دعوای استرداد جهیزیه
جهیزیه چیست؟
جهیزیه، به مجموعه وسایل و اشیائی که از سوی خانواده زوجه به عروس به هنگام رفتن به منزل شوهر تسلیم می گردد گفته می شود.
در واقع جهیزیه، مالی است که زوجه براساس رسومات جامعه و خانواده، در زمان ازدواج با خود به منزل زوج می برد که علاوه بر استفاده خود به شوهر نیز اجازه استفاده کردن از آن را می دهد.
براساس قانون مدنی و موازین شرعی، تأمین لوازم و اثاثیه منزل و تمام مخارج زندگی برای شروع زندگی مشترک بر عهده ی زوج است و زوجه هیچ گونه وظیفه ای در تامین اثاثیه منزل و آوردن جهیزیه به منزل شوهر ندارد و زوجه فقط براساس عرف برای شروع زندگی مشترک اقدام به تهیه جهیزیه می نماید.
برای دریافت راهنمایی و مشاوره رایگان در خصوص کلیه دعاوی طلاق با وکلای طلاق موسسه حقوقی دادآرمان تماس بگیر. (02122904873-02122904874-09128400921-09336267676-09336267878)
دعوای استرداد جهیزیه در زمان طلاق
همان طور که گفته شد، زوجه مالک جهیزیه خود است و از نظر قانونی هر زمان که بخواهد و به هر دلیلی می تواند جهیزیه خود را با ارائه سیاهه از منزل زوج خارج کند. در صورتی که زوج برای بردن جهیزیه مانع شود و از انتقال جهیزیه توسط زوجه ممانعت نماید، زوجه می تواند درخواست اظهارنامه دهد و به همسر خود اعلام کند، در صورتی که از خارج کردن جهیزیه جلوگیری نماید، زوجه می تواند به دادگاه خانواده مراجعه کرده و دادخواست استرداد جهیزیه را به دادگاه تقدیم نماید و پس از صدور حکم دادگاه، جهیزیه خود را از منزل زوج خارج نماید.
براساس ماده ۶۳ قانون اجرای احکام مدنی، از اموال منقول که در محل زندگی مشترک زوجین وجود دارد آنچه که معمولاً مورد استفاده زوجه قرار می گیرد، متعلق به زوجه است و آنچه مورد استفاده زوج قرار می گیرد به مرد تعلق دارد و بقیه با توجه به مقررات این قانون مشترک محسوب می شود، مگر اینکه خلافش ثابت شود.
تا زمانی که عین جهیزیه وجود داشته باشد، زوجه می تواند درخواست گرفتن عین آن را نماید. و در صورت تلف شدن و از بین رفتن آن قیمت آن را مطالبه کند. در صورتی که زوج محکوم شود در مرحله تجدیدنظر یا هنگام اجرای حکم، براساس ماده ۳۶۲ قانون آیین دادرسی مدنی و ماده ۳۹ قانون اجرای احکام مدنی باید قیمت اقلام موجود در جهیزیه را به زوجه پرداخت نماید.
نحوه اثبات تهیه جهیزیه از سوی زوجه در دادگاه
برای اینکه زوجه بتواند دعوای استرداد جهزیه را مطرح کند ابتدا باید بتواند اثبات کند که جهیزیه را به منزل زوج برده و به وی تحویل داده است. از این رو برای اثبات اقلام جهیزیه باید سیاهه جهیزیه را به دادگاه خانواده ارائه نماید.
سیاهه جهیزیه فهرستی است که اقلام جهیزیه زوجه با تمام جزئیات در آن نوشته شده است و زوج آن را امضا کرده است. البته بهتر است دو نفر شاهد نیز از بستگان زوج سیاهه جهیزیه را امضا کنند. در صورتی که زوج سیاهه جهیزیه را امضا نکرده باشد سیاهه فاقد اعتبار قانونی بوده و قابلیت استناد در دادگاه را نخواهد داشت.
همچنین توصیه می شود، سیاهه جهیزیه مانند سایر برگه های قراردادی در دو نسخه تهیه شود. یک نسخه آن نزد زوجه و دیگری نزد زوج باشد. قابلیت استناد در محاکم قضایی را نخواهد داشت.
اگر زوجه برای استرداد جهیزیه سیاهه جهیزیه را نداشته باشد، می تواند با استفاده از فاکتور اجناس خریداری شده و گواهی شهود انتقال جهیزیه را به منزل زوج اثبات نماید.
نحوه تنظیم دادخواست استرداد جهیزیه
نحوه تنظیم دادخواست استرداد جهیزیه از سوی زوجه مانند سایر دادخواست های تقدیمی به دادگاه می باشد:
* قسمت توضیحات و مشخصات خواهان: مشخصات شخص تقدیم کننده دادخواست نوشته می شود که زوجه یا وکیل قانونی او است.
* قسمت مشخصات و توضیحات خوانده: نام و مشخصات زوج یا وکیل قانونی او نوشته می شود.
* قسمت ادله و منضمات:در قسمت ادله باید دلایل مورد استفاده در دادخواست استرداد جهیزیه توسط زوجه یا وکیل او نوشته شود.
