رشته مکاترونیک یکی از رشته های میان رشته مهندسی می باشد که در زمینه کمک به رشته هایی مانند رشته مکانیک، الکترونیک و مهندسی کامپیوتر بسیار موفق عمل کرده است.
تحصیل در این رشته سبب تقویت قوه تحلیل و تجزیه دانشجویان می شود که در پی آن ارائه راهکارهایی برای حل کردن مشکلات مهندسی را به همراه خواهد داشت.
رشته مکاترونیک تلفیقی از چند رشته الکترونیک، کامپیوتر و مکانیک و از زیر مجموعه های رشته مهندسی می باشد. رشته مکاترونیک در حال حاضر در تمامی صنایع حضوری فعال دارد که این موضوع نمایانگر اهمیت این رشته در دنیای امروزی است.
در واقع هدف مکاترونیک، دست بابی به سیستم های ساده تر، ارزان تر، راحت تر و انعطاف پذیرتر است.
از نگاهی دیگر می توان رشته مهندسی مکاترونیک که دید کلی نسبت به رشته های (الکترونیک – مکانیک – کامپیوتر) دارد برای طرح های مهندسی انتخاب کرد تا بر آن ها نظارت داشته باشند.
نام این رشته نیز از دو بخش مکا که مخفف مکانیک است و ترونیک که از الکترونیک مشتق گرفته شده است، می باشد. در این میان شباهت ها و تضادهایی میان رشته مهندسی رباتیک و مکاترونیک از اهمیت بالایی برخوردار است تا با یکدیگر اشتباه گرفته نشوند.
مهم ترین تضاد که می توان به آن اشاره کرد، در تفاوت سیستم های مکاترونیکی این است که ورودی هایشان فراهم شده است (یعنی تمامی ورودی ها از قبل تعریف شده و شناخته شده هستند.) در حالیکه در سیستم های رباتیکی، ورودی می بایست از از محیط اطراف گرفته شود.
دانشجویان رشته مکاترونیک و رباتیک در مقطع کارشناسی به دلیل بین رشته ای بودن دارای گرایش تحصیلی مشخصی نیستند. اما دانشجویان می توانند پس از ارائه پایان نامه و نوع پایان نامه گرایش خود را مشخص کنند.
همچنین دانشجویان می توانند پس از تحصیل در این رشته تحصیلات تکمیلی خود را در زمینه های مهندسی برق، مکانیک، مهندسی صنایع، فیزیک، مهندسی پزشکی، مهندسی کامپیوتر و مهندسی مکاترونیک ادامه دهند.
رشته مهندسی مکاترونیک در مقطع کارشناسی ارشد دارای ۳ گرایش اصلی است:
گرایش طراحی رباتها و سیستم های مکاترونیکی
گرایش اتوماتیک و کنترل تولید
گرایش ارتباطات جنبی انسان، ماشین، کامپیوتر
با توجه به پیشرفت و جایگاه این رشته جامعه امروزی، امکان اشتغال در رشته مهندسی مکاترونیک بسیار بالایی دارد. فارغ التحصیلان رشته مهندسی مکاترونیک می توانند در بازارهای مختلف کاری، مشغول به کار شوند.
مهم ترین شغل های آینده این رشته به شرح زیر است:
مهندسی هوافضا
افراد متخصص می توانند در زمینه تجهیزات فضایی هوشمند قابل کنترل از راه دور مانند تجهیزات فضایی، ربات‌های فضایی و استفاده از این رباتها در صنایع فضایی و ارتباطات رادیویی و… مشغول به کار شوند.
علوم پزشکی
فارغ التحصیلان این رشته می توانند در زمینه پزشکی به ساخت تجهیزات هوشمند پزشکی اعم از صندلی های چرخدار هوشمند، پروتزهای هوشمند، ابزارهای جراحی هوشمند، آزمایشگاه‌های پاتولوژیک مجهز به سیستم‌های هوشمند بپردازند.
مهندسی مکانیک
دانش آموختگان رشته مکاترونیک با استفاده از تجهیزات مکاترونیکی در صنایع خودرو سازی، تجهیز کردن الکترونیک خودرو، طراحی و ساخت خودرو، ماشین سازی، معادن، کنترل ترافیک و… محصولات را پیشرفته تر می کنند.
مهندسی الکترونیک
مهندسین مکاترونیک می توانند در زمینه تجهیزات پیشرفته و هوشمند، طراحی و ساخت مدارات مختلف و… مشغول به کار شوند.
رشته مهندسی مکاترونیک برای کدام گروه از افراد مناسب است؟
از لحاظ شخصیتی افرادی دارای ویژگی های زیر می تواند در این رشته موفق باشند:
بودن جزئی از تیم و انجام کارها به صورت تیمی
یافتن پایه و دید کلی در اکثر علوم و ایجاد درک عمیق در آن ها با گذر زمان و کسب تجربه
سخت کوشی و تلاش زیاد
توانایی ایجاد ارتباط بالا
مدیریت و رهبری تیم
لذت بردن از تکنولوژی و فناوری های جدید
تلفیق تئوری با تجربه و انجام کارهای عملی
خلاقیت و ایجاد ایده های نو
تفکر و تحلیل و ارائه راه حل
قدرت تصمیم گیری بالا
علاقه مند به ریاضیات، فیزیک، مکانیک و ساخت ربات
به طور کلی افرادی که این رشته را انتخاب می کنند می بایست در کنار تمام موارد گفته شده علاقه مند به بروز رسانی اطلاعات خود باشند.
محصلان این رشته به دلیل ارتباط گسترده با سایر رشته ها، باید اطلاعات گسترده تری را در اعماق وجودی خود جای دهند تا موفق شوند.