فلز آهن به دلیل برخورداری از استحکام بالا، وجود منابع زیاد برای استخراج و مناسب بودن قیمت، در اکثر صنایع کاربرد گسترده ای دارد. نقطه ضعف بزرگ این فلز، آن است که به راحتی دچار پدیده زنگ زدگی میشود. این اتفاق، موجب تغییر رنگ و کاهش کارایی این فلز پر استفاده خواهد شد. در مقاله پیش رو با انواع زنگ زدگی و روشهای مهم برطرف کردن آن آشنا خواهیم شد.
زنگ زدگی چیست؟
فلز آهن در صورت نداشتن پوشش، به ویژه به هنگام قرارگیری در محیط مرطوب با اکسیژن واکنش داده و در سطح خود اکسید یا زنگ آهن را به وجود می آورد. این اتفاق منجر به ایجاد رنگ قرمز، نارنجی و قهوه ای روی فلز شده و موجب فرسایش، تخریب و غیرقابل استفاده شدن آن میشود.
انواع زنگ زدگی
زنگ زدگی آهن به دو روش عمده ایجاد میشود:
• زنگ زدگی پایدار: ایجاد یک لایه اکسید روی سطح فلز و عدم نفوذ به لایه های عمیق تر آن
• زنگ زدگی مخرب: نفوذ به لایه های درونی فلز و تغییر ترکیب شیمیایی آن
روش های جلوگیری از زنگ زدگی
با برخی روشها میتوان از بروز زنگ زدگی آهن و فلزات آهنی پیشگیری کرد:
• جلوگیری از ایجاد خراشهای عمیق روی سطح فلز
• استفاده از آلیاژهای فولاد ضد زنگ
• گالوانیزه کردن فلز آهن
• تمیز و خشک نگه داشتن فلزات آهنی
روش های برطرف کردن زنگ زدگی
برطرف کردن زنگ زدگی در دو مقیاس خانگی و صنعتی انجام میگیرد.
روش های صنعتی شامل موارد زیر است:
• سندبلاست
• شات بلاست
• اسیدشویی
• واترجت
• الکترولیز
• لیزر
• برس سیمی
در صورت بالا بودن میزان زنگ زدگی، استفاده از روشهای شات بلاست، لیزر و اسیدشویی اولویت دارد.
روش های خانگی شامل موارد زیر است:
• استفاده از محلولهای آماده موجود در بازار
• استفاده از اسید های مختلف همچون اسید سیتریک و اسید سولفوریک
• استفاده از آتش شعله
جمع بندی
زنگ زدگی یکی از مشکلات مهم و همیشگی در بکارگیری از آهن است. برای جلوگیری از بروز این پدیده باید با روشهای مناسب محافظت و پوشش دهی فلز انجام شود. در صورت بروز پدیده زنگ زدگی با انواع روشهای صنعتی و خانگی میتوان در صدد رفع آن برآمد و باعث افزایش طول عمر و بهبود کارایی فلز شد.