یکی از اجزای مهم در هر برنامه ایمنی، تحقیق و بررسی حوادث شغلی اتفاق افتاده در محیط کار است. تحقیق پیرامون حوادث شغلی یک مقوله علمی است که دارای متدهای استاندارد میباشد. این متدها بایستی در برنامه ایمنی محیط کار ذکر شده و در بررسی حوادث شغلی بطور عملی مورد استفاده قرار گیرد. بررسی حادثه عبارت از جمعآوری کلیه اطلاعات و تفسیرهای واقعی در خصوص یک حادثه، تجزیه و تحلیل اطلاعات به منظور یافتن علل حادثه و نوشتن گزارش حادثه می باشد.
پیشگیری حوادث در کارگاهها و پروژه های ساختمانی
اهداف بررسی حادثه
اهداف بررسی حادثه شامل تعیین شرایط و اعمال ناایمن، تعیین علت و چگونگی رخ دادن شرایط و اعمال ناایمن، تعیین اقدامات لازم جهت پیشگیری از وقوع مجدد حادثه و تعیین اولویت ها در اجرای بودجه بندی و سیاست گذاری برنامه ایمنی محیط کار می باشد. جهتگیری در بررسی حادثه نبایستی در تعیین فرد یا افراد مقصر در بروز حادثه، تامین نظر مدیریت یا مقامات عالی رتبه، حمایت و دفاع از مسئول یا یک مقام معین، تامین نظرات کارشناسان بیمه و قانع نمودن بازرسین و دستگاه های نظارتی باشد.
انواع بررسی حادثه
دو نوع اصلی از بررسی حادثه وجود دارد که عبارتند از:
الف) بررسی عمومی: این نوع بررسی شامل بررسی های مرتبط با حوادث رایج در شرکت ها است ممکن است سرپرست همان قسمت علل را جستجو کرده و گزارشی آماده کند. در بعضی از موارد نیز ممکن است نیاز به دخالت متخصصین داخل سازمان باشد. نحوه انجام این بررسی عمومی بوده و به ابزار و تجهیزات خاصی نیاز ندارد در بررسی عمومی از مصاحبه و مشاهده بصری استفاده می شود. بررسی کنندگان با شاهدان حادثه مصاحبه می کنند بررسی ممکن است شامل تشکیل جلسه ای با حضور همه شاهدان و بحث در مورد علل احتمالی و راه های کنترلی و اصلاح باشد. اطلاعات بدست آمده به فرم بررسی حادثه شرکت محدود می شود. ممکن است عکس هایی هم گرفته شده و ضمیمه گزارش مکتوب شود.
ب) بررسی ویژه: در این نوع بررسی، بررسی کنندگان به دانش و مهارت ویژه ای نیاز دارند بررسی های ویژه برای انواع خاصی از حوادث نیاز است. برای مثال افراد و روش هایی خاصی برای بررسی حریق، سقوط هواپیما، حوادث ریلی و تصادف خوردوها وجود دارد. بررسی های ویژه اغلب به ابزار، تجهیزات و رویه های خاصی نیاز دارند. برای نمونه بررسی کنندگان حریق، کیتی برای نمونه برداری و انجام آزمایش به منظور تعیین وجود مواد قابل اشتعال به همراه دارند. هم چنین آن ها رویه هایی برای انتخاب از آلودگی نمونه ها و پی بردن به آن چه اتفاق افتاده (به کمک لایه تشکیل شده زغال، نخاله ها و قطعات پرتاب شده) دارند.
کدام حوادث باید بررسی شود؟
ممکن است بررسی همه حوادث به قدری هزینه بر باشد که شدنی نباشد و در یک کلام آوردن متخصصین برای هر حادثه ای، گردآوری مقدار زیادی اطلاعات و انجام تجزیه و تحلیل فیزیکی، شیمیایی یا محاسباتی برای همه حوادث ممکن نیست. برای تصمیم گیری در مورد حوادثی که باید بررسی شوند می توان از معیارهای زیر استفاده کرد:
الف) هزینه و شدت: حوادثی که منجر به مرگ، صدمات و خسارات بالایی می شوند ارزش بررسی کردن را دارند. در واقع ممکن است چند گروه به طور مستقل از هم یک حادثه را به منظور حفاظت از حقوق قانونی افراد مختلف بررسی کنند.
