دستگاه سختی گیر رزینی از یک استوانه فلزی معمولا از جنس کربن استیل ساخته شده که داخل این استوانه معمولا به وسیله یک یا چند لایه رنگ اپوکسی پوشیده میشود . مواد موثر جهت سختی زدایی در ارتفاع و حجم مورد نیاز ، درون این استوانه ریخته میشود . این مواد رزین های تبادل یونی نام دارند . آب سخت ار روی این بستر رزینی عبور کرده و در حین عبور رزین تبادل یونی ، سدیم خود را با کلسیم و منیزیم موجود در آب تبادل میکند و آب عبوری در انتهای مسیر عبور از سختی گیر کلسیم و منیزیم خود را از دست داده و حاوی نمکهای سدیم شده و نرم میشود .
پس از مدتی کارکرد دستگاه تمامی سدیم موجود در رزین مصرف شده و دیگر رزینها توانایی تبادل یون ندارند در این حالت اصطلاحا رزین اشباع شده است . برای احیای مجدد رزین محلول کلرید سدیم (نمک طعام) را از روی بستر رزین عبور میدهند که سدیم موجود در محلول دوباره به رزین میپیوندد و رزین احیا میشود . محلول کلرید سدیم عبوری از روی بستر رزین سختی گیر رزینی بهتر است غلظتی در حدود 10 درصد داشته باشد و مقادیر کمتر یا بیشتر دارای اثر منفی هستند . بهتر است آب سخت عبوری از روی سختی گیر فاقد مواد معلق دیگر به خصوص مس ، آهن ، منگنز و سرب باشد زیرا این مواد باعث آسیب به رزین میشود.