سیاهه جهیزیه
جهیزیه چیست؟
جهیزیه، به مجموعه وسایل و اشیائی که از سوی خانواده زوجه به عروس به هنگام رفتن به منزل شوهر تسلیم می گردد گفته می شود.
در واقع جهیزیه، مالی است که زوجه براساس رسومات جامعه و خانواده، در زمان ازدواج با خود به منزل زوج می برد که علاوه بر استفاده خود به شوهر نیز اجازه استفاده کردن از آن را می دهد. جهیزیه جزء اموال زوجه محسوب می شود و زوج حق هیچ گونه تصرفی در آن را ندارد.
براساس قانون مدنی و موازین شرعی تأمین لوازم و اثاثیه منزل و تمام مخارج زندگی برای شروع زندگی مشترک بر عهده ی زوج است و زوجه هیچ گونه وظیفه ای در تامین اثاثیه منزل و آوردن جهیزیه به منزل شوهر ندارد و زوجه فقط براساس عرف برای شروع زندگی مشترک اقدام به تهیه جهیزیه می نماید.
برای دریافت راهنمایی و مشاوره رایگان در خصوص کلیه دعاوی طلاق با وکلای طلاق موسسه حقوقی دادآرمان تماس بگیر. (02122904873-02122904874-09128400921-09336267676-09336267878)
سیاهه جهیزیه چیست؟
اقلام موجود در جهیزیه زوجه در فهرستی نوشته می شود که به آن سیاهه جهیزیه گفته می شود. بهتر است سیاهه جهیزیه مانند سایر برگه های قراردادی در دو نسخه تهیه شود. یک نسخه آن نزد زوجه و دیگری نزد زوج باشد.
سیاهه جهیزیه فقط زمانی رسمیت پیدا می کند که زوج آن را امضا کند و در صورت عدم امضای سیاهه توسط زوج حتی در صورت امضای شهود، برگه سیاهه فاقد اعتبار خواهد بود و قابلیت استناد در محاکم قضایی را نخواهد داشت.
گاهی ممکن است بعضی از خانواده ها به جای تهیه فهرست از اقلام موجود در جهیزیه و دریافت امضای زوج در سیاهه، اقدام به فیلمبرداری از جهیزیه بنماید، اما فیلم اثاثیه جهیزیه حتی با حضور زوج در فیلم یا چیدمان جهیزیه در منزل زوج از نظر قانونی قابلیت استناد ندارد و قابل ارائه به دادگاه خانواده نخواهد بود.
اگر سیاهه جهیزیه توسط افراد عادی نوشته شود حکم سند عادی را دارد و اگر در دفترخانه اسناد رسمی تنظیم شده باشد، حکم سند رسمی را خواهد داشت که در هر دو صورت، سیاهه جهیزیه با امضای زوج قابلیت استناد را در دادگاه خواهد داشت.
نکات نوشتن سیاهه جهیزیه
برای اینکه سیاهه جهیزیه در دادگاه قابلیت استناد داشته باشد، زوجه برای تهیه سیاهه باید نکاتی را مورد توجه قرار دهد.
برای نوشتن سیاهه جهیزیه باید لیست اقلام با جزئیات آنها مانند برند، اندازه، تعداد و غیره به طور کامل قید شود.
در تهیه سیاهه جهیزیه بهتر است دو نفر شاهدکه از بستگان زوج و زوجه هستند آن را امضاء نمایند. در چنین شرایطی این فهرست حکم سند عادی را خو اهد داشت که در دادگاه قابلیت استناد دارد.
در صورتی که سیاهه جهیزیه در دو نسخه تهیه شود، در دادگاه برای زوج هم قابلیت استناد است و فقط دلیلی بر ادعای زوجه نخواهد بود، چرا که گاهی ممکن است زوجه ادعایی بیش از فهرست واقعی جهیزیه داشته باشد که در چنین شرایطی با توجه به نسخه دوم که نزد زوج است، می تواند بی‌اساس بودن ادعای زوجه را اثبات نماید.
