ژنیکوماستی یک بیماری شایع در آقایان است به طوری که 36 درصد از مردان در سنین مختلف به ویژه در دوران بلوغ درگیر این بیماری می شوند. زمانی که بافت استروما و بافت چربی پستان مردان به صورت نامتناسب با اعضای دیگر بدن، شروع به رشد و بزرگ شدن می کنند، ژنیکوماستی به وجود می آید.
پسران در سن بلوغ اغلب به این عارضه دچار می شوند که برای برخی با درد همراه است. روند بزرگ شدن سینه در این سن می تواند بسیار پیشرفت کرده و تا چندیدن سال به همان شکل باقی بماند و بالعکس در بازه زمانی مشخصی رشد بسیار کندی پیدا کند و حتی متوقف شود.
البته لازم به ذکر است که در برخی از نوجوانان چاق به دلیل افزایش حجم چربی ها در سینه که شامل بافت طبیعی آن نمی باشد، بلکه شباهت بسیاری به پستان دارد، ژنیکوماستی کاذب می گویند که نباید آن را به اشتباه تشخیص داد.
به طور معمول ژنیکوماستی بعد از گذشت شش الی دو سال برطرف می شود و این دوران بیشتر در نوجوانان 10 و 12 ساله رخ می دهد و نهایتا تا در 14 سالگی قابل درمان است. چنانچه تا سنین بالای 17 سالگی ادامه یابد، نیاز به پیگیری دارد.
یکی از نگرانی های که در نوجوانی که دچار عارضه ژنیکوماستی می شوند، حساسیت های نوک سینه و گاهاً درد است که به دلیل عدم تعادل هورمون ها به وجود می آید. یکی از شایع ترین تغییرات بدن دوران بلوغ، از بین رفتن تعادل و مشکلات هورمونی نوجوانان می باشد که به خودی خود با تغذیه و ورزش مناسب بهبود می یابد.
در روش طبیعی درمان، فعالیت های ورزشی روزانه و سبک در مراحل اولیه ژنیکوماستی تاثیرگذار است. اما در صورتی که پروسه درمان آن به زمان بیشتری موکول شود و تا سنین بالا پیشرفت کند علاوه برآن سبب اختلال در سلامت جسمی و روانی فرد شود بایستی به پزشک مراجعه شود. در شرایط حاد تنها راه درمانی، عمل ژنیکوماستی است.
رشد سریع و افزایش پستان در خارج از دوران بلوغ احتمال ابتلا وجود تومور LH را افزایش می دهد. در این موارد از آندرژن برونزاد و سایر دارو ها برای کنترل آن استفاده می شود. البته همیشه نشان دهنده تومورهای بدخیم نیست، طبق مطالعات پزشکان نشانی از افزایش بافت چربی، بیماری کبد، افزایش توده های عضلانی و همین طور نشانه های هیپرتیروییدی باشد.
پژوهش برخی از پزشکان حاکی از آن است که استفاده از تستوسترون پوستی باعث پایدار شدن سطح تستوسترون بدن و در آخر کمک به بهبود ژنیکوماستی می شود. بیشترین دارویی که برای درمان ژنیکوماستی و کاهش حجم سینه استفاده می شود، تجویز تاموکسیفن که دارویی ضد استروژن است. آزمایشات انجام شده بر روی داروهایی مانند رالوکسیفن و کلومیفن، به نتیجه مطلوبی نرسیده است و از این رو پزشک تجویز نمی کند.
افزایش رشد زیاد سینه ها و تغییر فرم آن ها بر کاهش اعتماد به نفس نوجوان و همچنین افزایش نگرانی و اضطراب او منجر می شود و زندگی اجتماعی او را مختل می کند. از این رو، یافتن دلایل و عواملی که در ژنیکوماستی تاثیرگذار است، نقش مهمی دارد.
این عوامل عبارتند از:
- تغییرات هورمونی
- افزایش وزن
- ژنتیک
- سوء تغذیه
- بیماری های کبدی و کلیوی
- مصرف برخی از داروها
- استفاده از مخدرها و مشروبات الکلی
- شیمی درمانی
نوجوانان با بررسی هر یک از علائم زیر حتما به پزشک مراجعه کنند و باید آن را با متخصص در میان بذارند. این علائم عبارتند از:
- تورم غیر عادی بافت سینه
- احساس درد در ناحیه سینه
- ترشحات مایعات از نوک سینه
- حساسیت نسبت به تماس فیزیکی
- تجمع چربی به صورت موضعی
- پوست اضافه
- بزرگ شدن یکی از سینه ها یا هر دو با هم