مهریه چیست؟
مهریه (کابین) چیست؟
مهریه یا کابین به مالی گفته می‌شود که مرد در هنگام وقوع عقد نکاح اسلامی به زن خود می‌پردازد یا مکلف به پرداخت آن می‌شود.
طبق ماده ۱۰۸۲ قانون مدنی، به مجرد عقد، زن مالک مهر می‌شود و می‌تواند هر نوع تصرفی که بخواهد در آن بنماید. در واقع زوجه هر زمان که اراده بنماید می‌تواند مهر خود را مطالبه و درخواست نماید و زوج نیز پس از مطالبه زن، باید آن را به وی بپردازد.
همچنین مهریه مال معینی است که دارای ارزش مالی بوده و ضمن عقد نکاح از سوی زوج به زوجه تملیک و داده می‌شود و گاهی ممکن است به جای مال، انجام کاری به نفع زن باشد مانند تعهد مرد به آموزش قرآن به زن
برای دریافت راهنمایی و مشاوره رایگان در خصوص کلیه دعاوی طلاق با وکلای طلاق موسسه حقوقی دادآرمان تماس بگیر. (02122904873-02122904874-09128400921-09336267676-09336267878)
تعیین مهریه در عقد نکاح
چنانچه در عقد دائم در زمان عقد، زن و مرد مهریه ای تعیین نکرده باشند عقد صحیح است و طرفین می توانند بعد از ازدواج در مورد مهریه توافق کنند.
اما در عقد موقت (صیغه)، تعیین مهریه شرط لازم و ضروری برای صحت عقد می باشد و عدم تعیین مهریه و مدت زمان عقد موقت موجب بطلان عقد می شود.
مهریه از نظر اسلام
مهریه از نظر اسلام تنها جنبه مادی ندارد بلکه افزون بر آن، حکمت های دیگری نیز در تعیین مهر نهفته است بنابراین نه تنها به زنان به عنوان کالا نگاه نشده بلکه ارزش و احترام زن به وسیله وضع و تأیید چنین قانونی محفوظ مانده است.
1- مهریه تجلی فطرت و طبیعت است.
2- مهریه قانون عشق و جذب است.
3- مهریه پاداش و نشانه حیا و عزت زن است.
4- مهریه باعث حفظ و بقای خانواده و مانع از فروپاشی آن است.
5- مهر باعث تعادل اقتصادی می‌باشد.
انواع مهریه
انواع مهریه عبارتند از:
مهرالمسمی: اگر مهر ضمن عقد نکاح یا پس از آن به رضایت طرفین تعیین شود مهرالمسمی نامیده می‌شود. مهرالمسمی مال معینی است که به عنوان مهر با توافق زوجین تعیین می‌گردد یا شخصی که زوجین انتخاب کرده‌اند.
مهرالمثل: مهری که بر حسب عرف و عادت و با توجه به وضع زن از لحاظ سن، تحصیلات، موقعیت خانوادگی و اجتماعی زن و بر حسب زمان و مکان تعیین می‌گردد.
موارد تعیین مهرالمثل: موارد تعیین مهر المثل عبارتند از:
1- هرگاه مهرالمسمی تعیین نشده باشد و نزدیکی واقع شده باشد.
2- در عقد نکاح و ازدواج شرط عدم مهر شده باشد پس از وقوع نزدیکی زن مستحق مهرالمثل است.
3- در مواردی که مهرالمسمی به جهتی از جهات باطل باشد پس از نزدیکی زن مستحق مهرالمثل می‌باشد.
4- مواردی که مهر تعیین نشده و مرد پس از نزدیکی زن خود را طلاق دهد.
مهرالمتعه: هرگاه در عقد ازدواج مهر ذکر نشده باشد و شوهر قبل از نزدیکی و تعیین مهر، زن خود را طلاق دهد، زن مستحق مهرالمتعه می‌شود. در مهرالمتعه وضعیت مرد از لحاظ اقتصادی و توانایی مالی مورد توجه واقع می شود.
مهرالسنه: مهری است که پیامبر اکرم (ص) برای دخترش فاطمه (س) تعیین کرده. این مهر معادل ۵۰۰ درهم است، که این یک نوع مهرالمسمی می باشد.
انواع مهریه از نظر زمان مطالبه
با توجه به اینکه زن چه زمانی می تواند مهریه خود را مطالبه نماید مهریه به دو دسته تقسیم می شود:
مهریه عندالمطالبه
مهریه عندالمطالبه یعنی هر زمان که زوجه بخواهد می‌تواند مهریه‌اش را از همسرش درخواست بنماید و زوج موظف به پرداخت مهریه است.
* نکته: هنگامی که مهریه به صورت عندالمطالبه باشد، اصل بر این است که مرد توانایی پرداخت آن را دارد، مگر آنکه خلاف آن ثابت شود و بار اثبات آن نیز بر عهده شوهر است و در واقع او باید ثابت نماید توانایی کافی برای پرداخت تمام و یا پرداخت بخش زیادی از مهریه را به صورت یکجا ندارد.
مهریه عندالاستطاعه
مهریه عندالاستطاعه یعنی پرداخت آن از سوی مرد به همسرش مشروط به داشتن توانایی مالی است و اصل بر این است که مرد توانایی مالی برای پرداخت مهریه به صورت یکجا را ندارد.
* نکته: چنانچه زوجه مهریه خود را درخواست کند، اصل بر این است که زوج توانایی پرداخت تمام و یا بخشی از آن را به صورت یکجا ندارد و بار اثبات خلاف این موضوع بر عهده زوجه است.
مهریه حال و موجل چیست؟
به محض عقد نکاح، زن مالک تمام مهریه می شود. بنابراین مالکیت وی متزلزل است و بعد از دخول مستقر می گردد.همچنین در مهریه حال، برای زوجه حق حبس وجود دارد.
