ثبت ازدواج دائم و موقت
ازدواج دائم و موقت
برای اینکه زن و مرد بتوانند به صورت شرعی و قانونی زندگی مشترک خود را آغاز کنند باید صیغه عقد نکاح جاری شود تا بین زن و مرد علقه زوجیت پدید آید. با جاری شدن خطبه عقد بین زن و مرد آنها به هم محرم می شوند و ازدواج آنها رسمی و قانونی می گردد.
عقد نکاح یا عقد ازدواج به دو دسته ازدواج دائم و ازدواج موقت (صیغه) تقسیم می شود.
عقد دائم برای مدت و زمان معینی تعیین نمی شود و تا پایان عمر طرفین جاری می شود؛ اما عقد موقت برخلاف عقد دائم دارای مدت معینی است که مدت زمان آن طبق توافق بین زن و مرد تعیین می شود و با پایان مدت و یا بذل مدت از سوی مرد عقد موقت پایان می یابد.
برای دریافت راهنمایی و مشاوره رایگان در خصوص کلیه دعاوی طلاق با وکلای طلاق موسسه حقوقی دادآرمان تماس بگیر. (02122904873-02122904874-09128400921-09336267676-09336267878)
ثبت ازدواج دائم
سابقه ی الزام ثبت ازدوج در قانون ایران به سال 1310 برمی گردد؛ قانونگذار قبل از انقلاب اسلامی بدون تفکیک انواع ازدواج، عدم ثبت آن را برای زوج و عاقد جرم انگاری نموده بود.
در حال حاضر طبق ماده 645 قانون مجازات اسلامی، به منظور حفظ بنیان خانواده، ثبت ازدواج دائم، طلاق و رجوع براساس مقررات الزامی است؛ چنانچه مردی بدون ثبت در دفاتر رسمی اقدام به ازدواج دائم، طلاق و رجوع نماید به مجازات حبس تعزیری تا یک سال محکوم می شود.
جرم عدم ثبت ازدواج
جرم موضوع این ماده از جرائم عمومی است و تعقیب آن نیازی به شکایت شاکی خصوصی ندارد.
* طبق ماده 645 قانون مجازات اسلامی، اگر زوج بعد از ازدواج، اقدام به ثبت ازدواج نماید، به تکلیف قانونی خود عمل نموده است و وجود فاصله زمانی بین اجرای عقد نکاح و ثبت آن موجب تعقیب وی نخواهد بود .
* طبق ماده 44 لایحه حمایت از خانواده، در مورد مقررات کیفری برای مردی که بدون ثبت در دفاتر رسمی اقدام به ازدواج دائم نماید، مجازات جزای نقدی قرار داده و جمع این مجازات با یکی از محرومیت های اجتماعی همراه می باشد.
ثبت ازدواج در شناسنامه های زوجین
هر یک از زوجین با ارائه مدارک می تواند به نزدیک ترین اداره ثبت احوال محل سکونت خود مراجعه و درخواست ثبت ازدواج را در شناسنامه ها بنماید که به دو صورت عمل می شود:
1- چنانچه محل صدور شناسنامه ها، ثبت احوال محل مراجعه باشد؛ با بررسی اسناد و صدور تأییدیه مربوطه ظرف یک روز واقعه در شناسنامه های زوجین ثبت و تحویل می شود.
2- چنانچه محل صدور شناسنامه ها و یا یکی از آنها اداره ثبت احوال دیگری باشد، با استعلام از اداره ثبت احوال محل صدور شناسنامه، گواهی مربوطه مبنی بر اینکه طرفین ازدواج در قید زوجیت دیگری نمی باشند، دریافت و سپس در شناسنامه ها ثبت می شود.
اهداف ثبت ازدواج چیست؟
برخی اهداف ثبت ازدواج عبارتند از:
1- سهولت اثبات حقوق زوجین
2- ضمانت های اجرای ثبت
3- اطمینان از صحت ازدواج
4- پیشگیری از اختلاف بین زوجین
سهولت اثبات حقوق زوجین
برخورداری از آثار و نتایج ازدواج، مانند مهریه و نفقه، مشروط به احراز و تشخیص نکاح در دادگاه است و ثبت نکاح، آن را آسان می کند؛ یعنی چنین دعوی در مرحله ی ثبوت (تأیید) قرار دارد و از مرحله ی اثبات بی نیاز است.
