PBX چیست و چگونه کار میکند ؟

براستی سیستم‌های PBX چیست و امروزه چه نقشی در توسعه کسب‌و‌کارها دارند ؟ امروز می‌خواهیم درباره‌ی سیستم‌های تلفنی PBX صحبت کنیم . حتما” این اسم را قبل تر از اینها شنیده‌اید اما شاید آشنایی دقیقی با آن نداشته باشید . از شما دعوت می‌کنم تا انتهای این مقاله همراه ما باشید تا با معانی و کارایی PBX ها بیشتر آشنا شوید .

PBX  مخفف سه واژه‌ی Private Branch Exchange است . ( لطفا سعی بر ترجمه نکنید که هیچ معنی نمی‌دهد !!! ) PBX ها طی چند سال اخیر نقش بسزایی در ارتباطات سازمان‌های کوچک و بزرگ داشته است . می‌توان گفت مهمترین وظیفه یک سیستم PBX این است که کلیه‌ی منابع تلفن گویا سازمان‌ها ، مثل خطوط تلفن شهری را برای تعداد زیادی مصرف کننده به اشتراک می‌گذارند لذا سازمان نیازی ندارد که از تعداد زیادی خط تلفن شهری استفاده کند . در واقع با تعداد اندکی خط تلفن شهری می‌توان تمامی اتاق‌ها و میز‌های کارمندان را پوشش تلفنی داد . برای مثال فرض کنید سازمانی که ۲۰ خط تلفن شهری دارد ، PBX  می‌تواند این خطوط را برای ۲۰۰ پرسنل به راحتی به اشتراک گذاشته تا تمامی آن‌ها به تمامی خطوط شهری دسترسی داشته باشند .

ساختار PBX چیست ؟

PBX  از نرم افزار یا سخت افزار‌هایی تشکیل شده که به PSTN  (خطوط تلفن شهری که از طرف مخابرات ارائه می شود) متصل است . در ارتباطات سازمان‌ها ایستگاه‌ها یا نقاطی وجود دارند که به آنها  end point  می‌گویند . به عنوان مثال تلفن روی میز ، دستگاه فکس یا دستگاه کارت خوان نمونه‌هایی از end point هستند . هدف کار PBX ها پوشش تلفنی همین end point ها می‌باشد .

با راه‌انداری PBX ، ارتباطات سازمان‌ها بهبود یافته و در هزینه‌ها نیز صرفه جویی می‌شود . PBX کارمندان را قادر می‌سازد تا با شماره‌گیری حداکثر ۲ یا ۳ یا ۴ عدد ، با دیگر همکارانشان در درون سازمان تماس گیرند . نکته‌ی حائز اهمیت آن است که کلیه‌ی تماس‌های داخل سازمانی کاملاً رایگان می‌باشد . همانطور که در بالا گفتیم PBX امکان تقسیم خطوط شهری را دارد .

اینکه هر سازمان به چند خط تلفن شهری نیاز دارد به عواملی مثل طول زمان مکالمات ، تجربه‌ی قبلی از میزان تعداد مکالمات ، بیشترین تعداد تماس‌های همزمان و اینکه خطوط شهری به چند خط درون سازمانی باید تقسیم شوند بستگی دارد . برای مثال یک سازمان بزرگ که تعداد زیادی مشتری و تماس گیرنده دارد بیش از یک سازمان کوچک نیاز به خط تلفن شهری دارد .

