شرایط نکاح

شرایط نکاح

نکاح دائم و موقت

برای اینکه زن و مرد بتوانند به صورت شرعی و قانونی زندگی مشترک خود را آغاز کنند باید صیغه عقد نکاح جاری شود تا بین زن و مرد علقه زوجیت پدید آید. با جاری شدن خطبه عقد بین زن و مرد آنها به هم محرم می شوند و ازدواج آنها رسمی و قانونی می گردد.

عقد نکاح یا عقد ازدواج به دو دسته ازدواج دائم و ازدواج موقت (صیغه) تقسیم می شود.

عقد دائم برای مدت و زمان معینی تعیین نمی شود و تا پایان عمر طرفین جاری می شود و طبق قوانین طلاق در ایران، عقد دائم با طلاق یا فسخ نکاح منحل می شود. (ماده 1120 قانون مدنی)

اما عقد موقت برخلاف عقد دائم دارای مدت معینی است که مدت زمان آن طبق توافق بین زن و مرد تعیین می شود و با پایان مدت و یا بذل مدت از سوی مرد عقد موقت پایان می یابد.

برای دریافت راهنمایی و مشاوره رایگان در خصوص کلیه دعاوی طلاق با وکلای طلاق موسسه حقوقی دادآرمان تماس بگیر. (02122904873-02122904874-09128400921-09336267676-09336267878)

شرایط نکاح چیست؟

عقد نکاح نیز مانند سایر عقود باید شرایطی داشته باشد تا صحیح باشد. در قانون و شرع اسلام چندین شرط تعیین شده است که در صورت وجود آنها عقد نکاح صحیح خواهد بود. یعنی در صورت وجود این شرایط در هنگام عقد نکاح، عقد صحیح و در صورت عدم وجود شرایط مقرر عقد باطل خواهد بود.

شرایط صحت عقد نکاح عبارتند از:

1- اختلاف جنسیت

2- قصد و رضا

3- اهلیت

اختلاف جنسیت طرفین نکاح

از شرایط اساسی نکاح اختلاف جنسیت طرفین عقد است و نکاح بین دو همجنس نمی ‌تواند تحقق پیدا کند، این امر از بدیهیات حقوقی است و احتیاجی به استدلال ندارد. مواد 1035، 1059، 1067، 1122، 124 قانون مدنی، نشانگر آن است که نکاح فقط بین زن و مرد امکانپذیر است، هنگامی که سردفتر بخواهد نکاحی را واقع و ثبت کند برای احراز اختلاف جنسیت به شناسنامه طرفین رجوع می‌ کند.

در صورتی که شناسنامه حاکی از این اختلاف باشد می ‌تواند عقد نکاح را جاری کند و آن را در دفتر رسمی ازدواج به ثبت برساند. البته ممکن است شناسنامه گویای حقیقت نبوده و در واقع عقد نکاح بین دو همجنس بسته شده‌ باشد، این نکاح بی شک باطل است، ولی برای ابطال سند نکاح و شناسنامه طرفین باید به دادگاه خانواده مراجعه کنند تا دادگاه حکم به ابطال سند ازدواج و اصلاح شناسنامه نماید.

قصد و رضای طرفین نکاح

زن و مردی که می خواهند با هم ازدواج کنند، باید قصد انجام این کار را داشته باشند. در صورتی که طرفین عقد نکاح مست یا بیهوش باشند عقد باطل است.

زن و مردی که طرفین عقد نکاح هستند باید به انجام عقد رضایت داشته باشند، از این رو در صورتی که هر یک از طرفین عقد تحت تاثیر دیگری مجبور به نکاح بشود، عقد نافذ نیست. طبق ماده 1070 قانون مدنی رضایت زوجین شرط نافذ بودن عقد است.

همچنین اراده باطنی در نکاح کافی نیست، بلکه اراده باید به طریق معتبر در قانون بیان شود. طبق ماده ۱۰۶۲ قانون مدنی، نکاح واقع می شود به ایجاب و قبول به الفاظی که صریحا دلالت بر قصد ازدواج نماید.

طبق ماده 1066 قانون مدنی، هرگاه یکی از زن و مرد یا هر دو لال باشند، عقد به اشاره از طرف لال نیز واقع می ‌شود، مشروط به اینکه به طور واضح حاکی از انشای عقد نکاح باشد.

طبق ماده 1067 قانون مدنی، تعیین زن و شوهر به نحوی که برای هیچ یک از طرفین در شخص طرف دیگر شبهه نباشد شرط صحت نکاح است؛ یعنی طبق این ماده اگر شخصی در هویت کسی که با او ازدواج کرده است، اشتباه کند، این عقد باطل است.

اهلیت طرفین نکاح

اهلیت داشتن یعنی شخص بالغ، رشید و عاقل باشد. یعنی به سن بلوغ رسیده باشد، رشید شده باشد و مجنون (دیوانه) نباشد.

بالغ بودن

طبق ماده 1041 قانون مدنی، عقد نکاح دختر قبل از رسیدن به سن 13 سال تمام شمسی و پسر قبل از رسیدن به سن 15 سال تمام شمسی مشروط است به اذن ولی (پدر و جد پدری)، به شرط رعایت مصلحت با تشخیص دادگاه صالح.

رشید بودن

در مورد سفیه یا کسی که به سن رشد نرسیده است، قانونگذار محدودیتی برای ازدواج تعیین نکرده است. چون طبق قانون سفیه اجازه تصرف در اموال خود را ندارد اما عقد نکاح، عقد غیرمالی است؛ جز در خصوص مهریه چون جنبه ی مالی دارد، اجازه ی ولی یا قیم شخص سفیه لازم است.