مسئولیت زوج در مقابل جهیزیه زوجه
زوج باید فهرست جهیزیه را پس از آنکه وسایل به خانه مشترک منتقل شد یا حداقل در اختیار وی قرار گرفت امضاء کند، زیرا از زمان امضای فهرست این حکم را پیدا می کند که در اختیار زوج قرار گرفته است و او نسبت به آن مسئول است.
از نظر قانونی، اموال مربوط به جهیزیه حکم امانی دارد و زوج از زمان امضاء سیاهه، نسبت به جهیزیه زوجه حکم امین را خواهد داشت و در صورتی که اموال جهیزیه در صورت کوتاهی زوج در نگهداری از آن، از بین برود، زوج به عنوان امین ملزم به پرداخت خسارت خواهد بود.
اختلاف نظر در بقای جهیزیه
در صورتی که در زمان انتقال جهیزیه به منزل زوج، فهرست کاملی از جهیزیه زوجه تهیه شده و به امضای زوج رسیده باشد و اکنون به دلیل اختلاف بین زوجین یا طلاق، زوجه بخواهد جهیزیه خود را از منزل زوج خارج کند، سوالی که در اینجا مطرح می شود این است که آیا در این فرض زوج ملزم به رد عین جهیزیه به زوجه است؟ و در صورت از بین رفتن عین آن، زوج به پرداخت مثل یا قیمت آن محکوم می شود؟ آیا ارائه سیاهه جهیزیه برای صدور چنین حکمی کافی است؟
ممکن است ادعا شود که زوج با امضای سیاهه جهیزیه به عنوان امین متعهد به نگهداری از اموال زوجه شده است. براساس ماده 216 و 620 قانون مدنی، امین باید اموالی را که به او سپرده شده است در صورت درخواست مالک به او بازگرداند و در موردی که نسبت به تلف یا بقای این اموال تردید شود، چون اصل بقای آنها است، باید زوج را مدعی شمرد و اگر او نتواند از بین رفتن جهیزیه را ثابت کند، باید محکوم به رد آن شود.
با این وجود جهیزیه در تصرف اختصاصی زوج نمی باشد و زن و شوهر بر این اموال سلطه مشترکی دارند و هر کدام به تنهایی نیز می توانند از آن استفاده کنند. البته زوجه به عنوان مالک جهیزیه می تواند جهیزیه را از بین ببرد یا به دیگری انتقال دهد و زوج نمی تواند مانع از این کار شود.
بنابراین ادعای اینکه زوج با امضای سیاهه مأمور نگهداری جهیزیه شده است با واقعیت و انصاف سازگار نخواهد بود.
مسئولیت زوج در مقابل جهیزیه تلف شده در گذر زمان
جهیزیه در گذر زمان در زندگی مشترک مورد استفاده زوج و زوجه قرار می گیرد و به این دلیل فرسوده شده یا برخی اقلام آن از بین می رود، حال سوال این است، آیا زوج براساس سیاهه جهیزیه که امضا کرده است، در صورت فرسوده شدن یا از بین رفتن اقلام جهیزیه به دلیل گذشت زمان، به حفظ و رد این اموال محکوم خواهد شد؟
بدین جهت دیوان عالی کشور در رأی وحدت رویه شماره ۱۳۶۶مورخ ذیحجه سال ۱۳۳۹ قمری خود اعلام می‌کند: «… داشتن قبض رسید جهیزیه به تنهایی برای حق مطالبه نیست، بلکه زوجه باید ثابت نماید که جهیزیه باقی در منزل زوج و اثر قبض و رسید فقط همین است که با بقاء و پایدار ماندن عین جهیزیه زوج نمی تواند بدون انتقال دهنده جدیدی نسبت به آن دعوی مالکیت بنماید.»
کلام آخر
وکیل طلاق یک وکیل پایه یک دادگستری است که در زمینه دعاوی مربوط به طلاق فعالیت و قبول وکالت می نماید و به همه ی قوانین طلاق خصوصا قوانین جدید و همچنین روند رسیدگی دادگاه خانواده به دعاوی طلاق آشنایی کامل دارد، بنابراین وکیل طلاق، بهترین کسی است که می تواند هر یک از زوجین را برای طلاق و مطالبه ی حقوق آنها در طلاق و پس از آن راهنمایی کند.