بعد از تنظیم و تقدیم دادخواست استرداد جهیزیه به دادگاه خانواده، دادگاه دادخواست را از نظر تکمیل بودن مدارک بررسی می کند و بعد دستور، تعیین وقت رسیدگی را صادر می کند و با توجه به میزان حجم کار و شلوغی دادگاه ها، این زمان می تواند بلافاصله یا مدتی بعد از تقدیم دادخواست باشد و یا خیلی بعد از تقدیم دادخواست باشد.
مدارک تنظیم دادخواست استرداد جهیزیه
مدارک لازم برای تنظیم دادخواست استرداد جهیزیه عبارتند از:
* اصل سند ازدواج (عقدنامه) یا کپی از آن
* اصل شناسنامه زوجه
* اصل کارت ملی زوجه
* سیاهه جهیزیه که به امضای زوج و شهود رسیده باشد.
آیا استرداد جهیزیه بدون اجازه زوج امکانپذیر است؟
زن مالک جهیزیه ی خود می باشد و با توجه به اینکه وظیفه قانونی و شرعی برای تهیه جهیزیه ندارد، می تواند هر زمان که بخواهد جهیزیه خود را از منزل زوج خارج کند و در این مورد نیازی به اجازه ی زوج نمی باشد و زوج نمی تواند برای بردن جهیزیه توسط زوجه جلوگیری نماید. البته باید به این نکته اشاره کرد که زوجه فقط می تواند اسباب و وسایلی را که در سیاهه جهیزیه قید شده است را بدون اجازه ی زوج از منزل او ببرد و نه بیشتر.
* نکته: در صورتی که زوجه بدون حکم دادگاه جهیزیه ی خود را از منزل شوهر خارج می کند، بهتر است چند نفر از همسایگان در زمان بردن جهیزیه به عنوان شاهد حضور داشته باشند. که در صورت لزوم شهادت دهند زوجه کدام وسایل را از منزل زوج خارج کرده است.
رسیدگی به دعوای استرداد جهیزیه در دادگاه خانواده
در دعوای استرداد جهیزیه، دادگاه یک جلسه برای رسیدگی تعیین می کند و اظهارات زوجین را می شنود در صورتی که ادعایی که زوجه کرده است، مورد قبول و پذیرش زوج باشد، زوج باید اقلام و وسایل جهیزیه را به زوجه بازگرداند، ولی اگر زوج این ادعا را قبول نکرد، قاضی قرار استماع شهادت شهود را صادر می نماید، تا شهود در دادگاه حاضر شوند و به بردن جهیزیه با اقلام مورد ادعا به منزل زوج توسط زوجه شهادت دهند.
شهودی که در دادگاه حاضر می شوند، کسانی هستند که زیر استشهادنامه را امضا کرده اند و آنچه مشاهده کرده اند را در دادگاه بیان می کنند، در صورتی که اظهارات شهود مورد قبول قاضی قرار بگیرد، حکم استرداد جهیزیه صادر می شود.
ارکان دعوای استرداد جهیزیه
دعوای استرداد جهیزیه علاوه بر شرایط عمومی دارای شرایط اختصاصی نیز می باشد، که به شرح زیر می باشد:
* باقی بودن عین جهیزیه (باقی بودن عین جهیزیه از سایر شرایط مهمتر است، چرا که زوجه باید بقای جهیزیه را در دادگاه اثبات نماید.)
* تسلیم مال موضوع دعوا به زوج
* مالکیت زوجه به جهیزیه مورد دعوا
* متصرف جهیزیه: اگر جهیزیه در تصرف زوج نباشد، در صورتی که به دعوا توجه نشود، برابر بند ۴ ماده ۸۴ قانون آیین دادرسی مدنی قرار رد دعوا صادر می گردد.
* نکته: دعوای استرداد جهیزیه یک دعوای عینی است، یعنی تا زمانی که عین مال یعنی جهیزیه وجود داشته باشد، زوج باید عین آن را به زوجه بازگرداند، نه قیمت آن را. اگر خواهان (زوجه) به جای دعوای استرداد جهیزیه، دعوای مطالبه مبلغ جهیزیه را مطرح نماید، موجب تغییر نوع دعوا شده است، که در این صورت زوجه باید ابتدا ارکان اختصاصی دعوای استرداد جهیزیه را ثابت کند و سپس از بین رفتن جهیزیه توسط زوج را اثبات کند و با رعایت شرایطی قیمت آن را از دادگاه خانواده درخواست نماید.
کلام آخر
وکیل طلاق یک وکیل پایه یک دادگستری است که در زمینه دعاوی مربوط به طلاق فعالیت و قبول وکالت می نماید و به همه ی قوانین طلاق خصوصا قوانین جدید و همچنین روند رسیدگی دادگاه خانواده به دعاوی طلاق آشنایی کامل دارد، بنابراین وکیل طلاق، بهترین کسی است که می تواند هر یک از زوجین را برای طلاق و مطالبه ی حقوق آنها در طلاق و پس از آن راهنمایی کند.