اجزاء تشکیل دهنده ی PBX

باکس یا کابینت برای اجزا تشکیل دهنده و متعلقات داخلی

برد مرکزی برای برقراری ارتباط تماس های ورودی و خروجی

سخت افزار مورد نیاز جهت اتصال با PSTN

end point مثل تلفن روی میز، دستگاه فکس، دستگاه کارت خوان

تامین کننده برق (Power)

تاریخچه PBX  از گذشته تاکنون

به قدیمی‌ترین سیستم PBX ، سوییچ برد نیز می‌گویند . این سیستم قدیمی نیاز به فردی به عنوان اپراتور داشت . در این سیستم قدیمی هر تماس از بیرون به سازمان ابتدا به اپراتور وصل می‌شد و او تماس را به شخص یا واحد مورد نظر تماس گیرنده ، ارتباط می‌داد . درواقع این کار توسط اپراتور انسانی انجام می‌شد و او بود که تماس ورودی را به بخش مربوطه ارتباط می‌داد . همینطور اگر کارمندی می‌خواست تماسی به بیرون از سازمان داشته باشد ، ابتدا باید به اپراتور وصل می‌شد ، سپس اپراتور او را به یک خط شهری آزاد (خطی که در حال مکالمه نبود) ارتباط می‌داد .  حال فرض کنید سازمانی که تعداد تماس‌های بسیار زیادی داشته است ، نیاز داشت تا ده ها اپراتور جهت ایجاد هماهنگی تلفن‌های سازمان استخدام کند . با گذشت زمان سوییچ‌های دستی جای خود را به سوییچ‌های الکترومغناطیسی و سپس الکترونیکی دادند .

معرفی  IP PBX

جدیدترین سیستم PBX همخوانی با تلفن‌های تحت شبکه دارند (به  IP phoneروی میز نیز وصل می شوند) . در این سیستم end point دیگر آن به جای خطوط PSTN سنتی ، SIP Trunks می‌باشد . به مجموعه تشکیل شده از PBX و تلفن تحت شبکه ، IP PBX  می‌گویند .

تفاوت‌های ON-PREMISE PBX و HOSTED PBX

سیستم PBX می‌تواند درون سازمان قرار گیرد که به آن on-premise PBX می‌گویند ، یا در اختیار سرویس‌دهنده (اپراتور) باشد که به آن hosted PBX می‌گویند . در سیستم hosted PBX ، سرویس‌دهنده خدمات را بر بستر Cloud ارائه می‌دهد و سرویس‌گیرنده با اتصال به آن می‌تواند از امکانات ارائه شده توسط اپراتور استفاده کند .

سازمان‌های بزرگ معمولاً PBX و ماژول‌های مورد نیازشان را خریداری می‌کنند درحالی که این کار برای سازمان‌های کوچک توجیه اقتصادی ندارد و آنان امکانات مورد نیازشان را از طریق سیستم Cloud دریافت کرده و تمامی مسائل مربوط به پشتیبانی نیز توسط اپراتور انجام می‌شود .

نکته : PBX hosted  و PBX on-premise در کلیه‌ی قابلیت‌ها و امکانات با یکدیگر مشابه هستند .

تعریف ANALOG PBX ومقایسه ی آن با IP PBX

سیستم آنالوگ پشتیبان کننده‌ی تلفن‌های معمولی (تلفن های قدیمی و موجود در بازار) می‌باشد . ارتباطی که از طریق کابل‌های مسی بین PBX و شبکه‌ی مخابرات برقرار می‌شود و انجام هر عملیات جدید یا تغییرات مستلزم صرف نمودن زمان بیشتری نسبت به IP PBX می‌باشد . راه‌اندازی سیستم آنالوگ ساده است اما انعطاف‌پذیری و توسعه‌پذیری آن خیر . همینطور ماژول‌ها و امکانات را می‌توان به سیستم آنالوگ اضافه کرد اما نمی‌توان بین آنها و ارتباطات دیجیتالی مانند پیام فوری و اشتراک گذاری صفحات ، ارتباط مناسبی ایجاد نمود . ایجاد هرگونه تغییر در سیستم آنالوگ برای تنظیمات و سازماندهی سیستم و ایجاد امکانات جدید به زمان زیادی نیاز دارد .

IP PBX نسبت به نمونه‌های آنالوگ بسیار انعطاف پذیرتر است و در این سیستم ارتباط IP PBX با تلفن‌های تحت شبکه است و به جای  استفاده از سیم‌های مسی از فیبر نوری استفاده می‌شود .

