می‌دانیم که بیماری فیستول به معنی ایجاد یک مسیر و تونل باریک در زیر پوست است که پر از عفونت می‌باشد. آنچه مسلم است تنها راه درمان فیستول با لیزر و جراحی می‌باشد، چرا که درمان دارویی با استفاده از آنتی بیوتیک و مواردی از این دست هیچ تاثیری در روند درمان برجای نخواهد گذاشت.
منظور از جراحی فیستول درمان مجرایی در اطراف مقعد می‌باشد که از آن چرک و عفونت خارج می‌شود و در مواقعی با درد نیز همراه است. در حال حاضر روش نوین لیزر تا حد زیادی جایگزین روش‌های سخت جراحی شده که بصورت سرپایی و در کمتر از نیم ساعت انجام می‌شود. در ادامه به بررسی این روش درمان و مزایا و معایب آن خواهیم پرداخت:
درمان فیستول با لیزر
شایان ذکر است که امروزه روش درمان فیستول با لیزر با استقبال گسترده ای مواجه شده است. چرا که بیمار درد کمتری را تجربه خواهد کرد و همچنین زمان انجام این عمل به میزان چشمگیری در این روش کاهش می‌یابد.
لیزر فیستول یک روش قطعی برای درمان فیستول به شمار می‌آید. جالب است بدانیم که در این روش درمانی از لیزرهای پرتوان استفاده می‌شود و مراحل جراحی تا حدی مشابه جراحی باز است.
به طور کلی روش درمانی مورد بحث، با بی حسی موضعی و در بعضی موارد نادر با بیهوشی انجام می‌شود که البته این مهم تحت تاثیر عمق و اندازه فیستول می‌باشد.
عمل جراحی فیستول با لیزر به طور معمول شامل برش قسمتی از ماهیچه‌های مقعد برای باز کردن تونل ارتباطی بین حفره داخلی و خارجی و تبدیل کردن تونل ایجاد شده به یک شیار است که از عمق قابل ترمیم است می‌باشد.
به علت اینکه ارتباط مستقیمی میان بی اختیاری مدفوع و آسیب به ماهیچه ها و عضلات مقعدی درگیر وجود دارد، باید برای جلوگیری از بی اختیاری مدفوع هنگام ترمیم دائمی مسیر چرکی فیستول دقت و احتیاط کامل صورت گیرد.
البته عمل سرپایی لیزر فیستول با دقت بسیار بالایی انجام می‌شود و چون اشعه لیزر کاملا متمرکز است، آسیبی به بافت های اطراف فیستول و عضلات اسفنکتر وارد نمی‌شود. البته تجربه و تبحر پزشک هم در این امر بی تاثیر نیست.
دوران نقاهت بعد از عمل لیزر فیستول
بیماری که تحت عمل سرپایی فیستول با لیزر قرار گرفته باشد، بعد از انجام عمل می‌تواند به منزل خود بازگردد و دیگر نیازی به بستری شدن وی در کلینیک وجود ندارد. اما در مقابل توصیه می‌شود برای دستیابی به بهبودی کامل موارد زیر را رعایت شود:
در طول روز سه الی چهار مرتبه به مدت ۱۰ الی ۱۵ دقیقه در وان آب گرم که حاوی چند قطره بتادین است، بنشیند.
از انجام کارهای سنگین که باعث فشار در ناحیه جراحی می‌شود پرهیز کند
مدت زمان زیادی در حال نشسته نباشد و از بالش برای نشستن استفاده کند
داروها را طبق تجویز پزشک مصرف کند
حتما تا چند هفته از توالت فرنگی استفاده کند
مزیت‌های درمان فیستول با لیزر
همان گونه که می‌دانیم امروزه بسیاری از پزشکان و یا بیماران برای درمان فیستول مقعدی تمایل به انجام عمل لیزر فیستول را دارند که در این مجال به بیان مزایای این روش درمانی خواهیم پرداخت:
در این روش درمانی هنگام ترمیم مسیر فیستول و برداشتن تگ پوستی، با استفاده از لیزر انتهای عصب بریده شده را ترمیم می‌کنند و در نتیجه بیمار هنگام عمل درد و خونریزی نداشته یا درد بسیار کمی را تجربه خواهد کرد.
اشعه لیزر محیط جراحی را استریل کرده و باعث کاهش عفونت محل عمل می‌شود، بنابراین می‌توان این گونه ادعا داشت که در این روش درمانی انتقال بیماری‌های ویروسی از جمله هپاتیت و ایدز به میزان چشمگیری کاهش می‌یابد.
لیزر یک روش درمانی با دقت بالا است که در آن به بافت اطراف مقعد صدمه وارد نمی‌شود و مانند کوتر باعث نکروز نخواهد شد. همچنین به اسفنکتر مقعد آسیبی وارد نمی‌شود و به همین دلیل خطر بروز عوارضی مثل بی اختیاری مدفوع به حداقل می‌رسد.