ب) فراوانی بالا: حوادثی که فراوانی بالایی دارند باید بررسی شوند زیرا حوادثی که الگویی مشابه در علل یا رویدادها دارند نیازمند برنامه های پیشگیرانه جدی هستند. الگوی مشابه ممکن است از گزارش حوادث یا شکایت مشتریان، گزارشات میدانی یا دستور کارها یا تعمیرات نمایان شود.
ج) مهم بودن برای جامعه: حوادثی که توجه جامعه را به خود جلب می کنند باید بررسی شوند و هر شرکتی ملزم به برطرف کردن نگرانی جامعه به طور واقعی (نه ظاهری) می باشد. اگر در شرکتی حادثه ای اتفاق افتاد که جامعه اطراف را نیز تحت تاثیر قرار می دهد، بررسی حادثه به منظور حفظ ذهنیت جامعه و رفتار صادقانه با عموم لازم است.
د) خسارات احتمالی بالا: حوادثی که ممکن است در ادامه به خسارات مالی و جانی زیادی منتهی شوند نیز باید بررسی شوند.
مراحل بررسی حادثه
مراحل اصلی در بررسی هر حادثه شغلی عبارتند از:
- محصور کردن صحنه وقوع حادثه
- تشکیل تیم بررسی کننده و جمعآوری اطلاعات کلی
- جمعآوری اطلاعات جزئی، دقیق و واقعی
- تجزیه و تحلیل اطلاعات گردآوری شده
- تعیین توالی وقایع
- تعیین علل حادثه
- ارائه راهکارهایی جهت پیشگیری از وقوع حوادث مشابه
- نوشتن گزارش حادثه
اطلاعات جمع آوری شده در حادثه
- شرح مختصری از چگونگی وقوع حادثه
- توصیف کوتاهی از فرآیند کار، شرایط کارگاه، شرایط ماشینآلات، مواد و ابزار
- نقشه کارگاه و موقعیت کلیه ماشینآلات، موانع و نیروی انسانی
- توصیف جراحات، صدمات، خسارات و همچنین اقدامات جبرانی انجام شده در این مورد.
- زمان دقیق و قوع حادثه، زمان محصور کردن صحنه حادثه و زمان آگاهی مسئول تیم بررسی
- فهرستی از اسامی شاهدین حادثه و یا افرادی که ممکن است اطلاعات سودمند در این مورد داشته باشند.
- سایر اطلاعات کلی در مورد حادثه
مدارک مورد نیاز جهت بررسی حوادث ناشی از کار
- گزارش حادثه (توسط کارفرمایان یا مسئولین کارگاه تنظیم و ظرف دو روز اداری کتبا به واحد اجرایی مربوطه تحویل خواهند داد)
- گزارش بازرس کار (کارفرمایان موظفند گزارش کلیه حوادث را بصورت کتبی به اطلاع اداره کار و امور اجتماعی محل برسانند)
- نظریه پزشکی قانونی (در مواردی که حوادث ناشی از کار منجر به فوت بیمه شدگان می گردد نظریه پزشک قانونی که در آن علت مرگ قید شده باشد، اخذ گردد.)
- گزارش مقامات انتظامی (در برخی از مواقع که حوادث بعلت تصادف با اتومبیل باشد گزارش نیروی انتظامی و کروکی تهیه شده باید ارائه گردد.)
- هر گونه مدارک و مستندات دیگری که بر اساس آن بتوان ناشی یا غیر ناشی از کار بودن حادثه را اعلام نمود.
- در حوادث بیمه شدگان مشمول قانون بیمه اجتماعی رانندگان اضابه به مراتب فوق الذکر دفترچه کار معتبر و اخذ حواله بار، صورت وضعیت یا بارنامه مربوط به زمان وقوع حادثه.
- در حوادث بیمه شدگان قانون بیمه اجباری کارگران ساختمانی علاوه بر مدارک بند یک تا پنج ارائه پروانه ساختمانی معتبر و فیش پرداخت حق بیمه ضروری است.
شما می توانید جهت مطالعه انواع قوانین و نکات و اصول ایمنی به مجله ایمنی وب سایت دلفان ایمنی مراجعه نماید. همچنین می توانید جهت تهیه و خرید انواع لوازم ایمنی از جمله: کفش ایمنی و لباس کار و کلاه ایمنی و ... به فروشگاه اینترنتی وب سایت دلفان ایمنی delfansafety.com مراجعه نماید.