طلاق بائن
طلاق چیست؟
طلاق به معنی پایان قانونی ازدواج و جدا شدن زوجین از یکدیگر است و در پی آن حقوق و تکالیف متقابلی که بین زوجین در هنگام ازدواج وجود داشته از میان می رود.
طبق ماده 1139 قانون مدنی، طلاق مخصوص عقد دائم بوده و زن در عقد موقت با پایان مدت یا بذل آن از سوی شوهر از زوجیت خارج می شود.
همچنین طلاق جزو ایقاعات است یعنی یک طرفه است و از طرف مرد صورت می گیرد.
برای دریافت راهنمایی و مشاوره رایگان در خصوص کلیه دعاوی طلاق با وکلای طلاق موسسه حقوقی دادآرمان تماس بگیر. (02122904873-02122904874-09128400921-09336267676-09336267878)
انواع طلاق براساس درخواست کننده طلاق
در صورتی که زن و مرد بخواهند طلاق بگیرند باید ابتدا برای ثبت دادخواست طلاق اقدام کنند تا درخواست زن یا مرد برای طلاق در دادگاه بررسی شود و سپس دادگاه در این خصوص رأی مقتضی صادر نماید.
براساس اینکه چه کسی تقاضای طلاق دارد و دادخواست طلاق را به دادگاه خانواده تقدیم می کند، طلاق به دو دسته کلی تقسیم می شود:
1- طلاق یک طرفه: در طلاق یک طرفه فقط یکی از زوجین تصمیم به طلاق دارد و می خواهد از همسر خود جدا شود، از این رو طلاق یک طرفه به دسته طلاق از طرف مرد و طلاق از طرف زن تقسیم می شود.
2- طلاق توافقی: در طلاق توافقی زن و شوهر هر دو برای طلاق توافق دارند و می خواهند با طلاق به زندگی مشترک خود پایان دهند.
طلاق از طرف مرد
طبق ماده 1133 قانون مدنی مرد حق طلاق دارد و می تواند بدون داشتن هیچ دلیل موجهی زن خود را طلاق دهد. مهمترین شرط طلاق از طرف مرد، پرداخت حقوق مالی زوجه است، یعنی در صورتی که مرد دادخواست طلاق را به دادگاه خانواده تقدیم کند، دادگاه در خصوص حقوق مالی زوجه که مهریه، نفقه، اجرت المثل ایام زوجیت، تنصیف اموال زوج و استرداد جهیزیه است، تعیین تکلیف می کند، همچنین دادگاه در مورد مسائل غیرمالی طلاق نیز مانند حضانت فرزند مشترک پس از طلاق و حق ملاقات با فرزند تصمیم گیری می کند، سپس رأی طلاق (گواهی عدم امکان سازش) را صادر می کند.
طلاق از طرف زن
همان طور که گفته شد، طبق قانون طلاق در ایران مرد حق طلاق دارد، اما زن حق طلاق ندارد و طرح دادخواست طلاق از طرف زن پیچیده و دشوار است، چرا که زن حق طلاق ندارد و برای اینکه بتواند از شوهر خود طلاق بگیرد، باید دلایل محکمه پسندی به دادگاه ارائه دهد و زن باید دلایل خود را که موجب شده بخواهد از شوهر خود طلاق بگیرد را در دادگاه ثابت کند و پس از اثبات دلایل زن برای طلاق، حکم طلاق صادر می شود.
از دلایلی که برای زن حق طلاق ایجاد می کند، عسر و حرج و نیز هر یک از شروط دوازده گانه عقدنامه است.
همچنین زن می تواند با داشتن وکالت در طلاق برای ثبت دادخواست طلاق اقدام نماید. البته در صورتی که زن با استفاده از حق طلاق اقدام به طلاق نماید، طلاق از طرف زن نیست و طلاق توافقی خواهد بود.
یکی دیگر از راه های طرح دادخواست طلاق از طرف زن درخواست طلاق خلع است و زن به دلیل کراهتی که از شوهرش دارد با بذل مهریه اش یا دادن مالی بیشتر از مهریه اش (فدیه) به شوهر از دادگاه درخواست طلاق خلع می نماید.
طلاق توافقی
در طلاق توافقی برخلاف طلاق یک طرفه، زن و شوهر هر دو برای طلاق با هم توافق دارند و برای پایان دادن به زندگی مشترک خود تصمیم به طلاق می گیرند، از این رو دادخواست طلاق توافقی را به دادگاه تقدیم می کنند. در طلاق توافقی زن و مرد بدون دخالت دادگاه در خصوص مسائل مالی و غیرمالی طلاق مانند مهریه، نفقه، اجرت المثل ایام زوجیت، تنصیف اموال، استرداد جهیزیه، حضانت فرزند و حق ملاقات با فرزند پس از طلاق توافقی (در صورت داشتن فرزند مشترک) توافق می کنند و توافقات خود را به صورت مکتوب که به امضای زوجین رسیده باشد، به دادگاه ارائه می دهند.
