مطالبه مهریه از ارث
مهریه چیست؟
مهریه یا کابین به مالی گفته می شود که مرد در هنگام وقوع عقد نکاح اسلامی به زن خود می پردازد یا مکلف به پرداخت آن می شود.
طبق ماده ۱۰۸۲ قانون مدنی، به مجرد عقد، زن مالک مهر می شود و می تواند هر نوع تصرفی که بخواهد در آن بنماید.
همچنین مهریه مال معینی است که دارای ارزش مالی بوده و ضمن عقد نکاح از سوی زوج به زوجه تملیک و داده می‌شود و گاهی ممکن است به جای مال، انجام کاری به نفع زن باشد مانند تعهد مرد به آموزش قرآن به زن
در عقد دائم چنانچه در زمان عقد، مهریه ای تعیین نشده باشد عقد صحیح است و طرفین می توانند بعد از ازدواج در مورد مهریه توافق نمایند. به همین دلیل، بسته به اینکه مهریه در زمان عقد تعیین شده باشد یا نشده باشد؛ اما در عقد موقت (صیغه)، تعیین مهریه شرط لازم و ضروری برای صحت عقد می‌باشد و عدم تعیین مهریه و مدت زمان عقد موقت موجب بطلان عقد می شود.
برای دریافت راهنمایی و مشاوره رایگان در خصوص کلیه دعاوی طلاق با وکلای طلاق موسسه حقوقی دادآرمان تماس بگیر. (02122904873-02122904874-09128400921-09336267676-09336267878)
انواع مهریه
مهریه انواع مختلفی دارد که عبارتند از:
مهرالمسمی: اگر مهر ضمن عقد نکاح یا پس از آن به رضایت طرفین تعیین شود مهرالمسمی نامیده می‌شود. مهرالمسمی مال معینی است که به عنوان مهر با توافق زوجین تعیین می‌گردد یا شخصی که زوجین انتخاب کرده‌اند.
مهرالمثل: مهری که بر حسب عرف و عادت و با توجه به وضع زن از لحاظ سن، تحصیلات، موقعیت خانوادگی و اجتماعی زن و بر حسب زمان و مکان تعیین می‌گردد.
موارد تعیین مهرالمثل: مهرالمثل در مواقعی تعیین می شود که:
1- هرگاه مهرالمسمی تعیین نشده باشد و نزدیکی واقع شده باشد.
2- در عقد نکاح و ازدواج شرط عدم مهریه شده باشد پس از وقوع نزدیکی زن مستحق مهرالمثل است.
3- در مواردی که مهرالمسمی به جهتی از جهات باطل باشد پس از نزدیکی زن مستحق مهرالمثل می باشد.
4- مواردی که مهر تعیین نشده و مرد پس از نزدیکی زن خود را طلاق دهد.
مهرالمتعه: هرگاه در عقد ازدواج مهر ذکر نشده باشد و شوهر قبل از نزدیکی و تعیین مهر، زن خود را طلاق دهد، زن مستحق مهرالمتعه می شود. در مهرالمتعه وضعیت مرد از لحاظ اقتصادی و توانایی مالی مورد توجه واقع می شود.
مهرالسنه: مهری است که پیامبر اکرم (ص) برای دخترش فاطمه (س) تعیین کرده. این مهر معادل ۵۰۰ درهم است، که این یک نوع مهرالمسمی می باشد.
انواع مهریه از نظر زمان مطالبه
همان طور که گفته شد زن مالک مهریه است و می تواند هر زمان که بخواهد مهریه خود را از شوهرش مطالبه کند، اما مهریه از نظر زمان مطالبه به دو دسته تقسیم می شود:
1- مهریه عندالمطالبه: مهریه عندالمطالبه یعنی هر زمان که زوجه بخواهد می تواند مهریه اش را از همسرش درخواست بنماید و زوج موظف به پرداخت مهریه است.
* نکته: هنگامی که مهریه به صورت عندالمطالبه باشد، اصل بر این است که مرد توانایی پرداخت آن را دارد، مگر آنکه خلاف آن ثابت شود و بار اثبات آن نیز بر عهده شوهر است و در واقع او باید ثابت نماید توانایی کافی برای پرداخت تمام و یا پرداخت بخش زیادی از مهریه را به صورت یکجا ندارد.
2- مهریه عندالاستطاعه: مهریه عندالاستطاعه یعنی پرداخت آن از سوی مرد به همسرش مشروط به داشتن توانایی مالی است و اصل بر این است که مرد توانایی مالی برای پرداخت مهریه به صورت یکجا را ندارد.
* نکته: چنانچه زوجه مهریه خود را درخواست کند، اصل بر این است که زوج توانایی پرداخت تمام و یا بخشی از آن را به صورت یکجا ندارد و بار اثبات خلاف این موضوع بر عهده زوجه است.
در ادامه در مورد نحوه مطالبه مهریه از ارث توضیحاتی ارائه خواهیم داد.
آیا زوجه می تواند مهریه خود را از ارث زوج مطالبه کند؟
امروزه به دلیل افزایش طلاق و مطالبه مهریه از سوی زوجه، سوالات زیادی در خصوص مهریه برای زوجین مطرح می شود، که برای پاسخ به آنها بهترین راهکار مراجعه به یک وکیل مهریه با تجربه و مشورت با او است؛ تا وکیل مهریه با دانش و تجربه ای که دارد، زوجین را در خصوص مهریه راهنمایی نماید و به رفع مشکلات آنها بپردازد.
