قانون جدید مهریه
مهریه چیست؟
مهریه یا کابین به مالی گفته می شود که مرد در هنگام وقوع عقد نکاح به زن خود می پردازد یا مکلف به پرداخت آن می شود.
طبق ماده ۱۰۸۲ قانون مدنی، به مجرد عقد، زن مالک مهر می شود و می تواند هر نوع تصرفی که بخواهد در آن بنماید.
همچنین مهریه مال معینی است که دارای ارزش مالی بوده و ضمن عقد نکاح از سوی زوج به زوجه تملیک و داده می‌شود و گاهی ممکن است به جای مال، انجام کاری به نفع زن باشد مانند تعهد مرد به آموزش قرآن به زن.
در عقد دائم چنانچه در زمان عقد، مهریه ای تعیین نشده باشد عقد صحیح است و طرفین می توانند بعد از ازدواج در مورد مهریه توافق نمایند؛ اما در عقد موقت (صیغه)، تعیین مهریه شرط لازم و ضروری برای صحت عقد می‌باشد و عدم تعیین مهریه و مدت زمان عقد موقت موجب بطلان عقد می شود.
برای دریافت راهنمایی و مشاوره رایگان در خصوص کلیه دعاوی طلاق با وکلای طلاق موسسه حقوقی دادآرمان تماس بگیر. (02122904873-02122904874-09128400921-09336267676-09336267878)
انواع مهریه
مهریه انواع مختلفی دارد که عبارتند از:
مهرالمسمی: اگر مهر ضمن عقد نکاح یا پس از آن به رضایت طرفین تعیین شود مهرالمسمی نامیده می‌شود. مهرالمسمی مال معینی است که به عنوان مهر با توافق زوجین تعیین می‌گردد یا شخصی که زوجین انتخاب کرده‌اند.
مهرالمثل: مهری که بر حسب عرف و عادت و با توجه به وضع زن از لحاظ سن، تحصیلات، موقعیت خانوادگی و اجتماعی زن و بر حسب زمان و مکان تعیین می‌گردد.
مهرالمثل در مواقعی تعیین می شود که:
1- هرگاه مهرالمسمی تعیین نشده باشد و نزدیکی واقع شده باشد.
2- در عقد نکاح و ازدواج شرط عدم مهریه شده باشد پس از وقوع نزدیکی زن مستحق مهرالمثل است.
3- در مواردی که مهرالمسمی به جهتی از جهات باطل باشد پس از نزدیکی زن مستحق مهرالمثل می باشد.
4- مواردی که مهر تعیین نشده و مرد پس از نزدیکی زن خود را طلاق دهد.
مهرالمتعه: هرگاه در عقد ازدواج مهر ذکر نشده باشد و شوهر قبل از نزدیکی و تعیین مهر، زن خود را طلاق دهد، زن مستحق مهرالمتعه می شود. در مهرالمتعه وضعیت مرد از لحاظ اقتصادی و توانایی مالی مورد توجه واقع می شود.
مهرالسنه: مهری است که پیامبر اکرم (ص) برای دخترش فاطمه (س) تعیین کرده. این مهر معادل ۵۰۰ درهم است، که این یک نوع مهرالمسمی می باشد.
انواع مهریه از نظر زمان مطالبه
همان طور که گفته شد زن مالک مهریه است و می تواند هر زمان که بخواهد مهریه خود را از شوهرش مطالبه کند، اما مهریه از نظر زمان مطالبه به دو دسته تقسیم می شود:
1- مهریه عندالمطالبه: مهریه عندالمطالبه یعنی هر زمان که زوجه بخواهد می تواند مهریه اش را از همسرش درخواست بنماید و زوج موظف به پرداخت مهریه است.
* نکته: هنگامی که مهریه به صورت عندالمطالبه باشد، اصل بر این است که مرد توانایی پرداخت آن را دارد، مگر آنکه خلاف آن ثابت شود و بار اثبات آن نیز بر عهده شوهر است و در واقع او باید ثابت نماید توانایی کافی برای پرداخت تمام و یا پرداخت بخش زیادی از مهریه را به صورت یکجا ندارد.
2- مهریه عندالاستطاعه: مهریه عندالاستطاعه یعنی پرداخت آن از سوی مرد به همسرش مشروط به داشتن توانایی مالی است و اصل بر این است که مرد توانایی مالی برای پرداخت مهریه به صورت یکجا را ندارد.
