بنا به دلایل مختلفی ممکن است انسان یکی از اعضای بدن خود را از دست بدهد. ممکن است فردی به علت بیماری سرطان مجبور بشود یکی از اعضای بدن خود را بردارد یا به علت آتش سوزی یا برق گرفتگی دچار نقص عضو شود. یا کودکی بدنیا بیاید که به طور مادرزاد یک دست، یک پا یا یک انگشت نداشته باشد. حال باید چکار کرد؟
علاوه بر موارد ذکر شده علل متفاوتی مثل بیماری دیابت، تصادفات رانندگی و نبرد های نظامی و… ممکن است باعث نقص عضو انسان شود. پروتز حاصل همفکری دانشمندان مهندس و پزشک برای رفع مشکلات کسانی که دچار نقص عضو هستند، می باشد.
پروتز دست، پا، انگشت و حتی دندان و پستان مصنوعی یا به طور کلی اندام مصنوعی، وسیله ای است که از جنس های متفاوتی ساخته شده و برای جایگزینی اندامی که افراد عضو خود از دست داده اند، استفاده می شود.
کارایی پروتز بسیار زیاد است. پروتز با تکمیل بدن افراد دارای نقص عضو، از بسیاری اتفاقات خطرناک دیگر برای آن ها جلوگیری می‌کند.
پروتز همچنین اعتماد به نفس از دست رفته ی بیمار را باز می‌گرداند و ناراحتی او را از اتفاق تلخی که پشت سر گذاشته تا حد زیادی برطرف می کند.
در ادامه اندام هایی را که می توان بر روی آن ها پروتز انجام داد را نام می بریم. این اندام ها عبارتند از:
پروتزهای بالا یا پایین آرنج
پروتزهای بالا یا زیر زانو
پروتزهای دست، پا، انگشتان پا و دست
پروتز سینه مصنوعی که در سوتین جایگزین پستانی می شود که به دلیل سرطان برداشته شده است.
سمعک
کره چشم
جایگزینی گوش
بینی
پروتز دندان
پروتز انواع مختلفی دارد که هر کدام مخصوص عضو خاصی بوده و به همین صورت کارایی متفاوتی نیز دارند. نام پروتز متناسب با آن قسمتی است که در آن قرار می گیرد.
بصورت کلی 4 نوع اصلی پروتز وجود دارد که عبارتند از:
Transtibial (پروتز ترانس تیبیال)
Transradial (پروتز ترانس رادیال)
Transhumeral (پروتز ترانس شومرال)
Transfemoral (پروتز ترانسفرمورال)
پروتز ترانس رادیال
اندامی مصنوعی است که جایگزین بازو می شود. این پروتز دو نوع دارد:
اندام های کابل دار با اتصال توسط کابل در اطراف شانه مخالف بازوی آسیب دیده قرار می گیرند.
فرم دیگر پروتزهای موجود بازوهای مایوالکتریک هستند. این ها با حس کردن از طریق الکترود هنگام حرکت عضلات بالای بازو کار می کنند و باعث باز یا بسته شدن دست مصنوعی از بازو می شوند.
پروتز ترانسومرال
پروتز ترانس شومرال اندام مصنوعی است که جای بازوی بالای آرنج قرار می گیرد. قطع شدگان ترانس شومرال، به دلیل پیچیدگی های مشابه با حرکت آرنج، برخی از مشکلات مشابه قطع عضو ترانسفرمال را دارند. در این مدل حرکت صحیح با اندام مصنوعی کمی دشوار است.
پروتز ترانس تیبیال
اندامی مصنوعی است که جایگزین پای قطع شده در زیر زانو می شود. قطع عضوی از نوع ترانس تیبیال معمولاً می تواند با سرعت بیشتری حرکات طبیعی خود را بدست آورد، زیرا در بیشتر موارد به دلیل حفظ زانو است که حرکت راحت تری را امکان پذیر می کند.
پروتز ترنسفورمال
پروتز ترانسفرمورال یک اندام مصنوعی است که جایگزین پای قطع شده در بالای زانو می شود. افراد قطع عضو از بدن می توانند مراحل بسیار دشواری برای بازیابی حرکت طبیعی داشته باشند. به طور کلی، قطع عضو باید تقریباً 80٪ انرژی بیشتری برای راه رفتن از فردی با دو پا کامل صرف کند.
این به دلیل پیچیدگی های حرکتی مرتبط با زانو است. در طراحی های جدیدتر و پیشرفته تر، استفاده از هیدرولیک، فیبر کربن، اتصالات مکانیکی، موتورها، ریزپردازنده های رایانه ای و ترکیبات ابتکاری این فناوری ها، کنترل بیشتری به کاربر می دهد.
پروتز ها در مراکز ارتوپدی فنی ساخته می شوند. پروتز باید به گونه ای ساخته شود که بهترین عملکرد را برای کسی که می خواهد آن را استفاده کند داشته باشد. پروتز باید کاملا در اندازه مناسب، پایدار و راحت باشد. نوع سوکت و اجزای انتخاب شده باید متناسب با عضو باشند.
پروتز اندام دارای سه بخش اصلی به نام های زیر هستند:
رابط
اجزا
پوشش
قطعات پروتز هم عبارتند از:
ترمینال (انگشتان مصنوعی، دست ها، پاها و انگشتان پا)
مفاصل (مچ دست، آرنج ها، باسن و زانو)
شفت های فلزی یا کربنی که به عنوان استخوان عمل می کنند.
جدیدا قطعاتی که توسط ریزپردازنده ها و مایوالکتریک ها کنترل می شوند، جایگزین مدل های هیدرولیکی قدیمی بر پایه قدرت بدن خواهند شد. طبیعی است که اجزای به روز تر و پیشرفته تر بسیار راحت تر از مدل های قدیمی آن هستند.
پروتز های مایو الکتریک با استفاده از شارژ الکتریکی که به طور طبیعی توسط عضله تولید می شود، حرکت را ایجاد می کنند. این شارژ الکتریکی به یک موتور الکتریکی منتقل می گردد که اندام را حرکت می دهد.
این اجزای جدید بسیار کار آمدتر از مدل های قدیمی هستند و باعث ایجاد استرس کمتر کاربران می شوند.