در خصوص توافقات زوجین در طلاق توافقی باید به این نکته اشاره کرد که زن و مرد می توانند توافقات خود را هر زمان که بخواهند در مراحل دادرسی و یا هنگام ثبت دادخواست طلاق و حتی پس از ثبت طلاق تغییر دهند و براساس توافقات جدید عمل نمایند.
نکته: در صورتی که زن با استفاده از حق طلاق اقدام به طلاق نماید، طلاق از طرف زن محسوب نمی شود و طلاق توافقی است، از این رو رای صادر شده از سوی دادگاه، گواهی عدم امکان سازش خواهد بود.
انواع طلاق براساس رجوع در طلاق
رجوع در طلاق به معنی بازگشت مرد به همسر خود پس از طلاق و ادامه زندگی مشترک در ایام عده طلاق است و با این رجوع ازدواج قبلی با تمام آثاری که داشته، ادامه پیدا می کند و نیازی به جاری شدن نکاح مجدد نمی باشد.
براساس حق رجوع، طلاق به دو دسته تقسیم می شود که عبارتند از:
* طلاق رجعی
* طلاق بائن (طلاق بدون رجوع)
طلاق رجعی چیست؟
در طلاق رِجعی مرد می تواند تا زمانی که عده طلاق پایان نیافته، بدون نیاز به عقد نکاح جدید به همسر خود رجوع نماید و زندگی مشترک خود را دوباره شروع کنند. در ایام عده طلاق رجعی زوجین از یکدیگر ارث می برند و به زوجه نفقه تعلق می گیرد و زن می تواند در منزل مرد اقامت داشته باشد.
همچنین در طلاق خلع و مبارات که از انواع طلاق بائن هستند و زن با بذل مهریه اش طلاق می گیرد، در صورتی که زن در ایام عده طلاق مهریه ای را که بخشیده مطالبه نماید طلاق از حالت بائن خارج و به طلاق رجعی تبدیل می شود و مرد می تواند در ایام عده طلاق به زن رجوع کند و زن و مرد دوباره زندگی مشترک خود را شروع کنند.
طلاق بائن چیست؟
طلاق بائن به طلاقی گفته می شود که پس از طلاق، رابطه زوجیت به طور کامل بین زن و شوهر از بین می رود و مرد در ایام عده طلاق بائن نمی تواند به همسر سابق خود رجوع کند.
در واقع در طلاق بائن، زن در زمان عده به مرد محرم نیست و احکام زوجیت مانند الزام به اطاعت از شوهر، ارث بردن زوجین از یکدیگر، حرمت خروج از منزل بدون اجازه مرد و الزام به پرداختنفقهزن توسط مرد نیز بر او جاری نمی شود.
نکته: در طلاق بائن، اگر زن باردار باشد، بر مرد واجب است که تا زمان تولد نوزاد، نفقه او را پرداخت نماید.
انواع طلاق بائن
انواع طلاق بائن عبارتند از:
1- طلاق زنی که بعد از ازدواج با او آمیزش نشده است.
2- طلاق دختری که نُه سالش تمام نشده است.
3- طلاق زن یائسه
4- طلاق خُلع
5- طلاق مُبارات
6- طلاق سوم یا سه طلاقه
7- نوع دیگری از طلاق نیز وجود دارد که طلاق حاکم شرع نام دارد. در این نوع طلاق، حاکم شرع همسر مردی را که نه نفقه او را می پردازد و نه طلاقش می دهد، خود طلاق می دهد.
طلاق خلع
طبق قانون طلاق در ایران، زن حق طلاق ندارد و نمی تواند برخلاف مرد هر زمان که بخواهد از شوهر خود طلاق بگیرد، اما در صورتی که زن از زندگی با شوهر خود ناراضی باشد و نسبت به شوهر خود ابراز کراهت کراهت نماید، می تواند با بذل مهریه خود و یا دادن فدیه به شوهرش از او طلاق بگیرد.
طلاق خلع طلاق یک طرفه از طرف زن است، اما در طلاق خلع زن دلیل موجهی برای طلاق ندارد و تنها به دلیل کراهت از شوهر و با بخشش مهریه ی خود طلاق می گیرد.
فدیه چیست؟ در طلاق خلع که زن به دلیل ابراز کراهت از شوهر تصمیم به طلاق دارد، ممکن است برای اثبات کراهت خود از همسرش علاوه بر بخشش مهریه، مال دیگری نیز به مرد بدهد. در واقع به پول و یا هر مال دیگری که زن با اختیار و رضایت خود به مرد می دهد تا او را طلاق دهد، فدیه گفته می شود. این هزینه می تواند کمتر و یا بیشتر از مهریه باشد.