ضمانت های اجرای ثبت
تکالیف مندرج در قوانین، برای سردفتران ازدواج و عاقدین با ضمانت اجرای کیفری یا انتظامی و اداری همراه است؛ از جمله می توان به ماده 4 قانون لزوم ارائه گواهینامه پزشک ، قبل از وقوع ازدواج و تبصره3 ماده واحده قانون الزام به تزریق واکسن کزاز برای بانوان قبل از ازدواج اشاره نمود.
اطمینان از صحت ازدواج
رعایت تشریفات ثبتی، این اعتماد را در طرفین عقد نکاح ایجاد می کند که عقد نکاح به درستی و با شرایط لازم منعقد شده است. تکلیف سردفتر به احراز هویت زوجین، سلامتی از بیماری های واگیری و خطرناک، تفهیم شروط ضمن عقد به طرفین، احراز مجرد بودن زن و مرد در زمان اجرای عقد، خواندن صیغه ی عقد و.... برای زوجین امنیت خاطر نسبت به ازدواج ایجاد می نماید.
پیشگیری از اختلاف بین زوجین
ثبت ازدواج از اقامه دعاوی چون اثبات زوجیت یا اثبات نسب پیشگیری می نماید. این هدف ناشی از اثر سند رسمی و عدم امکان رد آن با امارات (نشانه‌ها) است. همچنین ثبت ازدواج مانع از ازدواج های بعدی، تدلیس و فریب در ازدواج به دلایل شایعی چون باکره نبودن زوجه یا عدم تجرد زوج می شود؛ زیرا با ثبت نکاح، مراتب در شناسنامه های زوجین درج می شود؛ در این صورت علاوه بر امکان اطلاع از ازدواج قبلی هر فرد، با ملاحظه شناسنامه، امکان استعلام از طریق سازمان ثبت نیز امکان پذیر است؛ در نتیجه ارتکاب جرائمی چون ازدواج با زن شوهر‌دار در مواردی که شوهر دوم جاهل به موضوع است و فریب در ازدواج در مواردی که هر یک از زوجین جاهل به ازدواج سابق یا فعلی دیگری هستند، منتفی می گردد.
امضای سند ازدواج
طبق آیین نامه قانون ازدواج مصوب 1310، برای اینکه سند ازدواج رسمی محسوب شود، باید به امضای زن و شوهر، مجری یا مجریان صیغه ازدواج ، امضای دو شاهد یا بیشتر برسد.
همچنین طبق ماده 10 نظام نامه، دفتر ثبت ازدواج و طلاق مصوب 1310، برای ثبت عقد ازدواج، زوج و زوجه باید شخصاً یا توسط وکیل، ذیل ثبت عقد را در دفتر و ذیل ورقه ازدواج را امضا کنند. هرگاه زوجین بی سواد باشند، باید یک نفر مطلع باسواد که معتمد شخص بی سواد است، در دفترخانه حاضر گردد و ثبت سند ازدواج را برای شخص بی سواد بخواند، این قرائت باید ذیل ثبت مزبور قید گردد و علامت انگشت شخص بی سواد ذیل آن گذارده شود.
طبق ماده 3 آیین نامه شماره 111420 مورخ 20/5/1311 اگر مجری صیغه عقد نکاح یک نفر باشد، حداقل امضای سه شاهد ضروری است.
مدارک لازم برای ثبت ازدواج
مدارک لازم جهت ثبت ازدواج عبارتند از:
* اصل شناسنامه زوجه و زوج و دو برگ کپی از صفحه اول شناسنامه های زن و شوهر و در صورت ازدواج دوم آنها کپی صفحه دوم شناسنامه
* در صورت ازدواج دوم زوجین، طلاق نامه رسمی زوجین یا گواهی فوت همسر قبلی یا اجازه دادگاه برای مردها
* دو قطعه عکس از زوجه و زوج
* یک برگ کپی پشت و رو از کارت ملی زوجین
* در صورت دوشیزه بودن زوجه اصل شناسنامه پدر دختر
* در صورتی که پدر دختر فوت کرده باشد ، کپی گواهی فوت که از طرف سازمان ثبت احوال شهر محل سکونت صادر شده
* داشتن جواب آزمایشگاه
* پرداخت هزینه ثبت ازدواج
* گواهی رشد که از سوی دادگاه برای پسر یا دختری که به سن قانونی نرسیده اند صادر می شود.
