طی چند سال اخیر، شاهد افزایش ظرفیت دانشگاه دولتی در مقاطع کارشناسی و کاردانی هستیم. این امر به مراکز آموزشی این امکان را می دهد تا علاوه بر امکان پپذیرش داوطلبان از طریق کنکور سراسری، در برخی از رشته ها با توجه به سوابق تحصیلی دانشجویان نیز اقدام به پذیرش نمایند. در این نوع پذیرش، داوطلبان بدون شرکت در کنکور سراسری و تنها بر اساس سوابق تحصیلی خود، می توانند شانس قبولی و تحصیل در رشته مورد نظر خود را امتحان کنند.
داوطلبانی که قصد شرکت در دوره های بدون آزمون دانشگاه های سراسری را دارند، باید از رشته های ارائه شده در این دانشگاه ها مطلع شوند. به همین منظور لازم است که در زمان ثبت نام بدون کنکور سراسری با مراجعه به سایت سازمان سنجش آموزش کشور، نسبت به دریافت دفترچه انتخاب رشته صرفا بر اساس سوابق تحصیلی اقدام کنند. لیست تمامی رشته های بدون آزمون و دانشگاه های ارائه دهنده آن ها، مدارک، شرایط و تمامی اقدامات لازم برای پذیرش، در دفترچه ثبت نام بدون کنکور دانشگاه سراسری درج شده است.
ثبت نام بدون کنکور رشته های سراسری اعم از دوره های روزانه و نوبت دوم (شبانه) هر ساله طی دو نوبت مهر و بهمن در سال انجام می گیرد و سازمان سنجش برای هر کدام از آن ها دفترچه های مجزایی منتشر می کند.
جالب است که بدانید پذیرش بر اساس سوابق تحصیلی از سال ۱۳۹۲ در کنار پذیرش از طریق کنکور اجرا می شد. داوطلبان در زمان ثبت نام برای کنکور سراسری با انتخاب یک گزینه در فرم ثبت نام می توانستند رشته های بر اساس سوابق تحصیلی را در زمان انتخاب رشته کنکور، انتخاب کنند. دانشگاه ها و موسسات پذیرنده بر اساس معدل داوطلبان (از بیشترین معدل به کمترین معدل) با توجه به نوع دیپلم و رشته انتخابی تا سقف پذیرش در هر یک از سهمیه ها، افراد را مرتب کرده و با آن ها تماس می گیرد.
در واقع سیستم ثبت نام که داوطلب در سازمان سنجش در آن ثبت نام خود را انجام می دهد به سیستم دانشگاه‌ها متصل است اما دانشگاه‌ها نمی‌توانند در این فرآیند دخل و تصرفی انجام دهند و وارد فرآیند اجرایی نمی شوند. امسال به دلیل اینکه برای اولین بار قرار است این فرآیند اجرایی شود، سازمان سنجش آموزش کشور فرآیند ثبت نام ها را برعهده گرفته است و در سال‌های آینده با کسب تجربه از سوی دانشگاه‌ها فرآیند به آنها واگذار می شود.
در کنکور سراسری ۹۸ در ۱۶۹ کد رشته در ۹۲ دانشگاه، دانشکده، مجتمع آموزش عالی، مرکز آموزش عالی دولتی، دانشگاه پیام نور و بیش از ۳۳۰ دانشگاه و مؤسسه آموزش عالی غیردولتی و غیرانتفاعی ظرفیت برای پذیرش صرفاً با سوابق تحصیلی همزمان با انتخاب رشته کنکور اعلام شده بود. در سال گذشته ظرفیتی حدود ۵۸۲ هزار نفر برای پذیرش صرفاً با سوابق تحصیلی در نظر گرفته شده بود.
این میزان ظرفیت با توجه به اعلام خالی ماندن حدود ۳۰۰ هزار صندلی در دانشگاه‌ها و زیر نظام‌های متعدد نشان می‌دهد که ممکن است بخشی از این ظرفیت تکمیل نشده باشد.
تحصیل در دوره های شبانه یا نوبت دوم دانشگاه سراسری به لحاظ کیفیت آموزش، محیط آموزشی، اساتید، واحدهای درسی، ارزیابی دانشجو، آیین نامه تحصیلی، تسهیلات و وام دانشجویی تفاوتی با تحصیل در دوره روزانه نداشته و صرفا داوطلبان در پرداخت شهریه از یکدیگر مجزا می شوند.