در مهریه ی موجل برای پرداخت مهریه مهلت و زمانی در نظر گرفته می شود که تا زمان فرا رسیدن آن، زن حق مطالبه و درخواست مهریه را ندارد و در مهریه موجل برای زوجه حق حبس وجود ندارد.
شرط تعیین مهریه در عقد موقت
در عقد موقت یا عقد منقطع، عدم تعیین مهریه در عقد موجب بطلان است. در نکاح منقطع وفات زن در بین مدت موجب سقوط و از بین رفتن مهریه نمی شود و همچنین است اگر شوهر تا آخر مدت با او نزدیکی نکند. در ازدواج موقت هرگاه شوهر قبل از نزدیکی تمام مدت نکاح را ببخشد، باید نصف مهریه را به زن پرداخت کند.
شرایط صحت مهریه چیست؟
شرایط صحت مهریه عبارتند از:
1- مهریه باید مالیت داشته باشد و دارای ارزش مادی باشد و اشخاص بتوانند مالک آن بشوند و بتوان برای آن قیمت تعیین نمود. همچنین براساس ماده ۱۰۷۸قانون مدنی: «هر چیزی را که مالیت داشته و قابل تملک نیز باشد می‌توان مهر قرار داد.»
2- مهریه باید قابل تملک به وسیله زن باشد. (اموال و مشترکات عمومی و موقوفات را نمی‌توان به عنوان مهریه قرار داد) مالی که متعلق به حق شخص ثالث است. (مانند مالی که به عنوان تأمین یا در اثر صدور اجرائیه بازداشت شده نمی‌تواند مهر قرار داد مگر با اجازه دارنده حق.)
3- مال باید ملک غیر نباشد.
4- مقدار و جنس و وصف آن معین و معلوم باشد.
5- مهر باید منفعت عقلایی داشته باشد.
6- شوهر باید قدرت بر تسلیم داشته باشد.
در واقع طبق قانون هر چیزی که ارزش مالی داشته باشد و معلوم و معین باشد و قابل تملک باشد قابل تعیین به عنوان مهریه می‌باشد. بنابراین چنانچه سفر حج، آینه و شمعدان هم به عنوان مهریه قرار دهند؛ در صورتی اعتبار دارد که مقوم به مقداری پول گردد تا ارزش مالی پیدا کند.
اختیار تعیین مهریه برعهده کیست؟
اختیار تعیین مهریه می تواند به زوج یا زوجه یا شخص ثالثی به شرح زیر واگذار شود:
* اگر اختیار تعیین مهریه به زوج داده شود؛ می تواند هر مقدار که بخواهد تعیین کند.
* اگر اختیار تعیین مهریه به زوجه داده شود؛ زن نمی تواند بیش از مهرالمثل تعیین نماید.
* اگر اختیار تعیین مهریه به شخص ثالثی داده شود؛ می تواند هر مقدار که بخواهد تعیین کند.
تعیین وجه نقد به عنوان مهریه
چنانچه مهریه وجه نقد تعیین شود و زوجه پس از گذشت سال ها آن را مطالبه و درخواست نماید، صداق وی مطابق با تغییر قیمت و تورم سالانه محاسبه و به وی پرداخت خواهد شد.
طبق ماده ۱۰۸۲قانون مدنی: «چنانچه مهریه وجه رایج باشد متناسب با تغییر شاخص قیمت سالانه زمان تأدیه (پرداخت) نسبت به سال اجرای عقد که توسط بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران تعیین می‌گردد محاسبه و پرداخت خواهد شد مگر اینکه زوجین در حین اجرای عقد به نحو دیگری توافق کرده باشند.
تعیین ملک به عنوان مهریه
مهریه زن می تواند مال منقول مانند سکه، وجه نقد و غیره باشد و یا مال غیرمنقول مانند زمین و آپارتمان باشد. تعیین مال منقول مانند سکه و وجه نقد به عنوان مهریه به این صورت است که سکه و وجه نقد موجود نیست و پرداخت تعداد یا مبلغ مشخصی از آن، در سند ازدواج بر ذمه زوج قرار می گیرد.
اما تعیین مال غیرمنقول مانند زمین، آپارتمان و یا هر ملک دیگری، برای زن مزایایی دارد، چرا که به محض جاری شدن عقد نکاح به ملکیت زوجه در می آید؛ اما باید به این نکته نیز توجه داشت که اگر زوجه بخواهد قبل از برقراری رابطه زناشویی طلاق بگیرد، تنها نصف مهریه غیر منقول به او تعلق می گیرد.
در مهریه غیر منقول یا ملک، دفتر ازدواج موظف است که سند ازدواج را به نزدیک ترین دفتر ثبت اسناد رسمی بفرستد. دفتر ثبت اسناد پس از دریافت سند ازدواج، خلاصه معامله صداقی ثبت می کند و نام زوجه را به عنوان مالک جدید در ستون انتقالات می نویسد و شماره آن را به اداره ثبت می فرستد تا سند به نام زوجه ثبت شود.
کلام آخر
وکیل مهریه یک وکیل پایه یک دادگستری است که در خصوص دعاوی مربوط به مهریه فعالیت و قبول وکالت می نماید و به همه ی قوانین مهریه خصوصا قوانین جدید و همچنین روند رسیدگی دادگاه خانواده به دعاوی مهریه آشنایی کامل دارد، بنابراین وکیل مهریه، بهترین کسی است که می تواند هر یک از زوجین را در مورد دعاوی مهریه مانند مطالبه مهریه از ارث، اعسار از پرداخت مهریه، درخواست تعدیل اقساط مهریه و غیره راهنمایی کند.