تمامی مشمولان سربازی، طبق قانون می بایست قبل از اعزام به خدمت سربازی با شرکت در جلسات معاینه، زیر نظر مراکز بهداشتی طرف قرارداد با سازمان نظام وظیفه شرکت کرده و از نظر وضعیت روحی و جسمانی مورد معاینه قرار گیرند.
این افراد در نهایت بر اساس تشخیص پزشک و شرایط جسمی و روانی خود در چهار دسته طبقه بندی می شوند، که اگر مشمولی در دسته دوم، سوم و یا چهارم سلامت قرار بگیرد، می تواند معافیت پزشکی دریافت کرده و به صورت دائم و یا چند ماهه (موقت) از اعزام به خدمت سربازی معاف شود.
لازم به ذکر است، مشمولان برای استفاده از معافیت پزشکی می بایست قبل از پست کردن دفترچه سربازی، با مراجعه به یکی از دفاتر پلیس +۱۰، درخواست خود را به همراه جواب آزمایشات پزشکی برای رسیدگی و طی شدن مراحل لازم ارائه نمایند.
مشمولان خدمت سربازی به لحاظ سلامت و توان جسمی و روانی در ۴ دسته ی زیر طبقه بندی می شوند:
مشمولانی که دارای سلامت جسمی و روانی کامل هستند و قادر به انجام کامل خدمت می باشند.
مشمولانی که دچار بیماری، نقص عضو و یا اختلال روانی جزئی هستند که به علت عدم برخورداری از سلامت کامل، بر حسب نوع بیماری و تحصیلات، معاف از رزم خواهند شد.
مشمولانی که دارای بیماری های جسمی و روانی ای هستند که قابل درمان است، به علت درمان و معالجه، معاف موقت پزشکی می شوند.
مشمولانی که دچار اختلال روانی و یا نقص عضو غیرقابل درمان هستند و توانایی انجام خدمت سربازی را ندارند، معافیت دائم پزشکی دریافت می نمایند.
معافیت پزشکی، برای بیماری هایی ارائه می شود که فرد مشمول در نتیجه ابتلا به آن برای حضور در محیط های نظامی و انجام امور روزمره با مشکل جدی مواجه هستند.
این مشکلات در دسته بندی های مشخصی طبقه بندی شده اند و علاوه بر بیماری های جسمی، برخی از بیماری روحی را نیز در بر می گیرند که فرد در صورت ابتلا، از انجام خدمت معاف می شود.
بر این اساس قبل از اعزام به خدمت سربازی، همه مشمولان از نظر وضعیت روحی و جسمانی معاینه شده و در چهار دسته مختلف قرار می گیرند. اگر مشمولی در دسته دوم، سوم و یا چهارم سلامت قرار بگیرد، می تواند معافیت پزشکی دریافت کند.
در واقع، این دسته از مشمولان دارای یک بیماری خاص هستند که نیاز به استراحت و معالجه دارند.
مشمولانی که در دسته چهارم قرار می گیرند، امکان دریافت معافیت دائم سربازی را داشته و دو دسته دیگر یا از رزم معاف می شوند و یا معافیت موقت نظام وظیفه دریافت می کنند.
همانطور که اشاره کردیم، مشمولان بر اساس شرایط و نوع بیماری که از آن برخوردار هستند، می توانند برای دریافت معافیت پزشکی اقدام کنند.
توجه داشته باشید که پرونده پزشکی شما در شورای پزشکی نظام وظیفه بررسی شده و ممکن است برای شما طول درمان شش ماهه یا معافیت موقت صادر شود.
به عنوان مثال، دیسک کمر، بیماری است که در صورت آسیب دیدن ستون فقرات مشمول می تواند منجر به اخذ کارت معافیت دائم شود. ولی چنانچه در جلسات معاینه پزشکی مشخص شود که مشکل فرد حاد نبوده و او مشکلی برای انجام اعمال روزمره خود ندارد، ممکن است صرفا برای او معافیت از رزم صادر شود.
لذا شما علاوه بر اطلاع از نام بیماری های معافیت پزشکی خدمت سربازی، باید از شرایطی که در اثر این بیماری ممکن است برای شما کارت معافیت دائم صادر شود نیز اطلاع حاصل کنید. چرا که بسیاری از افراد بعد از درخواست معافیت و پیگیری چند ماهه مراحل اداری، معاینات و … متوجه این امر شده اند که نوع بیماری آنها منجر به دریافت معافیت دائم نشده و صرفا ممکن است، به آنها معافیت موقت (عموما شش ماهه) و یا درجه معاف از رزم اعطا شود.
معافیت موقت صرفا در زمان هایی به مشمولان ارائه می شود که فرد با تشخیص پزشک نظام وظیفه، نیاز به استراحت چند ماهه برای انجام مجدد معاینات پزشکی و اعزام به خدمت داشته باشد.