منظور از دیونایز کردن چیست؟
دیونایز کردن یا یون زدایی، یک فرایند شیمیایی است که با استفاده از رزین (ستون) های تبادل یونی، هیدروژن و یون های هیدروکسید، با مواد معدنی آب مبادله می شوند. از آن جا که اکثر ناخالصی های آب نمک های محلول هستند، یون زدایی باعث تولید آب بسیار خالص می شود. نکته قابل توجه این است که دیونایز کردن به خوبی مولکول های آلی بدون بار، ویروس ها یا باکتری ها را حذف نمی کند، مگر اینکه به صورت تصادفی در ستون ها به دام بیفتند. البته رزین های قوی آنیون پایه خاص این توانایی را دارند که باکتری های گرم منفی را به دام بیندازند.
قیمت دستگاه دیونایزر
دستگاه دیونایزر در انواع ظرفیت های دیونایزر آزمایشگاهی و دیونایزر صنعتی تولید و عرضه می گردد. همچنین برای سهولت در استفاده بسته به نیاز خریدار به دو صورت اتوماتیک و نیمه اتوماتیک طراحی می شوند.
قیمت دستگاه دیونایزر به عوامل متعددی از جمله میزان آب ورودی ، کیفیت آب ورودی به دستگاه ، کیفیت تجهیزات مورد استفاده در ساخت این دستگاه و … بستگی دارد.
ظرفیت دیونایزر ها به نسبت درخواست خریدار ، میزان سختی آب ورودی ، میزان مصرف دستگاه و دبی آب مورد نیاز متفاوت طراحی و تولید می شوند که بالتبع بر روی قیمت دستگاه نیز تاثیر دارد.
جنس منابع دیونایزر و بدنه منابع دیونایزر عموما به شکل های زیر می باشد:
• کربن
• استیل
• استینلس
• فایبرگلاس
در گذشته هزینه تولید آب فوق خالص بسیار بالا بود که همین علت، سبب شد که اغلب صنایع از آب مقطر معمولی برای تغذیه سیستم خود استفاده کنند، اما امروزه با پیشرفت تکنولوژی تصفیه آب و فاضلاب هزینه ها کمتر شده و به کمک دستگاه های دیونایزر می توان با قیمت کمتر آب بسیار خالص بدست آورد.
مکانیزم کار دیونایزر
تولید آب خالص به چندین روش قابل انجام است که مهم ترین آنها عبارتند از :
• تقطیر آب
• ستون های رزینی
• سیستم های مبتنی بر روش اسمز معکوس
سیستم های دیونایزر تولیدی این مجموعه در دو حالت تولید می گردند:
دیونایزر آزمایشگاهی:
دیونایزر های آزمایشگاهی که به صورت پکیج آماده و منسجم عرضه می گردند، ترکیبی از سیستم های اسمز مکعوس و تبادل یونی یا همان ستون های رزینی می باشند. بدین صورت که آب ابتدا وارد سیستم پیش فیلتراسیون می شود.
سیستم پیش فیلتراسیون شامل :
• فیلتر پلی پروپیلن
• کربن اکتیو
• کربن بلاک
• پلی فسفات
• سند فیلتر(شنی)
پس از این مرحله، آب تحت فشار معکوس اسمزی غشایی قرار می گیرد که به آن سیستم اسمز معکوس می گویند. عمده رسانش الکتریکی آب در این مرحله حذف می گردد. فیلتر های ممبران مهم ترین قسمت سیستم اسمز معکوس می باشد. پس از شیرین سازی آب و حذف آیتم هایی همچون TDS و کاهش EC نوبت به ایفای نقش رزین ها می رسد. مهم ترین مرحله در تولید آب دیونیزه شده ، فرآیند تبادل یونی برای حذف سختی کل آب یا همان Toal Hardness می باشد.
برای حذف توام یون های با بار مثبت و یون های با بار منفی به عبارت دیگر کاتیون ها و آنیون های محلول در آب، از ستون های رزینی استفاده می گردد. همانطور که از نام آنها مشخص است ستون آنیونی جهت حذف یون های با بار منفی همچون یون کلرید، سولفات ، نیترات و … و ستون کاتیونی جهت حذف یون های مثبت آب همچون کلسیم و منیزنیم و … مورد استفاده قرار می گیرد.
دیونایزر صنعتی :
در سیستم های صنعتی تولید آب دیونایز، امکان تولید دستگاه بصورت پکیج منسجم وجود ندارد. در این حالت بسته به مشخصات آب ورودی سیستم، یا دیونایزر بصورت ترکیبی از سیستم های Ro ( اسمز معکوس) و ستون های رزینی یا بصورت تنها دو ستون رزینی کاتیونی و آنیونی تولید می گردد.