طلاق مبارات
طلاق مبارات یک نوع طلاق بائن است که مرد پس از جاری شدن صیغه طلاق در دوران عده حق رجوع به زن را ندارد.
در طلاق مبارات زن و شوهر هر دو حاضر به ادامه زندگی مشترک نیستند، بنابراین با توافق بر سر تمام مسائل از جمله مسائل مالی و حقوقی و در صورت داشتن فرزند بر سر حضانت و سرپرستی فرزند طلاق می گیرند. در حقیقت طلاق مبارات همان طلاق توافقی است که زن و شوهر هر دو خواهان طلاق هستند و در تمامی امور با یکدیگر توافق کرده اند. در این نوع طلاق نیازی به داشتن شرایط و دلایل محکمه پسند برای دادگاه نمی باشد و زن و شوهر با توجه به وضعیت خانوادگی خود به این نتیجه می رسند که دیگر نمی توانند با یکدیگر زندگی کنند، از این رو تصمیم به طلاق می گیرند.
سه طلاق کردن یا سه طلاقه
سه طلاق کردن از انواع طلاق بائن است. سه طلاقه کردن بدین صورت است که:
مرد، همسر خود را طلاق رجعی بدهد، سپس در ایام عده به او رجوع نماید و نزدیکی صورت بگیرد و در طهر (پاکی) بعدی دوباره همسر خود را طلاق بدهد و این مسئله سه بار تکرار شود. بعد از سه بار، دیگر مرد حق رجوع ندارد، یعنی زن سه طلاقه شده است و طلاق سوم به منزله طلاق بائن (طلاق بدون رجوع) می باشد.
در صورتی سه طلاقه باطل می شود و مرد می تواند دوباره با همان زن ازدواج کند که زن یک بار با مردی دیگر ازدواج کند؛ (که به آن مرد محلل می گویند.) سپس طلاق بگیرد، بعد از طلاق می تواند با همان مردی که او را سه طلاقه کرده دوباره ازدواج کند.
تفاوت طلاق خلع و مبارات چیست؟
همان طور که گفته شد طلاق خلع و مبارات هر دو طلاق بائن هستند و زن با بذل مهریه برای طلاق اقدام می کند، اما طلاق خلع و مبارات با هم تفاوت هایی دارند که عبارتند از:
1- در طلاق مبارات، زن و شوهر هر دو برای طلاق توافق دارند و دیگر حاضر به ادامه زندگی مشترک نیستند، ولی طلاق خلع یک طرفه از سوی زن مطرح می شود.
2- در طلاق خلع، مرد می تواند برای طلاق دادن زن مالی بیشتر از مهریه از زن بگیرد، اما در طلاق مبارات مرد نمی تواند از پرداخت مهریه زن خودداری کند، بلکه زن و شوهر در این مورد با هم توافق می کنند و مرد نمی تواند در طلاق مبارات مالی بیشتر از مهریه زن را به عوض طلاق مطالبه نماید، چرا که طلاق یک طرفه از سوی زن مطرح نشده و مرد نیز برای طلاق و جدایی با زن توافق دارد.
3- در طلاق خلع نیازی نیست که با لفظ، طلاق صورت گیرد؛ اما در طلاق مبارات حتماً باید طلاق با لفظ باشد.
تبدیل طلاق خلع به طلاق رجعی
در طلاق خلع زن مهریه اش را به مرد می بخشد و در عوض طلاق می گیرد و پس از جاری شدن صیغه طلاق رابطه زوجیت بین زن و شوهر از بین می رود، اما در صورتی که در دوران عده طلاق، زن مهریه ای را که بخشیده است مطالبه نماید، طلاق خلع از حالت بائن که بدون رجوع است به طلاق رجعی تبدیل می شود و مرد می تواند در دوران عده به همسر خود رجوع کند و زندگی زناشویی خود را مجددا شروع کنند.
نکته:در طلاق خلع اگر زن حتی فقط بخشی از مهریه ای را که بخشیده است در دوران عده مطالبه کند، طلاق خلع به طلاق رجعی تبدیل می شود.
کلام آخر
وکیل طلاق یک وکیل پایه یک دادگستری است که در زمینه دعاوی مربوط به طلاق فعالیت و قبول وکالت می نماید و به همه ی قوانین طلاق خصوصا قوانین جدید و همچنین روند رسیدگی دادگاه خانواده به دعاوی طلاق آشنایی کامل دارد، بنابراین وکیل طلاق، بهترین کسی است که می تواند هر یک از زوجین را برای طلاق و مطالبه ی حقوق آنها در طلاق و پس از آن راهنمایی کند.