سیر تا پیاز تحصیل رشته تربیت بدنی و بازار کار آن


رشته تربیت بدنی یکی از رشته های مرتبط با علوم انسانی است. این رشته برای تقویت و تربیت جسم و روان انسان بوده و در این امر از علومی مانند روان شناسی، جامعه شناسی، مدیریت و فیزیولوژی بهره می برد. هدف از تحصیل رشته تربیت بدنی، آشنایی دانشجویان با جسم انسان در حد پزشک یار است تا آنها بتوانند به عنوان یک مربی حرفه ای در زمینه مسائل ورزشی با دانش آموزان یا ورزشکاران کار کنند.

این رشته نقش به سزایی در رابطه با توانبخشی و بهسازی جسمی و روانی افراد جامعه داشته و به همین دلیل از جایگاه بسیار مهمی برخوردار است. همچنین تربیت نیروی انسانی متعهد و متخصص از اهداف مهم این رشته می باشد.

از مزایای تحصیل در این رشته می توان به پیش گیری از بروز برخی از ناراحتی ها و عوارض جسمی و روحی اشاره کرد. در واقع افرادی که فعالیت بدنی زیادی دارند از امراضی مانند دیابت یا نارسایی های قلبی – عروقی به دور می مانند.

کاربرد این رشته در آموزش و پرورش و همچنین بهداشت فردی و اجتماعی نیز بسیار زیادی است.

در ابتدا باید اشاره کنیم، تربیت بدنی جزو رشته هایی است که در دانشگاه ها به صورت نیمه متمرکز دانشجو پذیرش می کند. لذا افرادی که می خواهند در این رشته پذیرش شوند باید در کنکور سراسری در یکی از رشته های نظری شرکت کرده و در انتخاب رشته خودشان رشته ی تربیت بدنی را در اولویت بالا انتخاب کنند، اگر دانشجو رتبه ی مورد نظر را کسب کند به مصاحبه دعوت می شود. داوطلب اگر در آزمون عملی نیز توانست رتبه ی مورد نظر را کسب کند می تواند وارد رشته ی تربیت بدنی شود. در آزمون عملی افراد را از نظر سلامت جسمی، روانی، وزن، قد، انعطاف بدنی، آمادگی جسمانی مورد سنجش قرار می دهند. در این میان افرادی که در رشته ی خاصی  مقام های کشوری، آسیایی و جهانی کسب کرده اند در هنگام پذیرش در اولویت قرار می گیرند.

گرایشات این رشته در مقطع تحصیلات تکمیلی (کارشناسی ارشد و دکتری) برای تحصیل داوطلبان ارائه می شود و افراد بسته به حوزه مورد علاقه خود خود امکان ادامه تحصیل در این رشته را دارا هستند.

در حال حاضر دوره کارشناسی به دو بخش علوم انسانی و علوم زیستی تقسیم شده است و در بعضی دانشگاه‌ها به صورت تک‌گرایشی و با نام تربیت بدنی عمومی ارائه می‌شود. در گذشته نیز بعضی از دانشگاه‌ها سه گروه فیزیولوژی ورزشی، مدیریت ورزشی و رفتار حرکتی داشتند.

در دوره کارشناسی ارشد، رشته‌های مدیریت ورزشی (اماکن و تاسیسات ورزشی، بازاریابی ورزشی، رویدادهای ورزشی، رسانه، اوقات فراغت و ورزش‌های تفریحی)، رفتارحرکتی (یادگیری حرکتی، کنترل حرکتی، آموزش تربیت بدنی)، فیزیولوژی ورزشی (فیزیولوژی فعالیت بدنی و تندرستی، فیزیولوژی ورزشی‌ کاربردی، فیزیولوژی فعالیت ورزشی محض، فیزیولوژی فعالیت ورزشی بالینی و تغذیه ورزش)، آسیب‌شناسی و حرکات اصلاحی (آسیب‌شناسی، حرکات اصلاحی، امدادگر ورزشی)، روانشناسی ورزشی و بیومکانیک ورزشی وجود دارند. بستگی به تعداد اعضای هیئت ‌علمی هر دانشکده تربیت بدنی نیز تعداد گروه‌های موجود در آن متغیر است.

