با توجه به این که تعدادی زیادی از افراد در کشور از معافیت تحصیلی استفاده می کنند، موضوع استعلام و پیگیری معافیت تحصیلی از اهمیت زیادی برای آن ها برخوردار است. همان گونه که اشاره کردیم، آن دسته از افرادی که در حال تحصیل هستند باید درخواست خود را برای دریافت معافیت تحصیلی در یکی از دفاتر الکترونیکی پلیس +۱۰ ثبت کرده باشند، تا مشمول غیبت سربازی نشوند. نکته مهم در این موارد، استعلام تاریخ پایان معافیت تحصیلی است. زیرا گاهی اوقات فرصت استفاده از معافیت به پایان می رسد و خود فرد متوجه این موضوع نمی شود. در نتیجه غیبت خورده و برای طی کردن دوره سربازی به دردسر خواهد افتاد. اگر چه استعلام وضعیت معافیت تحصیلی برای همه مشمولان در حال تحصیل اهمیت دارد، اما برای آن دسته از افرادی که در سنوات مجاز تحصیل خود را به پایان نرسانده باشند، از اهمیت بیش تری برخوردار است. این افراد باید استعلام آخرین وضعیت معافیت تحصیلی خود را دریافت کرده و در صورت به پایان رسیدن این مهلت، اقدامات لازمه را انجام دهند.
مدارک لازم برای صدور معافیت تحصیلی
عکس دار کردن شناسنامه متقاضی دریافت معافیتگذرنامه برای افرادی که پاسپورت دریافت کرده اندکپی گذرنامه یا همان پاسپورت برای دارندگان آنکپی شناسنامه و کارت ملی مشمولینعکس ۳*۴ رنگی با زمینه سفید به صورت تمام رخ از چهره ی مشمولین برگه ی گواهی اشتغال به تحصیل از دانشگاه محل تحصیل
همانطور که اشاره شد، مشمولانی که به دلایل قانونی مانند اشتغال به تحصیل تاریخ اعزام به خدمت سربازی خود را به تعویق می اندازند، چنانچه در دانشگاه پذیرفته شده باشند، صدور معافیت تحصیلی برای آن ها بلامانع خواهد بود. برای این منظور پذیرفته شدگان دانشگاه ها و دانش آموزان مشمول خدمت سربازی باید پس از ثبت نام حضوری در واحد دانشگاهی پذیرفته شده، به یکی از دفاتر خدمات الکترونیک انتظامی (پلیس +۱۰) مستقر در شهرستان محل تحصیل خود مراجعه کنند تا نسبت به صدور معافیت تحصیلی آن ها اقدامات لازم انجام شود. لازم به ذکر است بدون در دست داشتن برگه معافیت تحصیلی دانشجویی امکان ثبت نام در دانشگاه برای افراد مشمول وجود نخواهد داشت.
به طور کلی بررسی و پیگیری وضعیت مشمولان برای گرفتن معافیت تحصیلی زمانی امکان پذیر خواهد بود که مشمول کد سخای خود را دریافت کرده باشد. کد سخا یک کد ۵ رقمی است که مشمولین برای دریافت آن اول باید به دفاتر خدمات الکترونیک انتظامی مراجعه کرده و سپس از طریق سامانه کد ۵ رقمی سخا را دریافت کنند. مشمولین با داشتن این کد می توانند از طریق سامانه وضعیت نظام وظیفه ی خود را چک کنند. استعلام معافیت های سربازی به جوانان از چند جهت آگاهی می بخشد. اول اینکه مشمولین می توانند وضعیت خود را بررسی کرده و از تاریخ اتمام سنوات تحصیلی خود با خبر شوند.
از طرف دیگر مشمولین میتوانند وضعیت معافیت و دریافت کارت خود را نیز در آن محاسبه کنند. جوانانی که در مقاطع مختلف از سنوات مجاز تحصیلی بهره می گیرند اگر بخواهند در مقطع بعدی ادامه تحصیل دهند باید حتما از وضعیت معافیت خود اطلاع داشته باشند.
زیرا اگر سنوات مجاز آنان تمام شود و تمدید نیز نشود در غیر این صورت مشمول ممکن است وارد غیبت غیر موجه شده و دیگر قادر به ادامه تحصیل نخواهد بود.
معافیت تحصیلی دانشجویی از مهم ترین معافیت هایی است که جوانان زیادی متقاضی دریافت آن در این روزها هستند. زیرا ادامه تحصیل و دریافت مدارک عالی دانشگاهی به جوانان کمک می کند تا راحت تر در شغل های عالی استخدام شده و از شان اجتماعی بالایی برخوردار شوند. به همین سبب جوانان با آینده نگری تلاش می کنند تا در دوره ی متوسطه به خوبی درس خوانده و برای رفتن به دانشگاه آماده شوند.
معافیت دانشجویی شرایط و ضوابط خاص خود را دارد. این قوانین که یکی از مهم ترین بخش های ضوابط و قوانین نظام وظیفه ناجا به شمار میاید شرایطی را برای مشمولین در نظر گرفته که بر اساس این شرایط متقاضیان می توانند از معافیت های تحصیلی دانشجویی استفاده کنند.