برای ایجاد ارتباط بین PSTN با PBX و برقراری تماس های IP ، سیستم‌های SIP trunk طراحی شدند که وظیفه‌ی آن برقراری مکالمات بر بستر شبکه می‌باشد و تماس‌های صوتی مستقیماً بر پایه‌ی شبکه برقرار می‌شوند .

همچنین در IP PBX صفحه‌ای برای تنظیمات پیکربندی سیستم طراحی شده که از طریق آن می‌توان تمامی تنظیمات و تغییرات را به راحتی و به شکل آنلاین انجام داد . اضافه نمودن امکانات و تغییرات جدید بدون نیاز به اینکه متخصصی از سمت اپراتور به محل اعزام شود به شکل آنلاین امکانپذیر می‌باشد . اگر PBX روی فضای ابری یا نزد سرویس‌گیرنده باشد نیز ، درخواست خطوط جدید از مرکز مخابرات عمومی حداکثر طی چند ساعت امکانپذیر خواهد بود و این درخواست سخت و پیچیده‌ای نخواهد بود (که البته باز هم به دلیل امکانات بالای مخابرات ایران این امر در زمانی بیش از چند ساعت به طول می‌انجامد) . با گسترش تماس‌ها از طریق VOIP ، PBX امکانات زیادی به خود گرفته است . این امکانات عبارتند از امکانات دیداری مثل تماس تصویری ، فکس از طریق IP ، پیام فوری و … که باعث ایجاد ساختاری بهتر در ارتباطات سازمان‌ها هستند .

ممنون که تا انتهای این مقاله با ما همراه بودید . منتظر مقالات بعدی ما در حوزه‌ی VOIP و مرکز تلفن باشید .

مقایسه امنیت HOSTED IP PBX و ON-PREMISE IP PBX

هدف از ارایه این مقاله مقایسه امنیت Hosted IP PBX و on-premise IP PBX می‌باشد چرا که این روزها بحث و جدال میان طرفداران hosted IP PBX و  on-permise IP PBX همچنان ادامه دارد . با توجه به اینکه هر یک از این دو سیستم مزایا و معایب خود را دارند ، با‌هم به بررسی هر یک می‌پردازیم .

آنچه مشخص است ، تعمیر و نگهداری سرویس hosted (سیستمی که اپراتور خدمات را بر بستر  cloud ارائه می‌دهد‌) بسیار راحت‌تر و از لحاظ هزینه برای مصرف کننده مقرون به صرفه‌تر می‌باشد .  چرا که نیاز به تهیه سخت افزارهای گران قیمت نیست . همینطور اگر اپراتوری نتوانست خواسته‌ی شما را برآورده سازد ، با تغییر اپراتور و استفاده از اپراتور دیگری بر بستر cloud ، می توانید سرویس مورد نیازتان را از پشتیبانی VOIP دریافت نمایید .

درمقابل ، راه‌اندازی سیستم  on-permise نیاز به سرمایه‌گذاری بیشتری دارد . در حال حاضر برای سازمان‌های کوچک ، استفاده از این سیستم توجیه اقتصادی ندارد . اما به دلیل مسائل امنیتی ، بسیاری از سازمان های بزرگ تمایل دارند تا کلیه‌ ی سخت افزار‌ها نیز درون سازمانشان قرار گیرد . همینطور علاوه بر هزینه ، معیارهایی مانند تعمیرات و پشتیبانی نسبت به امنیت ، برای اکثر سازمان‌ها در اولویت قرار دارد.

بررسی امنیت در سیستم  ON-PERMISE IP PBX

همانطور که از نامش مشخص است ، سخت افزارهای این سیستم داخل سازمان قرار می‌گیرد . کلیه‌ی مسائل مربوط به راه اندازی ، تعمیرات و تنظیمات بدون نگرانی از نظر امنیت امکانپذیر است . این سیستم بیشتر برای سازمان‌هایی مناسب است که مقررات خاصی دارند و نمی‌توانند بحث امنیت اطلاعات سازمان و مشتریان را نادیده گیرند . ارجحیت سازمان‌هایی مانند بانک‌ها ، بیمه‌ها و … این است که کلیه‌ی سخت افزار‌ها و سرورها را در سازمان خود نگهداری نمایند .

