خدمات حقوقی یکی از حساس‌ترین مسائل در جامعه است که با تمام حوزه‌ها تفاوت‌های قابل توجهی دارد. وکیل پایه یک دادگستری به صورت مستقیم با حقوق افراد کار می‌کند و کوچک‌ترین مسامحه یا قصوری ممکن است باعث پایمال شدن حق افراد شود. از این رو هم در قانون و هم در عرف، وکیل و موکل نسبت به یک دیگر وظایفی دارند که با مسئولیت پذیری طرفین میتوان کیفیت خدمات حقوقی را افزایش داد. اگر افراد از وظایف وکیل و موکل نسبت به یک دیگر آگاه باشند، حداقل مشکل خاصی بین آنها به وجود نخواهد آمد و شفافیت باعث می‌شود همه چیز به بهترین نحو پیش برود.
شاید با خود بگویید که تنها وکیل در ازای حق الوکاله‌‌ای که دریافت می‌کند وظایفی دارد و موکل مسئولیت خاصی ندارد! اما در این مورد باید گفت که از نظر حرفه‌ای موکل نیز باید مسئولیت‌هایی را بپذیرد تا همکاری طرفین به نتیجه برسد. دفتر وکالت میعاد عدالت با ایجاد شفافیت در مورد وظایف وکیل و موکل نسبت به یک دیگر، توانسته باکیفیت‌ترین خدمات حقوقی را ارائه کند. در ادامه بیشتر در مورد این وظایف صحبت خواهیم کرد.
وظایف وکیل و موکل نسبت به یک دیگر چگونه است؟
یک وکیل پایه یک دادگستری حرفه‌ای می‌داند که قانون تا حدودی برای او اختیار تعیین کرده و مسئولیت‌هایی را نیز به او واگذار کرده است. اما باید توجه داشته باشید که علاوه بر قانون وظایفی که از نظر عرفی بر عهده وکیل می‌باشد نیز مهم است. به عنوان مثال این وظیفه موکل است که تصمیمات اصلی و تاثیرگذار را در مورد پرونده حقوقی اخذ کند و وکیل باید این تصمیمات را رعایت کند. علاوه بر این، وکیل وظیفه دارد رویه‌های قانونی، استراتژی‌ها و فرایندهای حقوقی را مطابق با نیاز موکل تنظیم کند. همچنین وکیل باید تمام ابهاماتی که برای موکل به وجود آمده است را حل کند تا فضا کاملاً شفاف باشد.
البته وظایف وکیل و موکل محدود به این موارد نیست و حتی میتوان طبق توافق طرفین وظایف بیشتری را به عهده وکیل یا موکل گذاشت. توجه داشته باشید که تمام این وظایف و مسئولیت‌ها به منظور موفقیت موکل در پرونده خود در نظر گرفته شده و موکل باید برای رسیدن به حقوق خود نهایت همکاری را داشته باشد.
وظایف وکیل نسبت به موکل چیست؟
از آنجایی که اغلب از وکیل پایه یک دادگستری برای موارد حقوقی حساس استفاده می‌شود، پس طبق قانون یک قرارداد یا وکالتنامه حرفه‌ای نیز به این منظور تنظیم شود که بهتر است در بندهای این وکالتنامه وظایف وکیل درج شوند. اما به طور کلی میتوان گفت که وظایف وکیل نسبت موکل این است که تصمیم‌گیری‌های مربوط به روند قانونی و راه‌حل را به درستی انجام دهد و مسیرهای قانونی مناسبی را در اختیار موکل قرار دهد. پیگیری قضایی و دفاع از حقوق موکل در دادگاه، پیگیری شکوائیه، تنظیم دادخواست و ... همگی از وظایف وکیل هستند اما مواردی که شما باید به آنها توجه کنید شامل:
در اولویت قرار دادن مصلحت موکل
وکیل تا حدودی اختیار دارد و طبق قانون نباید اقدامی خارج از اختیاراتش انجام بدهد. اما وکیل باید سعی کند از هر گونه قصور یا کم کاری و در نتیجه متضرر شدن موکل جلوگیری کند. به عنوان مثال در پرونده‌های مالی یا ملکی وکیل باید از مال موکل محافظت کند و برای فروش ملک بهترین قیمت را در نظر بگیرد. وکیل باید از هر گونه هزینه اضافی که ممکن است به موکلش تحمیل شود خودداری کند و یا با دخالت‌های خود از محکوم شدن موکل جلوگیری کند.