* نکته: چنانچه زوجه مهریه خود را درخواست کند، اصل بر این است که زوج توانایی پرداخت تمام و یا بخشی از آن را به صورت یکجا ندارد و بار اثبات خلاف این موضوع بر عهده زوجه است.
مطالبه مهریه براساس قانون جدید مهریه
طی سال های اخیر به دلیل افزایش زندانیان مهریه، همچنین افزایش قیمت سکه و بالا بودن مهریه زنان، قانونگذار برای حمایت از خانواده، از سال 1391، قانون 110 سکه را تصویب کرده است. براساس قانون جدید، مهریه زن هر چقدر که باشد، مرد مکلف به پرداخت 110 سکه است و در صورتی که توانایی مالی برای پرداخت 110 سکه را به صورت یکجا نداشته باشد، می تواند با تقدیم دادخواست اعسار از پرداخت مهریه، تقاضای تقسیط مهریه را از دادگاه بنماید.
طبق قانون جدید مهریه زن نمی تواند برای پرداخت مهریه، بیش از 110 سکه حکم جلب مرد را بگیرد و زن در صورتی می تواند بیش از 110 سکه از مهریه را مطالبه کند که اثبات نماید که مرد توانایی مالی برای پرداخت بیش از 110 سکه را دارد.
* نکته: زن می تواند برای مطالبه بیش از 110 سکه، درخواست توقیف اموال زوج را در صورتی که مستثنیات دین نباشد را بنماید.
طبق ماده ۲۲قانون حمایت خانواده مصوب 1391، چنانچه مهریه در زمان وقوع عقد تا ۱۱۰ سکه تمام بهار آزادی یا معادل آن باشد، وصول آن مشمول مقررات ماده دو قانون اجرای محکومیت های مالی است. چنانچه مهریه بیشتر از این مقدار باشد در خصوص مازاد، فقط توانایی مالی زوج ملاک پرداخت است و رعایت مقررات مربوط به محاسبه مهریه به نرخ روز الزامی است.
توقیف اموال زوج در قانون جدید مهریه
در صورتی که زن برای مطالبه مهریه خود اموال مرد را توقیف نماید تا پایان مزایده و مشخص شدن تکلیف مال مرد، توقیف برای مازاد مهریه از یکصد ده سکه حکم جلب صادر نمی کنند.
همچنین پیش از وضع رأی وحدت رویه، مردان بدهکار مهریه تا صدور رأی قطعی دادگاه باید در حبس به سر می بردند و بعد از صدور رأی می توانستند برای اعسار خود در دادگاه اقدام نمایند؛ اما پس از تصویب قانون جدید مهریه، شرایطی فراهم شد که مردان مدعی اعسار می توانند در زمانی که دادگاه پرونده مطالبه مهریه را رسیدگی می کند، دادخواست اعسار را بدون گذراندن حبس به دادگاه تقدیم کنند تا پرونده بررسی شود و دادگاه در خصوص اعسار مرد برای پرداخت مهریه رای مقتضی صادر نماید.
تمکن مالی مرد در قانون جدید مهریه
براساس قوانین قدیمی مهریه، در خصوص مطالبه مهریه زوجه، اصل بر تمکن مالی مرد بود و در صورت عدم پرداخت مهریه، طبق قانون مرد به حبس محکوم می شد؛ اما طبق قانون جدید مهریه، اصل بر این است که زوج
برای پرداخت مهریه معسر است و توانایی مالی برای پرداخت یکجای مهریه را ندارد.
همچنین طبق قانون جدید مهریه، در دیون ابتدایی، حبس مدیون (مرد) جایز نیست، مگر در صورت باطل بودن و فرار از دین مرد برای پرداخت مهریه.
به طور کلی در مورد قانون جدید مهریه می توان گفت، چنانچه مهریه زن بیشتر از ۱۱۰سکه یا معادل آن باشد، در مرحله نخست 110 سکه باید توسط مرد پرداخت شود و مازاد بر آن ضمانت اجرایی کیفری ندارد.
کلام آخر
وکیل مهریه یک وکیل پایه یک دادگستری است که در خصوص دعاوی مربوط به مهریه فعالیت و قبول وکالت می نماید و به همه ی قوانین مهریه خصوصا قوانین جدید و همچنین روند رسیدگی دادگاه خانواده به دعاوی مهریه آشنایی کامل دارد، بنابراین وکیل مهریه، بهترین کسی است که می تواند هر یک از زوجین را در مورد دعاوی مهریه مانند مطالبه مهریه از ارث، اعسار از پرداخت مهریه، درخواست تعدیل اقساط مهریه و غیره راهنمایی کند.