عاقل بودن

در مورد مجنون یا دیوانه نیز به دلیل اینکه هیچ قصدی در عقد نکاح وجود ندارد، ازدواج او صحیح نیست. اگر جنون او پیش از رسیدن به سن بلوغ وجود داشته و ادامه یابد، ولی او می تواند به نیابت از او عقد ازدواج برایش منعقد کند؛ اما اگر مجنون پس از رسیدن به سن بلوغ دیوانه شود، قیم او می تواند با اجازه دادستان به نیابت از طرف وی برایش عقدی منعقد کند.

تعیین مهریه در صحت عقد نکاح

طبق ماده 1082 قانون مدنی، مهریه مالی است که به محض عقد نکاح زن مالک آن می شود و می تواند هر تصرفی در آن بنماید و پرداخت آن برعهده مرد است و زن هر زمان که بخواهد می تواند مهریه خود را در صورتی که عندالمطالبه باشد از شوهرش مطالبه کند و مرد نیز ملزم به پرداخت مهریه است.

چنانچه در عقد دائم در زمان عقد، زن و مرد مهریه ‌ای تعیین نکرده باشند، عقد صحیح است و طرفین می‌ توانند بعد از ازدواج در مورد مهریه توافق کنند؛ اما در عقد موقت (صیغه)، تعیین مهریه شرط لازم و ضروری برای صحت عقد می ‌باشد و عدم تعیین مهریه و مدت زمان عقد موقت موجب بطلان عقد می‌ شود.

موانع عقد نکاح چیست؟

طبق قانون و شرع اسلام، مواردی پیش بینی شده است که در صورت وجود داشتن آنها، زن و مرد نمی توانند با هم ازدواج کنند.

موانع نکاح عبارتند از:

1- قرابت نسبی

2- قرابت رضاعی

3- قرابت نسبی

4- ازدواج با زن شوهردار

قرابت نسبی

طبق ماده 1045 قانون مدنی، نکاح با برخی اقارب نسبی (بستگان هم خون) ممنوع است، اگر چه قرابت، حاصل از شبهه یا زنا باشد. افرادی که به دلیل قرابت نسبی نمی توان با آنها ازدواج کرد عبارتند از:

* پدر و اجداد و با مادر و جدات هر قدر که بالا برود.

* اولاد هر قدر که پایین برود.

* برادر و خواهر و اولاد آنها تا هر قدر که پایین برود.

* عمات و خالات خود و عمات و خالات پدر و مادر و اجداد و جدات.

قرابت رضاعی

طبق ماده 1046 قانون مدنی، قرابت رضاعی از نظر حرمت نکاح، در حکم قرابت نسبی است یعنی تمام کسانی که از نظر قرابت نسبی نمی توان با آنها ازدواج کرد به لحاظ قرابت رضاعی نیز حرام می شوند و قرابت رضاعی مشروط بر مواردی می باشد، مثلا نوزاد، لااقل یک شبانه روز و یا 15 دفعه متوالی، شیر کامل خورده باشد، بدون اینکه در این بین، غذای دیگر یا شیر زن دیگر را بخورد و مقدار شیری که طفل خورده است، از یک زن و از یک شوهر باشد.

قرابت سببی

قرابت سببی به موجب ازدواج زن و مرد ایجاد می شود. طبق ماده 1067 قانون مدنی مرد نمی تواند با فرزندان دختر زنی که با او ازدواج کرده مشروط بر اینکه بین زن و شوهر نزدیکی واقع شده باشد ازدواج کند. همچنین مرد با مادر زن نمی تواند ازدواج کند. بین مرد و زنی که سابقا زن پدر و یا زن یکی از اجداد یا زن پسر یا زن یکی از احفا (فرزندزادگان) او بوده است، ازدواج صحیح نیست. همچنین طبق ماده 1048 قانون مدنی، ازدواج همزمان مرد با دو خواهر ممنوع است، اگرچه به عقد موقت باشد.

ازدواج با زن شوهردار

طبق ماده 1050 قانون مدنی،هر کس، زن شوهردار را با علم به وجود علقه زوجیت و حرمت نکاح و یا زنی را که در عده طلاق یا در عده وفات است، با علم به عده حرمت نکاح، برای خود عقد کند، عقد، باطل و آن زن، مطلقا بر آن شخص، حرام ابدی می شود.

در صورت سه طلاقه کردن زن نیز شوهر دیگر نمی تواند با زن سابق خود ازدواج کند و سه طلاقه یکی از موانع نکاح محسوب می شود، مگر اینکه زنی که سه طلاقه شده است با مرد دیگری ازدواج کند و از او طلاق بگیرد تا بتواند با شوهری که او را سه طلاقه کرده است ازدواج کند.

کلام آخر

وکیل طلاق یک وکیل پایه یک دادگستری است که در زمینه دعاوی مربوط به طلاق فعالیت و قبول وکالت می نماید و به همه ی قوانین طلاق خصوصا قوانین جدید و همچنین روند رسیدگی دادگاه خانواده به دعاوی طلاق آشنایی کامل دارد، بنابراین وکیل طلاق، بهترین کسی است که می تواند هر یک از زوجین را برای طلاق و مطالبه ی حقوق آنها در طلاق و پس از آن راهنمایی کند.