* در صورت مخالفت پدر دختر باکره، با ازدواج یا مشخص نبودن آدرس پدر دختر یا اینکه به هر علتی حضور او در دفترخانه ممکن نباشد، برای ثبت ازدواج نیاز به اجازه ازدواج از دادگاه است و دختر باید به دادگاه مراجعه کرده و درخواست اجازه ازدواج نماید.
ثبت ازدواج های ثبت نشده در دفتر رسمی ازدواج
طبق ماده ۳۲ قانون ثبت احوال، ازدواج هایی که در دفاتر رسمی ازدواج به ثبت نرسیده باشد، در صورت وجود شرایط زیر در اسناد سجلی زن و شوهر ثبت می گردد؛ در این صورت مدارک لازم جهت ثبت ازدواج در شناسنامه عبارتند از:
* ارائه اقرارنامه رسمی مبنی بر وجود رابطه زوجیت بین متقاضیان ثبت ازدواج
* گواهی ادارات ثبت احوال محل صدور شناسنامه های زوجین مبنی بر اینکه در تاریخ اعلام واقعه ازدواج ، زن و مرد در قید ازدواج دیگری نمی باشند.
درج اطلاعات در سند ازدواج
طبق ماده 10 قانون ثبت، اطلاعاتی که در دفتر ثبت نکاح درج می شود عبارتند از:
* شماره و تاریخ ثبت
* تاریخ وقوع عقد با تمام حروف
* اسم زوجین به نحوی که در هویت آنها تردیدی نباشد.
* نوع نکاح و مدت عقد موقت
* میزان مهریه
* سایر شرایط ضمن عقد نکاح یا عقد لازم دیگر که بین زوجین تعیین شده
* امضای اشخاص مذکور
ثبت ازدواج موقت
ثبت ازدواج موقت (صیغه) طبق قانون حمایت خانواده در موارد زیر الزامی می باشد:
باردار شدن زوجه: هرگاه ضمن عقد موقت زوجه از زوج باردار شود، با عنایت به آثار حقوقی آن عقد موقت باید به ثبت برسد.
توافق طرفین: چنانچه طرفین بنا به دلایلی توافق به ثبت ازدواج موقت داشته باشند، می توانند ازدواج موقت را به ثبت برسانند.
شرط ضمن عقد: چنانچه یکی از شروط ضمن عقد نکاح موقت یا صیغه به ثبت رسیدن آن باشد، باید براساس توافق طرفین به ثبت برسد.
* نکته 1: ثبت عقد موقت بدون ثبت رسمی انجام می شود و در شناسنامه زوجین ثبت نمی گردد.
* نکته 2: تنها سند عقد موقت معتبر که مهر برجسته داشته باشد مورد قبول اداره اماکن و هتل ها می باشد.
مدارک لازم برای ثبت ازدواج موقت
مدارک لازم برای ثبت ازدواج موقت عبارتند از:
* اصل شناسنامه و کارت ملی زوجین
* دو قطعه عکس از زوجین
* طلاق نامه و یا گواهی فوت همسر سابق زوجه، حسب مورد
* در صورتی که زن دوشیزه باشد، باید کارت ملی پدر دختر نیز ارائه شود اما حضور پدر دختر در دفترخانه الزامی نیست.
طرح دعوای عدم ثبت ازدواج از طرف زن
اجرای مجازات بر مرد به تنهایی رفع کننده آثار سوء ناشی از عدم ثبت نکاح و ازدواج نمی باشد و زن به منظور اثبات زوجیت مکلف به اقامه دعوی در دادگاه خانواده می باشد و چون تشریفات رسیدگی، گذشت زمان را می طلبد و زوجه را در تنگنا می اندازد و بار محاکم دادگستری را نیز افزایش می دهد، بنابراین لایحه حمایت خانواده مرد را در کنار تحمل مجازات، ملزم به ثبت واقعه نکاح در همان پرونده کیفری نموده و نیاز به اقامه دعوی جدیدی از سوی زوجه نمی باشد.
کلام آخر
وکیل طلاق یک وکیل پایه یک دادگستری است که در زمینه دعاوی مربوط به طلاق فعالیت و قبول وکالت می نماید و به همه ی قوانین طلاق خصوصا قوانین جدید و همچنین روند رسیدگی دادگاه خانواده به دعاوی طلاق آشنایی کامل دارد، بنابراین وکیل طلاق، بهترین کسی است که می تواند هر یک از زوجین را برای طلاق و مطالبه ی حقوق آنها در طلاق و پس از آن راهنمایی کند.