با استفاده از این معافیت ها دانشجویان تا مادامی که به تحصیل مشغول هستند نیازی به اعزام به خدمت نداشته و می توانند با خیال آسوده از خدمت سربازی معاف باشند. معافیت های تحصیلی در واقع نوعی معافیت موقت به حساب میاید که داوطلبان بایستی گواهی اشتغال به تحصیل خود را برای سازمان نظام وظیفه تهیه کرده و به دفاتر مربوطه تحویل دهند.
دانشجویان برای ادامه تحصیل در هر مقطعی می توانند از معافیت موقت استفاده کنند. اما در این مدت این معافیت ها بر اساس نوع مقطع تغییر خواهد کرد. کسانی که می خواهند در مقاطع دانشگاهی و دانشگاه های زیر نظر وزارت علوم ادامه تحصیل دهند به طور قانونی مجاز خواهند بود که از این معافیت استفاده کنند.
سنوات مجاز تحصیلی در دانشگاه ها در مقاطع مختلف تحصیلی
1. مقطع کاردانی: به مدت ۲ سال و ۶ ماه
2. مقطع کارشناسی پیوسته یا لیسانس: به مدت ۵ سال
3. مقطع کارشناسی ناپیوسته: به مدت ۳ سال
4. مقطع کارشناسی ارشد ناپیوسته یا فوق لیسانس: به مدت ۳ سال
5. مقطع کارشناسی ارشد پیوسته: به مدت ۶ سال
6. مقطع دکتری تخصصی: به مدت ۶ سال
7. مقطع دکترای پزشکی: به مدت ۸ سال
آن دسته از متقاضیانی که در هر گروه از مقاطع تحصیلی مشغول به تحصیل بوده و یا قصد ادامه تحصیل دارند باید توجه داشته باشند که این میزان سنوات مشخص شده سنوات مجاز به حساب میاید که ما در این جا آن ها را نام برده ایم.
اما سازمان نظام وظیفه تسهیلاتی در اختیار جوانان قرار داده است تا بتوانند از سنوات ارفاقی نیز علاوه بر این سنوات مجاز در همه ی مقطع های تحصیلی بهره مند شوند.
معافیت تحصیلی دانشجویان خارج از کشور یکی از بخش های مهم معافیت های موقت به حساب میاید. زیرا تعداد ایرانیان مقیم خارج از کشور روز به روز افزایش پیدا کرده و ادامه تحصیل فرزندان آنان باید پس از سن مشمولیت با تایید سازمان نظام وظیفه صورت بگیرد.
مشمولین دانشجو و محصل در کشورهای دیگر سراسر دنیا پس از رسیدن به سن مشمولیت مانند متقاضیان داخل کشور باید برای خدمت سربازی نظام وظیفه ی خود تعیین تکلیف کرده تا بتوانند از مزایای سازمان نظام وظیفه استفاده کنند.
شرایط و ضوابط برای دانش آموزان و دانشجویان در خارج از کشور آسان نخواهد بود.
اولین شروط مهم برای ادامه تحصیل مشمولین در خارج از کشور برای دانش آموزان، درس خواندن در مدارس ایرانی و یا مدارس خارجی است که وزارت آموزش و پرورش آنها را تایید می کند.
به همین منظور جوانان باید برای پس از رسیدن به مشمولیت به نمایندگی های ایران در کشور مبدا مراجعه کرده و نسبت به نحوه دریافت معافیت های تحصیلی اطلاع کسب کنند. دانش آموزان محصل در خارج از کشور مانند سایر دانش آموزان مجازند که دوره ی متوسطه ی خود را تا سن ۲۰ سالگی به اتمام برسانند.
دانشجویان نیز بر اساس سنوات مشخص شده می توانند در خارج از کشور تحصیل کنند. سنوات دانشجویان در خارج از کشور مانند متقاضیان محصل در دانشگاه های ایرانی است که بر اساس این سنوات مشخص شده می توانند در دانشگاه های معتبر سراسر دنیا و در مقاطع مختلف مشغول به تحصیل شوند.
البته نکته ای که مشمولین باید در نظر داشته باشند این است که متقاضیان دانشجو در خارج از کشور در صورتی که نتوانند در مدت مجاز از سنوات تحصیلی استفاده کنند و واحد های درسی آنان برای ترم های اضافه تر بماند. با موافقت وزارت علوم یا وزارت بهداشت و درمان سنوات ارفاقی به این افراد تعلق میذگیرد. این سنوات تا ۲ ترم نیز میتواند در نظر گرفته شود.
معافیت تحصیلی طلاب و سایر دانش آموزان و دانشجویان بر اساس ماده قانون ۳۱ معافیت تحصیلی سازمان نظام وظیفه بررسی و تایید خواهد شد. در واقع تمام طلاب و افرادی که حوزه های علمیه در سراسر کشور مشغول به تحصیل هستند می توانند برای ادامه تحصیل از معافیت بهره مند شوند.
در واقع طلابی که در زمان تحصیل در حوزه های علمیه به سن مشمولیت می رسند با رعایت شرایط و قوانین سازمان نظام وظیفه می توانند از معافیت استفاده کرده و مجوز آن را از سازمان نظام وظیفه دزیافت کنند.
برای تحصیل در حوزه های علمیه نیز سنوات مشخصی از سوی نظام وظیفه ارائه شده که جوانان بر اساس این قوانین میتوانند به تحصیل خود ادامه دهند.