این روش درمانی به صورت سرپایی و بدون نیاز به بیهوشی قابل انجام است و از بی حسی موضعی استفاده می‌شود.
دوران نقاهت در روش درمان فیستول با لیزر بسیار کوتاه تر از سایر روش‌های جراحی است.
هزینه درمان فیستول با لیزر
فیستول ممکن است بسیار پیچیده باشد و گاهی فرد همزمان به دو یا چند نوع فیستول دچار می‌شود. زمانیکه عفونت این بیماری گسترش پیدا کند و تعداد مسیرها بیشتر شود، علاوه بر اینکه درمان سخت تر است بیمار باید هزینه بیشتری پرداخت کند.
بنابراین برای تعیین هزینه درمان فیستول با لیزر نیاز به انجام معاینه و آزمایشات لازم توسط پزشک است.
البته ممکن است بیمه تکمیلی بخشی از این هزینه را متقبل شود، اما برای اطمینان باید این مورد را از بیمه خود پرس و جو کنید.
فیستولوتومی: یکی از روش های جراحی برای درمان فیستول مقعد، روش فیستولوتومی می‌باشد که برای انجام آن سوراخ خارجی و داخلی (اولیه) با عبور پروب (میله فلزی نازک و قابل انعطاف و نرم) و با استفاده از آب اکسیژنه و بلدومتیلن رقیق باید پیدا شوند.
یا اینکه با انجام ام آر آی مجرا یا مجاری فیستول باید به طور کامل مشخص شوند و مجرا با ایجاد برش در طول آن باز شود. به طوری که فیستول به شکل یک زخم باز درآید و سپس زخم حاصل از عمق به سطح به طور خود به خود ترمیم شود.
روش ستن: ستن نوعی نخ است که به مدت چند هفته داخل مجرای فیستول قرار می‌گیرد تا عفونت و چرک بطور کامل تخلیه شود.
پلاگین بیولوژیکی: در روش پلاگین با استفاده از بافت روده به ترمیم مسیر فیستول کمک می کنند. پلاگین که مخروطی شکل است به سوراخ داخلی فیستول بخیه می شود تا بافت جدید در اطراف آن ایجاد شود.
فلپ پیشرفته: معمولا از روش فلپ برای فیستول های پیشرفته که احتمال بی اختیاری در آنها وجود دارد استفاده می شود. در این روش بخشی از پوست مقعد برش میخورد و با استفاده از آن بخش های آسیب دیده را ترمیم می کنند.
عوارض جراحی فیستول
عوارض عمل جراحی فیستول شامل عوارض کوتاه مدت و بلند مدت است. عوارض کوتاه مدت بعد از گذراندن دوران نقاهت بعد از عمل از بین می‌روند اما عوارض بلند مدت ممکن است تا آخر عمر باقی بمانند که شامل موارد زیر است:
بی اختیاری مدفوع
عود مجدد بیماری
عفونت
تنگی مقعد
مراقبت‌های بعد از عمل فیستول
آنچه مسلم است بسیاری از بیماران بعد از انجام جراحی از اجابت مزاج واهمه دارند، از این رو توصیه می‌شود نکات زیر را رعایت نمایند:
اجابت مزاج نرم و مرتب: اسهال و یبوست هر دو موجب فشار به ناحیه مقعد شده و باعث تشدید درد می‌شوند. بنابراین رعایت رژیم غذایی حاوی فیبر (میوه‌جات فراوان و مصرف سبزیجات) توصیه می‌شود. لازم به ذکر است که پاسخ به مصرف فیبر به طور کامل، حدود یک الی دو هفته به زمان نیاز دارد.
ترتیب منظم در عمل دفع: حداقل روزی یک یا دوبار دفع در زمان مشخص طی شبانه‌روز (صبح‌ها پس از خواب و یا پس از صرف صبحانه) توصیه می‌شود. بیماران باید هر روز صبح پس از خواب، پس از صبحانه و یا پس از مصرف مقداری مایعات جهت اجابت مزاج به دستشویی بروند حتی اگر احساس دفع ندارند تا عادت به دفع در زمان مشخص طی روز را پیدا کنند.
استفاده از ضد دردهای موضعی: استفاده از پمادها و ژل‌های حاوی بی‌حس کننده‌های موضعی از قبیل لیدوکائین و بوپیواکائین در ناحیه مقعد و یا حتی داخل و اطراف زخم حدود سه دقیقه قبل از دفع می‌تواند بسیار مؤثر باشد.
همچنین توصیه می‌شود پس از دفع نرمال، شستشوی مقعد با آب گرم و پس از آن قرار گرفتن در لگن آب گرم به مدت ۱۵-۱۰ دقیقه (نیازی به استفاده از بتادین و …. نمی‌باشد) انجام شود؛ لگن آب گرم برای تسکین درد قابل تکرار می‌باشد. پس از لگن آب گرم، استفاده مجدد از پماد بی‌حس کننده توصیه می‌شود.