. بر هرحال اگر مطالعه‌ای در مورد تاریخ این صنعت بکنید حتما پروژه‌هایی را پیدا خواهید کرد که مورد حمله ۵۱ درصدی قرار گرفته‌اند.
کلام آخر
این مقاله به توضیح حمله ۵۱ درصدی و وقایع احتمالی بعد از آن صحبت کردیم. البته این موضوع چیزی نیست که نگران آن باشید. تمامی بلاکچین‌ها علاوه بر موضوع‌های مطرح شده سازوکار‌هایی برای افزایش امنیت و جلوگیری از این حمله تدارک دیده‌اند. جدا از بیت کوین و اتریوم، پروژه‌هایی مانند بایننس کوین، کاردانو، پولکادات و… از ایمن‌ترین شبکه‌های بلاکچینی هستند.