یکی از سوالاتی که برای زوجین در خصوص مهریه مطرح می شود، این است که:
چنانچه زوجه بخواهد مهریه ی خود را مطالبه نماید و زوج از پرداخت آن معسر (ناتوان) باشد، آیا زوجه می تواند از سهم الارثی که به زوج می رسد، مهریه ی خود را مطالبه نماید؟ آیا سهم الارث زوج برای پرداخت مهریه ی زوجه توقیف خواهد شد؟
در پاسخ به این سوال باید گفت، چنانچه زوجه بخواهد مهریه خود را مطالبه نماید اما زوج توانایی مالی برای پرداخت آن را نداشته باشد، زن می تواند مهریه خود را از سهم الارث شوهر که به او ارث رسیده است مطالبه نماید، در این صورت اگر زن بخواهد مهریه خود را از ارث شوهرش مطالبه نماید، می تواند از طریق دادگاه خانواده برای مطالبه مهریه از ارث اقدام کند.
نحوه ی تقدیم دادخواست برای مطالبه مهریه از ارث
چنانچه زوجه بخواهد با مطالبه مهریه از ارث شوهر آن را وصول نماید، باید ابتدا دادخواست مطالبه ی مهریه را به دادگاه خانواده تقدیم کند و سپس توقیف سهم الارث شوهر را از ترکه ی پدر شوهر یا مادر شوهر خود از دادگاه تقاضا نماید.
یکی از سوالاتی که در خصوص مطالبه مهریه از ارث مطرح می شود، این است که آیا زوجه می تواند در زمانی که پدر یا مادر زوج در قید حیات هستند، مهریه خود را از اموال آنها مطالبه نماید؟
در پاسخ به این سوال باید گفت، خیر تا زمانی که پدر یا مادر زوج که وی از آنها ارث می برد، در قید حیات باشند، زوجه نمی تواند اموال آنها را برای مطالبه ی مهریه توقیف نماید.
مطالبه مهریه از ارث در صورت اعسار زوج
در صورتی که زوج در پرداخت مهریه، معسر باشد و توانایی مالی برای پرداخت مهریه را نداشته و به او ارث رسیده باشد، آیا زوجه می تواند برای مطالبه مهریه از ارث اقدام نماید؟ آیا اعسار شوهر تاثیری در توقیف سهم الارث او خواهد شد؟
چنانچه عدم توانایی مالی زوج به اندازه ای باشد که با وجود گرفتن سهم الارث خود، باز هم معسر باشد، در این صورت مستثنیات دین بر اموال توقیف شده (ارثیه) بابت مهریه صادق می باشد و زوج می تواند با اثبات اعسار خود در دادگاه خانواده از ارثیه ی توقیف شده رفع اثر نماید. البته در این خصوص قاضی دادگاه تصمیم گیری می کند و رای قطعی را صادر می نماید.
نکات مطالبه مهریه زن از ارث شوهر
برخی نکات در مورد مطالبه مهریه از ارث مرد عبارتند از:
* نکته 1: زوجه باید حتما برای مطالبه مهریه از ارث شوهر، دادخواست مطالبه ی مهریه را نیز به دادگاه تقدیم نماید، چون در این صورت زوج می تواند به دادگاه خانواده مراجعه کند و رفع توقیف سهم الارث را از دادگاه تقاضا نماید.
* نکته 2: نکته ای که باید در این خصوص به آن توجه داشت، این است که، سهم الارث زوج جزء دارایی های او می باشد و اگر برای وصول مهریه توقیف شود، تنها نسبت به همان مقدار از سهم الارث که به شوهر می رسد، قابل اجرا است و ارزش مالی ترکه که قرار است به وراث برسد، در صورتی که بیشتر از مهریه زوجه باشد، تاثیری در این خصوص ندارد.
* نکته 3: اگر زوج که به او ارث رسیده است، مدعی واگذاری ارث خود به دیگران، سایر وراث یا طلبکاران به دلیل بدهی بشود، زوجه می تواند به عنوان ذی نفع به عنوان معترض ثالث اجرایی وارد پرونده شود.
* نکته 4: اگر متوفی قبل از فوت، وصیت نامه ای تنظیم نماید و برای ثلث اموال خود تعیین تکلیف کند، پس از فوت او از ثلث اموال به زوج، ارث نخواهد رسید و طبق وصیت متوفی در خصوص ثلث اموال عمل خواهد شد. در صورتی که زوجه اقدام به مطالبه مهریه از ارث بنماید، نمی تواند از ثلث مال متوفی که در مورد آن در وصیت نامه تعیین تکلیف شده، مهریه خود را مطالبه کند یا آن را برای وصول مهریه توقیف نماید.
* نکته 5: در صورت تقدیم دادخواست مطالبه ی مهریه زوجه، دادگاه خانواده در صورتی به این دادخواست رسیدگی می کند که میزان 5/3 درصد از قیمت روز سکه های درخواست شده توسط زوجه، برای هزینه ی دادرسی پرداخت شود، در غیر این صورت، دادگاه به این دادخواست رسیدگی نخواهد کرد، مگر در صورتی که زوجه در دادگاه، دادخواست اعسار از پرداخت هزینه ی دادرسی را نیز مطرح نماید و این دادخواست از سوی دادگاه، مورد پذیرش واقع شود.
کلام آخر
وکیل مهریه یک وکیل پایه یک دادگستری است که در خصوص دعاوی مربوط به مهریه فعالیت و قبول وکالت می نماید و به همه ی قوانین مهریه خصوصا قوانین جدید و همچنین روند رسیدگی دادگاه خانواده به دعاوی مهریه آشنایی کامل دارد، بنابراین وکیل مهریه، بهترین کسی است که می تواند هر یک از زوجین را در مورد دعاوی مهریه مانند مطالبه مهریه از ارث، اعسار از پرداخت مهریه، درخواست تعدیل اقساط مهریه و غیره راهنمایی کند.