تعداد کل واحد های درسی رشته تربیت بدنی و علوم ورزشی در مقطع کارشناسی شامل ۱۳۳ واحد درسی است که دروس عمومی شامل ۱۹ واحد درسی،دروس پایه شامل ۱۴ واحد درسی،دروس نظری ۳۸ واحد درسی،دروس عملی ۳۶ واحد درسی و دروس اختیاری آن شامل ۲۶ واحد درسی می باشد.ضمن اینکه دانشجویان باید ۴ درس از دروس دروس نظری انتخابی و دروس عملی انتخابی را انتخاب نمایند.

تعداد کل واحدهای درسی این رشته در مقطع کارشناسی ۱۳۳ واحد درسی است که شامل درس های عمومی (۱۹ واحد درسی)، درس های پایه ( ۱۴ واحد درسی)، درس های نظری (۳۸ واحد درسی)، درس های عملی (۳۶ واحد درسی) و درس های اختیاری (۲۶ واحد درسی) می باشد.

دروس پایه این رشته عبارتند از:

- آناتومی انسانی

- فیزیولوژی انسانی

- شیمی عمومی

- فیزیک عمومی

- ریاضیات پایه و مقدمات آمار

- کمک های اولیه

- زیست شناسی

دروس اصلی این رشته عبارتند از:

- اصول فلسفه آموزش و پرورش

- مبانی برنامه ریزی آموزش متوسطه

- روانشناسی کودکی و نوجوانی

- روانشناسی تربیتی

- اصول و فنون مشاوره و راهنمایی

- سنجش و اندازه گیری

- تولید و کاربرد مواد آموزشی

- روش ها و فنون تدریس

- مدیریت آموزشی

دروس تخصصی این رشته عبارتند از:

- اصول و مبانی تربیت بدنی

- تاریخ تربیت بدنی

- تغذیه و ورزش

- آسیب شناسی ورزشی

- رشد و تکامل حرکتی

- فیزیولوژی ورزشی

- یادگیری حرکتی

- سنجش و اندازه گیری در تربیت بدنی

- بهداشت و ورزش

- تربیت بدنی در مدارس

- مدیریت سازمان های ورزشی

- مدیریت و طرز اجرای مسابقات

- زبان اختصاصی

- حرکت شناسی ورزشی

- حرکات اصلاحی

- تربیت بدنی و ورزش معلولین

- مقدمات بیومکانیک ورزشی

- مبانی روانی و اجتماعی

- تربیت بدنی

- آمادگی جسمانی

- فوتبال

- دو و میدانی

- ژیمیناستیک

- شنا

- والیبال

- بسکتبال

- هندبال

- تنیس روی میز

- کشتی

- بدمینتون

فارغ التحصیلان رشته تربیت بدنی در مقطع کارشناسی می توانند بعد از پایان تحصیلات در مدارس و یا مراکز آموزشی مانند سازمان های دولتی، فدراسیون های ورزشی و… تربیت بدنی را تدریس کنند.

همچنین فارغ التحصیلان این رشته می توانند به عنوان مربی و مسئول ورزش در وزارت خانه ها فعالیت کنند. این افراد می توانند در ساخت وسایل و لباس های ورزشی مشاور یک طراح باشند و یا در باشگاه های ورزشی آزاد فعالیت کنند.

در حالت کلی فارغ التحصیلان این رشته بیکار نمی مانند و اگر توانمندی های خود را گسترش دهند، می توانند به عنوان مربی، کارشناس و یا مربی بدنسازی جذب سازمان تربیت بدنی شوند.

ازجمله موقعیت های شغلی این افراد می توان به موارد زیر اشاره کرد:

- راه اندازی باشگاه فرهنگی – ورزشی

- مربی گری رشته های مختلف

- سرپرست تیم های ورزشی

- مربی و روان شناس تیم های باشگاهی

- معلم ورزش در مدارس

- داوری مسابقات ورزشی