بهتر است برای آشنایی بیشتر با مفهوم بوم گردی، ابتدا واژه اکوتوریسم را مورد بررسی قرار می دهیم. سازمان میراث فرهنگی کشور لغت اکوتوریسم (Eco Tourism) را معادل طبیعت‌گردی معنا کرده که از 2 جزء «Eco» و «Tourism» تشکیل شده است. اکو ریشه ای یونانی دارد که مفهموم محیط‌زیست و زیستگاه دارد و توریسم معنای گردشگری را می رساند. به همین سبب در فارسی واژه بوم گردی را برای این عبارت مناسب دیده اند که واژه ای مهم و پرطرفدار در سفر و گردشگری به حساب می آید.
حتما بخوانید: مهاجرت به آلمان
بوم گرد کیست؟
حال که مفهوم اکوتوریسم را درک کردیم، آشنایی با بوم گرد یا اکوتوریست نیز بسیار ساده است. بوم گرد کسی است که به قصد گردشگری و دیدنِ یک منطقه و جاذبه های اطراف به سفر می‌رود تا دنیا را کشف کند، اما با شرایطی که به محیط طبیعی آن منطقه آسیب نرساند. در واقع بوم گرد، خود را نسبت به محیطی که در آن قرار می گیرد، مسئول می داند و در تلاش است تا الگوی زیستی منطقه را حفظ نماید. اغلب این تعریف افرادی را شامل می شود که علاقه به طبیعت گردی داشته باشند.
اقامتگاه بوم گردی چیست؟
اقامتگاه بوم گردی یا (Ecolodge) به اقامت گاه هایی گفته می شود که بر پایه حفظ فرهنگ، معماری و صنایع دستی بومی هر منطقه ساخته شده و نسبت به توسعه پایدار متعهد باشند. عموما اقامتگاه های بوم گردی در مناطق طبیعی، روستایی و در نزدیکی جاذبه های بکر طبیعی ساخته می شوند که به دور از محیط های شلوغ شهری، ترافیک، سر و صدا و آلودگی های صوتی و محیطی باشد تا گردشگر بتواند در محیط طبیعی و بکر به گردشگری و اقامت خود بپردازد.
اقامتگاه های بوم گردی چه امکانات و ویژگی هایی دارند؟
عموما یک اقامتگاه بوم گردی ویژگی ها و استاندارد هایی دارد که توسط سازمان میراث فرهنگی تعریف و تعیین می شود و توسط بخش نامه هایی اعلام می گردد. اقامتگاه های بوم گردی برای تایید ماهیت خود باید دارای ویژگی ها و امکانات مناسب رفاهی و بهداشتی برای گردشگران خود داشته باشند که برخی از آنها به شرح زیر است:
- طراحی بومی
ساختار و طراحی اقامتگاه باید از معماری و سازه ای سنتی مخصوص به همان روستا طراحی شده باشد. اغلب اقامتگاه های بوم گردی، خانه ها و بنا های قدیمی می باشند که احیا و تجهیز شده اند تا مورد استفاده بومگردان قرار گیرند.
- میزبانان در اقامتگاه بوم گردی
از مهم ترین ویژگی اقامتگاه های بوم گردی، میزبانان اقامتگاه هستند که لباس محلی پوشیده اند و تلاش می کنند تا فرهنگ مقصد را به گردشگران ارائه دهند. این میزبانان معمولا وقت زیادی را با مسافران می گذرانند و سعی می کنند تا علاوه بر معرفی منطقه، به تمام سوالات گردشگران نیز پاسخ دهند.
- خوراکی ها و نوشیدنی ها
معمولا بهترین و خوشمزه ترین بخش سفر برای گردشگران در اقامتگاه های بوم گردی، بخش غذا های محلی و تنقلات سنتی منطقه است. در اقامتگاه های بومگردی، غذا های محلی در کنار نام های محلی پخت و تهیه می شود.
- توجه به محیط زیست
به طور معمول اقامتگاه های بوم گردی راهی برای کاهش آسیب های گردشگری به محیط زیست می باشد و در ترویج اصول حفاظت از محیط زیست و توسعه پایدار نقش پر رنگی ایفا می نماید. هر چه این مسئله در اقامتگاه ها بیشتر رعایت شود، اقامتگاه بوم گردی رتبه بالاتری می تواند کسب نماید و بیشتر مورد توجه بومگرد ها قرار گیرد.
- مدیریت پسماند
مدیریت پسماند، به عنوان بدیهی ترین اصل حفاظت از محیط زیست می باشد که باید در اقامتگاه های بوم گردی به آن توجه شود. از ویژگی های یک اقامتگاه مسئول در برابر محیط زیست، جداسازی زباله های قابل بازیافت و زباله های خشک و تر می باشد.
- صرفه جویی در مصرف آب
اقامتگاه های بوم گردی باید از سیستم های مختلفی که برای کاهش مصرف آب پیشنهاد شده است، استفاده نمایند.
- استفاده درست از انرژی
یک اقامتگاه بوم گردی خوب به شکل مصرف این انرژی های گاز و برق نیز توجه دارد تا به درستی مصرف شود یا حتی از انرژی های تجدید پذیر استفاده نماید.
- دکوراسیون
اقامتگاه بوم گردی از نظر دکوراسیون باید طوری طراحی شده باشد که گردشگران احساس کنند که در یک خانه محلی قدم گذاشته اند. تزئینات مورد استفاده نیز از کوچکترین چیزها در حیاط گرفته تا وسایل پذیرایی باید نشانی از سنت و فرهنگ آن منطقه را در خود جای داده باشد.
7 اهداف بوم گردی چیست؟
اولین قدم برای انجام هر فعالیتی این است که بدانیم چطور باید آن کار را انجام دهیم. بوم گردی نیز می تواند اهداف زیادی داشته باشد که معمولا عبارتند از:
- آگاهی فرهنگی و محیط زیستی
- حمایت از صنایع دستی محلی و رونق آن
- حداقل رساندن تأثیر منفی در طبیعت، به صورتی که با احترام و صرفه جویی در مصرف منابع طبیعی از آن حمایت کرد.
- برجای گذاشتن تجربه ای مثبت برای گردشگران و بومیان به صورت متقابل
- مزایای مالی سفر گردشگران باید مستقیما برای حفظ منابع طبیعی هزینه شود
- با بوم گردی می توان برای توانمند سازی مردم محلی پول خرج کرد. به طوری که با خرید از محصولات باکیفیت و اصیل محلی موجب حمایت از مردم بومی خواهد شد.
- افزایش حساسیت نسبت به شرایط سیاسی، اجتماعی و محیط‌زیستی منطقه مورد نظر
بوم گردی در ایران
کشور ایران پتانسیل بسیار بالایی برای اجرای طرح های بوم گردی با توجه به تنوع اقلیم و فرهنگ خود دارد. به طوری که امروزه در کشور ایران، در استان ها و روستا های بسیاری از شمال تا جنوب و از شرق به غرب ایران، مختلف اقامتگاه های بوم گردی در انواع مختلفی فعالیت می نماید که با توجه به ویژگی های هر منطقه، خدمات متناسب با آن منطقه را ارائه می دهند. به طوری که به تازگی گردشگران دوست دارند به جای رزرو هتل، اقامت در بوم گردی ها را ترجیح می دهند. از همین جهت بوم گردی در ایران فواید بسیاری برای ساکنان یک منطقه نیز به همراه دارد و علاوه بر استفاده همزمان از پتانسیل های زیست محیطی و فرهنگی، درآمدزایی بسیار عالی برای ساکنان آن منطقه نیز موجب رونق یک منطقه شده است.