گاهی ممکن است افراط یا تفریط وکیل باعث ایجاد خسارت شود که در قانون وکیل مسئول است و حتی ممکن است به عنوان ضامن خسارت وکیل، تحت پیگرد قرار بگیرد. اما نکته مهم این است که وکیل نباید در مراحل مختلف دادرسی، در هر شرایطی اولویت مصالح موکل را از دست بدهد.
امانت داری
وکیل عمدتاً مسائل قانونی، فنی و استراتژی‌های مربوط به پرونده را پیگیری می‌کند و موکل لازم نیست از جزئیات حقوقی پرونده اطلاع داشته باشد. اما وکیل ممکن است به اطلاعات زیادی در مورد موکل خود دسترسی داشته باشد. طبق قانون دارایی‌های مادی و معنوی موکل نزد وکیل امانت است و نباید نسبت به این امانت خیانت یا سوء استفاده‌ای صورت بگیرد. یکی از مهم‌رتین وظایف وکیل و موکل نسبت به یک دیگر اعتماد و امانت‌داری هر دو شخص است.
عدم واگذاری پرونده به شخص دیگر
یکی دیگر از نکات مهمی که باید در مورد وظایف وکیل پایه یک دادگستری بدانیم، این است که وکیل حق ندارد وکالت را بدون اجازه موکل به شخص دیگری واگذار کند. در واقع وکیل نباید پرونده را به علت نداشتن وقت یا مشکلات شخصی فرد دیگری بسپارد یا اینکه شخص دیگری را از این پرونده مطلع سازد. البته با اطلاع موکل میتوان چنین مواردی را انجام داد اما در غیر این صورت همان مصداق امانت‌داری زیر سوال می‌رود.
از دیگر وظایف وکیل میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
• ارائه مشاوره حقوقی کامل به موکل و پاسخ به سوالات وی
• دفاع از موکل در دادگاه با استفاده از مهارت سخنوری
• تنظیم دادخواست‌ها، لوایح و شکوائیه‌های مورد نیاز
• ارتباط مرتب با موکل و گزارش دادن به او
• اخلاق حرفه‌ای و حفظ احترام موکل
• سعی در حل مسئله حقوقی با کمترین هزینه و بیشترین بازدهی
وظایف موکل نسبت به وکیل
همانطور که گفتیم در مورد وظایف وکیل و موکل نسبت به یک دیگر، موکل نیز مسئول است و همکاری و توجه به تعهدات باعث موفقیت خود او در پرونده می‌شود. در مورد این وظایف باید گفت که موکل باید با وکیل خود به صورت شفاف صحبت کند و به او اعتماد کند. مخفی کاری و دروغ، دخالت در تخصص وکیل یا عدم اعتماد به او در اغلب موارد نتیجه خوبی ندارد. در ادامه به مهم‌ترین وظایف موکل اشاره می‌کنیم:
مطلع کردن وکیل از تمام جزئیات
همانطور که گفتیم موکل نباید مخفی کاری کند و در مقابل باید نسبت به وکیل کاملاً شفاف باشد. مطلع کردن وکیل از جزئیاتی که حتی ممکن است از نظر شما مهم نباشد، بسیار کارآمد است. با این کار وکیل از تمام جزئیات مطلع است و می‌داند که در شرایط خاص بهتر است چه اقدامی را انجام بدهد.
انجام کارهای غیر قانونی
در این مورد تنها باید گفت که موکل نمی‌تواند از وکیل بخواهد کار غیر قانونی انجام بدهد. البته وکیل نیز همین وظیفه را دارد.
رسیدگی به تعهدات مالی
موکل باید طبق توافقنامه به تعهدات مالی خود رسیدگی کند و اگر قرار است پرداختی انجام شود، طبق موعد این کار صورت بگیرد.
صداقت با وکیل
موکل باید از دروغگویی و مخفی کاری نسبت به وکیل خودداری کند. در این مورد باید گفت که هر مسئله‌ای نیز وجود داشته باشد، نباید به وکیل دروغ بگویید و یقین داشته باشید که وکیل تا انتهای کار مدافع حقوق شماست.