بررسی امنیت در سیستم HOSTED IP PBX

با نگاهی متفاوت می‌توان گفت سیستم‌های hosted از لحاظ مسائل امنیتی گزینه‌ی مناسب‌تری برای سازمان های کوچکی که سیستم امنیتی ندارند و توانایی مراقبت از تجهیزات تحت شبکه سازمان خود را ندارند ،‌ می‌باشد . چرا که اپراتورها ، خود تمامی مراقبت‌های امنیتی از سیستم‌ها و اطلاعات مجموعه‌ را انجام می‌دهند و دیگر نگرانی از این بابت وجود نخواهد داشت .

تهدید امنیتی غیر قابل انکار برای هر دو سیستم

با توجه به نکاتی که ذکر شد ، در هر دو این سیستم‌ها ، امنیت سیستم شما به طور کامل تامین نمی‌شود . چرا که در صورت اتصال هر یک از کاربران سازمان به اینترنت ، ارتباطی بین شبکه تلفنی داخلی با دنیای بیرون برقرار خواهد شد و همین اتصال باعث به خطر افتادن امنیت سیستم تلفنی خواهد شد . مشکل اینگونه تهدیدات نسبت به سیستم‌های سنتی آن است که اینگونه تهدید‌ها از طریق اینترنت انجام می‌شود و هر هکری در هر جایی از دنیا می‌تواند تهدیدی برای مجموعه‌ی شما به حساب آید . این نوع حملات معمولا SIP trunk های سازمان شما را مورد هدف قرار داده و چنانچه دستیابی هکرها با موفقیت به منابع سیستم تلفنی شما برقرار شود ، بدون شک آن ماه جز بدترین ماه‌های زندگی شما خواهد بود چرا که هزینه سرسام‌آور قبض تلفن کمرتان را خم خواهد کرد . و این برای هردو سیستم مشترک است‌.

چگونه از اطلاعات سازمان خود محافظت کنید؟

صرف‌نظر از اینکه از چه سیستمی استفاده می‌کنید ، برخی راهکارها می‌توانند امنیت سیستم شما را تا حد زیادی تامین کنند . به عنوان مثال ، بسیاری از سازمان‌ها عملیات رمز‌گذاری برنامه‌ها و فایل‌ها را کار بیهوده‌ای می‌دانند . اما با همین رمز‌گذاری حتی اگر اطلاعات شما سرقت شود ، بسیاری از اطلاعات مفید از سیستم سازمان خارج نخواهد شد . البته این نکته را باید در نظر داشت که  عملیات رمز‌گذاری ، صرفا مانع  عبور اولیه  به سیستم می‌شود و اگر هکر رمز اولیه را یافت ، دیگر به کلیه‌ی اطلاعات دسترسی خواهد داشت .

برای حل این مشکل ، استفاده از ابزارهای حفاظتی به صورت لایه‌ای توصیه می‌شود . این بدان معناست که اگر از چند سیستم حفاظتی در لایه‌های مختلف استفاده کنیم ، در صورت عبور هکرها از یک لایه ، لایه‌های امنیتی دیگر ، مانع دسترسی به اطلاعات سازمان می‌شود . در هر صورت ، چنانچه شما از هر‌یک  از این دو سیستم استفاده کنید ،  با اندکی برنامه‌ریزی می‌توانید از کلیه‌ی مشکلات قابل پیش‌بینی در ‌امان باشید و بسیاری از مسایل امنیتی را برقرار نمایید تا سیستم‌ها و سرورهای شما در امنیت بیشتر و با مشکلات کمتری کار خود را ادامه دهند .